وشەدان

1- پەیدا بوونی «برین /1» لە ل‌‌سی ئادەمیزاد:: دەستی شامراد به چەقۆ بریندار بوو. 2- وجوودی «برین/1و 2» له شوێنێکی لەش:: چووینه سەری هەموو گیانی بریندار بوو «برینی لێ بوو، برینی پێوه بوو».

سەرچاوە: قامووسی زمانی كوردی - زەبیحی

به بووک بردن

«مست. مت.»، «کن.» جنێوه و کەسێکی ئەم قسەیەی پێ دەگوترێ وەکوو پێی بڵێن «ژنه و به مێردی دەدەن» وایه.

سەرچاوە: قامووسی زمانی كوردی - زەبیحی

به چاوه بوون

مست.» له چاوی پیسەوه تووشی ناڕەحەتی هاتن. کار کردنی «چاو و زار» له کەسێ. «دووەم ! به چاومەوەبی»، «مک.» ڕستەیەکە بۆ ترساندن یا توووڕە کردنی کەسێ دەگوترێ.:: دایکم ! ئەم منداڵه هێنده مەگێڕه با خوڵا نەخواسته به چاوەوە نەبێ.* به چاوی پیسەوه بوون.

سەرچاوە: قامووسی زمانی كوردی - زەبیحی

بووه

«سفا: هەبوون» دەوڵەمەند، ماڵدار، حاڵخۆش.

سەرچاوە: قامووسی زمانی كوردی - زەبیحی

بووژانەوه

«مست. لا.» 1- هاتنەوه حاڵی گیاندارێک. که لەبەر نەخۆشی یا هەر هۆیەکی دیکه، کەنەفت بووبێ:: سەرما کەسیرە‌ی کردبوو باش دامان پۆشی، تۆزێ بووژایەوه. گرانەتا پەکی ئینسان دەخا و زۆر درەنگ دەبووژێتەوه. 2- زیندوو بوو‌نەوه و وەبا کەوتنەوەی شتێک یا ڕێ و شوێنێک که کزبووبی یا هابێیته لە ناو چوون.:؛ نەورۆز جێژنێکی کۆنی کوردانە و تازه بووژێتەوه. هس.: «په._: بووژیتەن، ڕزگاربوون کردن.

سەرچاوە: قامووسی زمانی كوردی - زەبیحی

بووک دابەزاندن

مست. مت.» هێنانە‌ خواری بووک «بووک» لە خوانی زین پاش ئەوەی دە‌‌گاته بەرماڵی زاوا.

سەرچاوە: قامووسی زمانی كوردی - زەبیحی

بەدڵ بوون

مست. لا.» پەسەند بوونی شتێ یا کەسێ لەلای یەکێکی تر.:؛ ئەم کابرایەم زۆر بە‌دڵه، زۆریش به دڵی نەبوو بەڵام هەر چوو

سەرچاوە: قامووسی زمانی كوردی - زەبیحی

بەرگەشت بوونەوه

[[فر. کو.]]

«مست.، لا.»، «مک.» تم: بازگەشت بوونەوه. پیاو نابێ له قسەی خۆی بەرگەشت بێتەوه. «یاڕەببی خوڵایه تۆبە و ئەستەغفیر‌وڵڵا،. بەرگەشت بوومەوه» «ڕستەیێکه یەکێک دەیڵێ که «کفر» ێکی بە دەمدا هاتبێ.

سەرچاوە: قامووسی زمانی كوردی - زەبیحی

بەلەسە بوون

[[؟]]

«مست، لا،» «یاخی بوون» تم+خا: ب1، ل-174.

