تۆڕی زاراوەپارێزیی وشەدان
سەرجەم فەرهەنگەکان
فەرهەنگەکانی کوردی - کوردی
برادۆست (ئینگلیزی-کوردی)
برادۆست (کوردی - ئینگلیزی)
برادۆست (کوردی - عەرەبی)
برادۆست (کوردی - کوردی)
زاراوەکانی کۆڕ (کوردی - ئینگلیزی)
زاراوەکانی کۆڕ (کوردی - عارەبی)
سەلاحەدین
فەرهەنگۆکی کتێبی ئابووری سامولسن و نوردهاوس
فەرهەنگی خاڵ
فەرهەنگی زانستی سیاسی (ئینگلیزی- کوردی)
فەرهەنگی زانستی سیاسی (کوردی - ئینگلیزی)
فەرهەنگی زانستی سیاسی (کوردی - فارسی)
فەرهەنگی زانستی سیاسی (کوردی - کوردی)
فەرهەنگی کوردستان
قاموس کردي الحدیث
قامووسی زمانی كوردی - زەبیحی
مەردۆخ کوردی - عارەبی
مەردۆخ کوردی - فارسی
مەردۆخ کوردی - کوردی
نالی
هەنبانە بۆرینە (کوردی - فارسی)
هەنبانە بۆرینە (کوردی - کوردی)
گۆڤەند و زنار
X
وشە
پوخت
پێشگر
ناوگر
پاشگر
سەروا
دەرئەنجام: 658
سەرچاوە:
قامووسی زمانی كوردی - زەبیحی
1-بەست
«
ری
، فع.» ڕەگی مەسدەری «
بەستن
» ه،
وەکوو
پاشبەند
به
دوایی
«
ناو
» وانەوه دەنووسێ و
ئەو
مەدلوولانەیان
لێ
زیاد
دەکا
. 1- تەعەهوود و ئیلتزام،
به
تەنگەوەبوون
بە
کارێ،
کەسێ
یا
شتێ
نیشان
دەدا::
دەربەست
،
ئەم
کابرایه
هیچ
دەربەست
نییه. 2-
بێ
ئیلتزامی و نەبەسترانەوه
به
هیچ
شتێ و
هیچ
کەس
، دەنوێنێ:: سەربەست:
سەری
نەبەستراوە تەوه ئازاده. 3-
وەکوو
«مست.» دەکاردەکرێ،
ئەوەیان
تەنیا
له
وشە
گەلێ
دایه
که
له فارسیڕا پەڕیونەته
ناو
زمانی
کوردی
له
کوردستانی
ئێران:: بەندو بەست:
تەگبیر
و
ڕێک
کەوتنی
دوو
یاچەند
کەسێ
.
سەرچاوە:
قامووسی زمانی كوردی - زەبیحی
2-بەست
[[نمف. «بهستن» ]]
ئەم
ناوه
وەکوو
«
پاشبەند
»
دەگەڵ
ناو
تەرکیب
دە
بێ
و ناوێکی
تازە
پێک
دێنێ
ئەو
ندەی
من
پێم
شک
بێ
هەر
وشەی «
دەربەست
»
که
بۆ
خانوو
بەکاردێت
بەم
پاشبەندەوه
دروست
بووه.
سەرچاوە:
قامووسی زمانی كوردی - زەبیحی
3-بەست
«نا.»، «هل.، کی.» تم:
بەستۆڕه
.
سەرچاوە:
قامووسی زمانی كوردی - زەبیحی
4- بەست
«نا.» تم: بەند/1.
