«مست.، لا»، «کعر.» تووشی حاڵەتی باوێشک بوون *باوێشک هاتن.: مچۆل بەم نیوەڕۆیەش هێشتا خەواڵووه و باوێشک ئەدا.

«مست.، لا.»، «کن.» ١- دەست له بەریەک بڵاو کردنەوه و خۆ لەبەریەک کێشانەوه و ماندوویی لەخۆدەر کردن. ٢- «مج.» پیاسەیەکی بچووک لە شوێنێک هەوای پاکی لێ هەبێ «دەرەوەی شار، ناو باخ و بێستان» :: ئێواران تۆزێ بای باڵی خۆت بده. چووینه تووی مەلیک بای باڵی خۆمان دا.

«مست.لا.»، «مت.» تۆرهەڵدانی شتی فڕێدان و هاویشتنی شتێک.

«مستـ. متـ.» ١- شتێک لە لای کەسێ دانان کە پاشان لێی وەربگیرێتەوە. ٢- ناشتنی مردووی شیعە لە شوێنێک تا لە هەلێکدا بگوازرێتەوە بۆ شوێنە پیرۆزەکان.

مست. مت.» زایه کردنی شتێ، به هیچی شتێک له دەست خۆ دەرکردن.:: شێره ئەو هەموو پارەیه ی هەبوو به بای دا.

(داردان - dardan)

شه تلدان، نه مامگه، شه تلجار.

«مستـ. متـ.» کاو و جۆ، کردنە بەر وڵاغان.: با ئالیک بدەم جا دێم. خێرا بن ئالیک بدەن تا بڕۆین.

«مستـ. متـ.» ئاو بۆ ماڵات و بەرزە وڵاغ و... بردن، یا بردنی ئەوان بۆ سەر چۆم و کانیاوان بۆ ئاو خواردنەوە.: وڵاغەکان ئاو دەن تا بڕۆین. «دەیباتە سەر چۆمی و ئاوی نادا دەیهێنێتەوە»، «کنـ.» فریوی دەدا، فێڵی لێدەکا. فێڵباز و زرینگە. ۲-بەردانەوەی ئاو بۆ سەر کشتوکاڵ، یا بە ئاوپاش و ئامرازی تر ئاو کردنە ژێر درەخت و گوڵ و ئەو جۆرە شتانە. کارێکی ئاودێر دەیکا.: لە پێرێوە باخچەکەت ئاو نەداوە. ئەوشۆ ئەستێڵەکە بگرن بەیانی ئەو پەڵە تووتنە ئاودەن. شامراد دوێنێ بێستانی ئاو دەدا. ٭ئاوداشتن. ۳-سەخت و ڕەق کردنی چەقۆ، شمشێر، کێرد، گاسن، تیر. تێبــ.: ئامرازەکە لە کوورەدا سوور دەکەنەوە و پاشان دە ئاوی هەڵدەکێشن. شمشێر و خەنجەر و... بۆ ئەوەی برینیان چا نەبێتەوە لە باتی ئاو دە ژەهراویان هەڵکێشاوە.

شراره پراگندن، درخشیدن

بریقە دان، بریسکان، برووسکین، ورشەدان

«مستـ. لا.»، «مکـ.» ۱-بریسکانەوە، بریقەدان «شتێک» ۲-پڕیشک لە ئاگر بوونەوە «وەک: لە کاتی لێکدانی ئەستێ و بەرد». ۳- «کنـ.» تووڕە بوون و پرتە و بۆڵە و هەڕەشە و گوڕەشە کردن.: جارێ وازی لێبێنن تا سارد دەبێتەوە، هەروا ئاورنگان دەدا. ٭ئاوڕینگدان.

«مستـ. لا.» تمـ: ئاورنگ دان.

بڕوانە: ئاوی دەمدان

«کنـ.» ١- ڕۆۆن کردنەوە و زاخاو دانی چاو بە تەماشای شتی جوان «ئافرەت، دیمەن،...» ٢- تمـ: ئاوی چاوسەندن.

«مستـ. متـ.» تمـ: ئاڕاییش. خۆ ئاڕاییش دان: خۆ جوان کردن، خۆ ڕازاندنەوە «بۆ ژنان». حەوت قەڵەم خۆ ئاڕاییش دان: خۆ جوان کردنی ژنان بە حەوت جۆرە کەلوپەلی خۆڕازاندنەوە: ١- خەنە. ٢- ڕەنگ «وەسمە». ٣- کل. ٤- سووراو. ٥- سپیاو. ٦- خاڵ. ٧- میل.

(مست. مت.) ١- خاترجەم کردنی کەسێک یا کۆمەڵێک، دڵنیا کردن. ٢- ئەمین کردنەوەی کەسێک لە مەترسی.

(مست. لا.) بۆ جێ بەجێ بوون (یا نەبوون)، ڕوودان (یا نەدان)ی مەسەلەیەک، کارێک و... لە نێوان گومان و یەقین دا بوون. لەم بابەتەوە هیچ ئیحتیمالێک مەدە، ئیحتیمال نادەم لە توانایان دابێ.

(مست. مت.) ١- ئیجازەدان، ڕیگادان بە کەسێ بۆ کردنی کارێک. باغەوانەکە خۆی ئیزنی داین ئەم تووە بتەکێنین. هەرچەندی بەهانەی هێنایەوە مامۆستا هەر ئیزنی نەدا. ٢- بەڕەڵڵا کردنی قوتابی و کرێکار و... لە قوتابخانە و لەسەر ئیش پاش تەواو بوونی خوێندن و کاری ڕۆژانە. ٣- دەرکردنی کرێکار و کاربەدەست لەسەر کار. ((قادر! بزانە و تاوزەند، چەند ڕۆژی ئیش کردووە پارەکەی بدەیە و ئیزنی دە)). ٤- ڕازی بوونی خانەخوی بە ڕۆیشتنی میوان. ئەوە بۆ هێندە پەلەتانە؟ یەک دوو ڕۆگی دیکەش لێرە بن ئەو وەختی ئیزنتان دەدەین و خواحافیزتان بێ.

(مست. مت.) بێ دەلیل کردنی کەسێ لە گفتوگۆیەکدا، ڕێگا لێ بڕینەوە. تێبــ.- زیاتر بۆ مجادەلەی عیلمی، مەلا و فەقێ بەکاری دێنن.

(مست. لا.) ١- لێبوونەوەی قوتابیان لە وەڵام دانەوەی هەموو ئەو پرسیارانەی بە نیازی تاقی کردنەوەی ڕادەی فێربوون و تێگەیشتنی دەرسەکانیان لێیان دەکرێ. ٢- تم: ئیمتیحان ( لە ئیمتیحان دەرچوون) ئیمتیحانی خۆی داوە پێویست بەم قسانە ناکا.