سەرچاوە: نالی

* مامۆستا شێخ بابەڕەسووڵی عەبابەیلێ ئەیگێڕایەوە کەوا بیستوویە لەناو فەقێ موستەعیدەکانی شێخەوڵای خەرپانیدا تا موفتیی زەهاویی لە مەجلیسدا بووبێ مەلایاسینی تەشاری مافی قسەکردنی نەبوە و، مەلا یاسین له مەجلیسدا بووبێ مەلا یووسفی تەوێڵەیی مافی قسە کردنی نەبوە و، تا مەلا یووسفیش له مەجلسیدا بووبێ نالییی مافی قسەکردنی نەبوە، واتە

نالییی پلەی چوارەمی بووە لەناویانا. لەوانەیە ئەم بەیتی « حەربا » یەش پەیوەندێکی بەم مەسەلەیەوە هەبێ، هەروەها لەوانەیه پارچە شیعری « ئەحوەلی تەفرەقە نەظەر..» یش، وەک له شوێنی خۆیدا ئیشارەتمان بۆ کرد، لایەکی ئەم مەسەلەیەمان بۆ ڕوون بکاتەوە.

نەییری ئەعظەم وەها تاوی دەدا وەک مەنجەنیق
بۆ دەوامی ڕۆژپەرستیی جەمعی حەربای دێتە ناو

سەرچاوە: قامووسی زمانی كوردی - زەبیحی

ئاخر بوون

[[ عا. کو.] ]

«مستـ. لا.» دوایی هاتن، خراپ بوون، تێکچوون «هەر بۆ دنیا» : «کە جرجال هەستا نیشانەی دنیا ئاخربوونە».

سەرچاوە: مەردۆخ کوردی - فارسی

ئارام بوون

آرامش، رامش، رامشت، شکیب، شکیفت، شکیفت، شکیبایی، خست.

سەرچاوە: مەردۆخ کوردی - کوردی

ئارام بوون

وقرەگرتن، ستاگرتن، ورینگ گرتن، داکاسیان، دامرکیان. [ئۆقرەگرتن، هەدادان]

سەرچاوە: مەردۆخ کوردی - عارەبی

ئارام بوون

هون، سکون، صبر، قرار، راحە، فتور، دعە، تدعە، مهدنە.

سەرچاوە: قامووسی زمانی كوردی - زەبیحی

ئارام بوون

«مستـ. لا.» 1- بێ دەنگ بوون، لە جووڵە کەوتن. 2- بڕانەوەی شەڕ و هەوا و ئاژاوە. 3- نێشتنەوەی ڕق و تووڕەیی. 4- بەس کردن لە گریان و هەرا و هوریا و قیژەقیژ. 5- شکانی ژانی برین و کەم بوون یا دامرکانی ئێش و ئازاری نەخۆشی.

سەرچاوە: قامووسی زمانی كوردی - زەبیحی

ئاسان بوون

«مستـ. لا.» لەناو چوونی گرانی و دژواری کارێک، بە جۆرێک پێکهاتن و جێ بە جێ بوون و چارە کردنی زەحمەتی تێدا نەمێنێ.: لەوەتی پەنسیلین پەیدا بووە چارەی فەڕەنگیش ئاسان بووە.

سەرچاوە: قامووسی زمانی كوردی - زەبیحی

ئاشت بوونەوە

«مستـ. لا.» ڕیککەوتنەوەی دوو لا کە پێکەوە ناکۆکییان هەبێ: ئام ئاشتبوونەوەیانم بە کەیفێ بوو. لە خۆڕا دەنگیان لێک گۆڕی بوو لە خۆشیانەوە ئاشتبوونەوە.

سەرچاوە: قامووسی زمانی كوردی - زەبیحی

ئاشکرا بوون

[[ مستـ. لا. ]]

١- دەرکەوتنی نهێنی کارێک، قسەیەک یا مەسەلەیەک. ٢- لاچوونی پەردە لە سەر ئیشێکی نهێنی. ٣- ڕوون بوونەوەی مەسەلەیەک.: ئیمڕۆش نەبێ سبەینێ هەر ئاشکرا دەبێ. بەم کردەوەیان ئەوانی پێشووشیان لێ ئاشکرا بوو. ئێستا زۆر چاک ئاشکرا بووە دوژمنی میللەتی کورد کێیە.

سەرچاوە: فەرهەنگی خاڵ

ئافتاوی بوون

ئاشکرابوون

تۆڕی زاراوەپارێزیی وشەدان