سەرچاوە:
فەرهەنگی خاڵ
باقە بەست
باقە
بەس
سەرچاوە:
فەرهەنگی کوردستان
بنج بەست
بناغە
پتەو
کردن
، ڕووەکێکە،
کە
ڕووابێ و ڕەگی داکوتابێ
سەرچاوە:
فەرهەنگی خاڵ
بەست
شیوێکی
وشک
کە
ئاوی
لێ
بڕابێ
سەرچاوە:
فەرهەنگی خاڵ
بەست
ڕووبارێکە
کە
لە
(
زێ
) پچووکتربێ
سەرچاوە:
فەرهەنگی خاڵ
بەست
حەماڵی
خانوو
(ز)
سەرچاوە:
فەرهەنگی خاڵ
بەست
شوێنێکی مووفەڕکی
خۆشەویستی
وایە
ئەگەر
یەکێکی
گوناحبار
خۆی
تێ
بهاوێ
ئیتر
کەس
ناتوانێ
دەستی
بۆ
درێژ
بکا
سەرچاوە:
فەرهەنگی خاڵ
بەست
بەرهەڵست
سەرچاوە:
هەنبانە بۆرینە (کوردی - فارسی)
بەست
بست
مانع
کرانه
رودخانه
دیرک
رودخانه
کم
آب
سیل
بند
به
هم
چسبیده
بند
و
بست
سەرچاوە:
هەنبانە بۆرینە (کوردی - کوردی)
بەست
جێگەی
مانگرتن
گرێ
و لەمبەر و
بەرگر
قەراخ
چەمی
خیزەڵان
کاریتەی
دارەڕا
چەمی
نیوە
وشک
،
کەم
ئاو
لافاو
گێڕەوە
،
بەند
لێکدراو
،
پێکەوە
نووسێنراو:
داربەست
پەیمان
و
کەین
و بەین:
بەند
و بەستێک
هەیە
بت
ڕووخێنێ، «
هەژار
»
سەرچاوە:
فەرهەنگی کوردستان
بەست
1)
چۆم
،
ڕووبار
،
خڕ
،
کەند
. 2)
خڕەجاڕ
، خڕەڵان، (
هەورا
)
دەستە
،
شیوی
ئاو
لێ
بڕاو
، نەواڵێکی بچووکە
جارجارە
ئاوی
پێدا
دەچێ. 3) (
هەو
)
تەرم
،
بەستی
. 4)
بەرهەڵست
. 5) شووێنێکی
پیرۆزی
وایە
،
کە
ئەگەر
گوناهکارێک
خۆی
بگەیەنێتێ
ئیتر
کەس
ناتووانی
دەستی
بۆ
درێژ
بکات
سەرچاوە:
فەرهەنگی کوردستان
تەون و بەست
فێڵ
و فڕڵداغ،
تەشقەڵە
سەرچاوە:
هەنبانە بۆرینە (کوردی - فارسی)
خوێن بەست
آتش
بس
خون
بند
آمدن
سەرچاوە:
هەنبانە بۆرینە (کوردی - کوردی)
خوێن بەست
خوێن
بەس
وێستانی
خوێن
لە
ئەنداما
سەرچاوە:
هەنبانە بۆرینە (کوردی - فارسی)
دم بەست
دعای دهانبند
گرگ
سەرچاوە:
هەنبانە بۆرینە (کوردی - کوردی)
دم بەست
دۆعای
مەلا
بۆ
بەستنی
دەمی
گورگ
لە
ئاژەڵ
خواردن
سەرچاوە:
فەرهەنگی کوردستان
دەم بەست
زاربەست
،
زاربێن
،
زارەوانە
،
دەم
بێن
،
بەڵامک
،
بزمۆک
بۆ
کار
و
بەرخ
و
هی
وا
، پەتێکیشە
لە
کاتی
گێرەدا
دەمی
گای
پێ
دەبەسترێ.جادوو
سەرچاوە:
قامووسی زمانی كوردی - زەبیحی
باڵ بەستن
[[١- باڵ /٢ + بەستن]]
(مست. مت.)
هەردوو
دەستی
کابرایەک
لە
پشتە
وە
بەستن.:
خێرا
باڵی
ئەو
دیلانە
ببەستن و
بیان
بەن
بۆ
چەم
.
ئەمنیە
باڵی (عەوڵای
ئاغا
)
یان
بەستوو
هێنایانە
لای
ئاغای (مادڕوج) *باڵبەست
کردن
سەرچاوە:
قامووسی زمانی كوردی - زەبیحی
بەستەنی
[[2ــ بهست+ ئەنی]]
(نت.)، (کئێر.) خواردەمەنێکی
ساردە
لە
شیر
و
شەکر
و ماددەیەکی
تام
و
بۆنخۆش
دروست
دەکرێت. *(کعر.)
دۆندرمە
. (مک.) حەلاوێ. تێبــ.- آ)شیرەکر دەکتێکە
ناو
دەفرێکی ئوستوانەیی
تایبەتی
و
تۆزێ
لە
شتێکی
تام
و
بۆنخۆش
شەکرەکەی تێدا دەتاوێنرێتەوە و (
گوڵاو
،
وانیل
،
ئاوی
میوە
و..)ی تێدەکرێ و ماددەیەکی
نووسەک
(چڕیش
یا
سەهلاب...) یشی
لێ
زیاد
دەکرێ
.
ئەوجار
دەخرێتە
ناو
بەرمیلێکی
بچووک
(
دار
یا
تەنەکە
) و دەوروبەری
بڕ
دەکەن
لە
(
بەفر
) و
دەست
بە
سووڕانی دەفرەکە دەکەن
تا
شیر
و شەکرەکە
لە
ناویدا دەمەیێ و
وەکوو
سەهۆڵی لێدێت. ب)
ئەمە
شێوەیەکی
سەرەتایی
سازکردنی (
بەستەنی
)
بوو
لە
کوردستان
،
پاشان
وایلێهات
کە
دەفری
ناوەڕاست
بە
شێوەیەکی میکانیکی (
بە
چەرخ
) بادەدرا دەسووڕێندرا،
بەڵام
ئێستا
مەکینەی
تایبەتی
هەیە
کە
بەکارەبا
ئیش
دەکا
. ج)کەرتی (
ئەنی
)
لەم
وشەیەدا پاشبەندە و
کاری
(
ئەمەنی
)
دەکا
.
من
پێشان
هەستم پێ نەکردووە و بۆیەس
لە
بەرگی یەکەمی
ئەم
قامووسەدا نەمنووسیوە.
سووتەنی
(=سووتەمەنی)/
سەرچاوە:
قامووسی زمانی كوردی - زەبیحی
1- بەسته
[[2ـ بهست +5ـ ئه/1]]
«نت.»، «کئێر.» 1-
کە
مێک
کەلوپەل
و
کاڵا
یا
هەر
شتێکی دیکه
که
له
قوتوو
یا
کیسەیەکی کاغەزەوه پێچرابێ:: بەستەیەک
چا
،
دوو
بەسته سیغار.* «کعر.»
پاکەت
. 2-توورەکه
یا
پارچه
قوماشێکی
شتی
تێ تێخرابێ و
سە
ری دروابێ. تێبــ.ینی:
هەندێ
جار
ئەم
وشەیه
به
تەنیایی
وەکوو
«نمف.»
لە
مەسدەری
بەستن
بەکاردێت.
سەرچاوە:
قامووسی زمانی كوردی - زەبیحی
2-بەسته
[ [؟]]
«نا.»، «کعر.»
گۆرانی
سووک
و
لەبار
که
هەوا
و شێعرەکانی مایەی فولکلۆرییان هەبێ. // مەقام.:: ئاگربارانه،
کراس
زەردێ
، کوێستانان
خاڵ
خاڵ
،
عەمر
ەکەم سەڵتەنه،
لە
بەسته خۆشەکانی کوردین، تێبــ. ـ آ»
من
نازانم
بۆچی
ئەم
ناوه له
گۆرانی
نراوه، له ئازەربایەجان سۆوێتی
هەر
ئەم
وشەیه
بە
عەینی
مانا
دەکار
دەکرێ
و له
مەش
زیاتر «بەسته
کار
» یش
بە
و
کەسە
د ەڵێن
که
«
هەوا
»
بۆ
ئەم
چەشنه گۆرانییه دادەنێ، دیاره
که
هەرتک
وشە
«بەسته» و «
بەستەکار
» پەیوەندێکیان
دەگەڵ
زمانی «
ترکی
» نییه
که
«ئازەربایەجانی»
شێوه
یا
لەهجەیێکێتی. ب»
دوکتۆر
معین
له
باسی
وشەی «
بەستە
»
دا
دەڵێ: «21ــ «
شیعر
» شیعرێکی
بریتی
بێ
له
چوار
نیوه
شیعر
.22ــ «
مۆسیقا
» ئاهەنگێکی مۆسیقایه له «
حەسار
» و «
سێگا
» و «
حیجاز
» پێکهاتووه.»، «
تم
،
فەرهەنگ
ج1، ل-532». ج»
لە
موکریان وشەی «
بەند
» له
باتی
بە
شێکی
گۆرانی
بەکاردێت و سەربەندیش
ئەو
شیعرانەن
که
له
گۆرانی
دووپات
دەکرێنەوه و زیاتر
گۆرانی
بەناوی
«
سەربەند
» ه کەیەوه هەڵدەدرێ. د» زمانی عەرەبیش له عێڕاق
ئەم
وشەی کردۆته «پەسته» و
بە
عەینی
مانا
بەکاری
دێنێ
. هـ»
لەو
باوەڕەدام
که
«
بەند
» ی موکریان، «بەسته» ی سلەیمانی
لە
پێشدا
یەک
مانایان هەبووه و
پاشان
هەریەکەیان مانایەکی
تایبەتی
وەرگرتووه و دەگەڕێنەوه
سەر
«
بەند
» ی ئاوێستایی و «بەستەن» ی پەهلە
وی
که
دووەمیان له
یەکەم
وەرگیراوه.
سەرچاوە:
برادۆست (کوردی - کوردی)
ئاستی بەستێنبەند
parole
level
سەرچاوە:
قامووسی زمانی كوردی - زەبیحی
ئیحڕام بەستن
[[عا. کو.]]
(مست. لا.)
دەبەر
کردنی
ئەو
جلکانەی شەریعەتی
ئیسلام
بۆ
حەج
دایناوە. تێبــ.-
پاش
دەبەرکردنیان،
هەندێ
کار
هەیە
(
سەرتاشین
،
نینۆک
کردن
،...)
لە
حاجیان
حەرام
دەبێ
و
نابێ
بیکەن.
سەرچاوە:
هەنبانە بۆرینە (کوردی - فارسی)
ئەموست بەستە
فریب
خورده
سەرچاوە:
هەنبانە بۆرینە (کوردی - کوردی)
ئەموست بەستە
بریەتیە
لە
فریودراو،
هەڵخڵەتاو
سەرچاوە:
قامووسی زمانی كوردی - زەبیحی
ئەموست بەستە
[[ئەموست+بەستە]]
(نت.)
دەست
خەرۆ
(خا:ج١-٨٠)
سەرچاوە:
فەرهەنگی کوردستان
ئەموست بەستە
دەست
خەڕۆ
سەرچاوە:
قامووسی زمانی كوردی - زەبیحی
بازرەقە بەستن
(
مست
.، لا.)، (سیم.) ١- تم:
بازرە
کردن
. ٢- دەرپەڕینی شتێک
یا
کەسێ
بە
خێرایی
و
لە
نەکاو
.
مارەکە
بازرەقەی بەست. ٣-
فیچقە
کردنی
خوێن
و
ئەو
جۆرە شتانە. (
عا
،)
فوران
.
سەرچاوە:
فەرهەنگی خاڵ
بنیچە بەستن
کومپانیە
یا
شرکە
تشکیل
کردن
سەرچاوە:
مەردۆخ کوردی - فارسی
بێخ بەستن
بیخ
بستن،
ریشه
کردن
.
سەرچاوە:
مەردۆخ کوردی - کوردی
بێخ بەستن
بنج
بەستن
. [ڕیشه داکوتان]
سەرچاوە:
مەردۆخ کوردی - عارەبی
بێخ بەستن
تَاصُّل، تَبَنُج.
سەرچاوە:
فەرهەنگی کوردستان
بێخ بەستن
ڕیشەداکوتان
سەرچاوە:
قامووسی زمانی كوردی - زەبیحی
بە ختی بەستراوه
کن.»
به
کچێک دەگوترێ
خوازبێنی
کەری
نەبێ
. «دەچمه
سەر
سوڵتانی، چلدانەی دەگرمەوه، بەختی
خۆم
و
چاو
جوانێ،
به
تاقی
دەکەمەوه» «فولکلۆر» تێبــ.ینی:
ئەم
وشەیه له (ئاوێستا)دا
به
شێوەی
ناوی
مەفعوول «
بەخته
»
بە
مانای «بەشدراو.
بڕیار
دراو
» هاتووه و له زمانی سانسکریتیدا
بە
شکڵ
(پهەکعا)
بە
مانای شتێکی
بەخشراو
له
هەندێ
شوێنی ئاوێستاشدا شکڵی «بەغه،
به
غا» ی
به
مانای «
بەش
» وەرگرتووه. «تم:
په
:
په
.، یگد،، ج 2، ل-115، و
معین
،
بورهان
، ج1، ل-239» 2- «مج.»
پەنا
، داڵداده، تێبــ.ینی:
یە
کێک
که
بیەوێ کەسێکی
دی
له کارێک
یا
له ڕووداوێکدا
کۆمەگی
پێ
بکا
.
یا
بەلایەکی
لێ
وەدەر
خا
.
پەنا
دەباته
بەر
بە
ختی
ئەو
کەسه. «بەختت بم.»، «
خۆم
خسته
بەختی
تۆ
و
تۆش
کەیفی خۆته» ڕستەیێکن
که
لەو
جووره کاتانەدا دەگووترێن،
جار
و باریش
پەنا
دەبرێته
بەر
بەختی کەسێکی
تر
لەلای کابرای
مەبەست
خۆشەویست
بێ
. «
خۆم
خسته
بەختی
بابت
» ئەمه
هەمووی
لەوەڕا
دێت
که
ئینسان
«
بەخت
» ی
وەکوو
هێزێکی
ئاگادار
،
بۆ
خۆی
داناوه
که
دەتوانێ
هەموو
شتێکی
بە
سەر
بێنێ،
جا
بۆ
ئەوەی
«
بەخت
» ی
خۆی
له
خۆی
نەتۆرێنێ
لەسەر
خۆی
بە
پێویست
دەزانێ
ئەگەر
یەکێک
خۆی
خسته
بە
ختییەوه،
دەبێ
ئیشەکەی
هەرچی
که
بێت
هەوڵ
بدا
بۆی
جێ
به
جێ
بکات.*
ئیقباڵ
،
تاڵع
،
تاڵه
چاره،
شانس
،
نسیب
،
نگین
. «بک.»
سعوود
..
سەرچاوە:
مەردۆخ کوردی - فارسی
بەخوەو بەستن
بەخود بستن.
سەرچاوە:
مەردۆخ کوردی - کوردی
بەخوەو بەستن
[خۆ
گۆڕین
،
کاری
نابەدڵ
کردن.]
سەرچاوە:
مەردۆخ کوردی - عارەبی
بەخوەو بەستن
تَکَلُّف، تَصَنُّع.
1
2
3
4
5
6
7