تۆڕی زاراوەپارێزیی وشەدان



بەتاڵ
[[ عا]]
ست.» 1-حاڵی دەفر یا هەر شتێکی دیکەی بۆ ئەوه دروست کرابێ لەلاوه شتێکی تێ بکرێ «بۆ هەڵگرتن یا گوازتنەوه» و هیچی تێدا نەبێ.:: قاپی بەتاڵ. جەواڵەکه بەتاڵه.*خاڵی «عا.»، «بک.» ڤالا.// پڕ. 2- حاڵی خانوو یا ژوورێکی کەسی تێدانەبێ و بۆ ئەوە دەس بدا ماڵێکی بچێته ناو تێیدا دانیشێ.:: با بزانین ئەو ماڵه ژووری بەتاڵیان هەیه بە کرێی بدەن. هەر لەم گوزەره چوار دووکانی بەتاڵ هەیه. * «هو.» واق. «سن.» ئاواق. 3- «مج.» ئادەمیزادێکی ئاقڵی بە شت نەشکێ و لە کاران سەرەودەر نەکا.:: تەماشای قەڵافەتی مەکەن هەر زۆر بەتاڵه. 4- «مج.» کتێبــ. یا وتار و نووسراوێکی «بیر» ێکی دەرنەخا و مەعنایەک بە دەستەوه نەدا، تەنیا وشەب ێ و ڕیز کرابێ.:: ئەم مەقالەیه چەند دوور و درێژه بە ڵام چەند بەتاڵه. 5- ناتەواوی چەشنه کارێک که ڕێ و شوێن و مەرجی تایبەتییان بۆ داندرابێ و ئەگەر یەکێ له مەرجەکانی کەل بوو هەموو کارەکه زەدەداربێ. «هەرچەند نوێژ دەکەم نوێژم بەتاڵه + ئەلحەمد دەخوێنم تۆ لە خەیاڵه» «فولکلۆر» - یەکێک له مەرجەکانی نوێژ ئەوەیه که دەبێ نوێژکەر مێشکی خۆی بۆ یادی خوا تەرخان بکا و له کاتی نوێژا بیر له هیچی تر نەکاتەوه - «که زۆر هات قەواڵه بەتاڵه» «قاباڵه» بۆ ئەوەیه به بەڵگه و دەلیل نیشان بدات خاوەن مڵک کێیه، بەڵام که کار هاته سەر «زۆر» دەلیل و مەنتق دەچنەوه ماڵی خۆیان بۆیەش «قەواڵه» که «بەتاڵ» ه.
سەرچاوە: فەرهەنگی خاڵ
بەتاڵ
مەردوومی بێ ئیش
سەرچاوە: فەرهەنگی خاڵ
بەتاڵ
سەرچاوە: فەرهەنگی خاڵ
بەتاڵ
دەفری خاڵی
بەتاڵ
بیکار، اَژگان، اَژگَهان.
بەتاڵ
پووچ، بێهووده. [ناڕەوا، نادروست]
بەتاڵ
وێساگ، بێکار. [بێ ئیش]
بەتاڵ
باطِل، فاسِد، لَغو.
بەتاڵ
بَطّال، عَطّال، مَیّاط، فارِغ، مُهمَل، عاطِل.
بەتاڵ
بێ ناوەڕۆک، والا، خاڵی
ناماقووڵ، هەڵوەشاو: نوێژم بەتاڵە
بێکار: برایەکم بەتاڵە
بەتاڵ
بەتاڵ کردن
دەس هەڵگرتن لە کار، پایدۆز: هەر نیوەڕۆ بەتاڵمان کرد
بەتاڵ کردن
مست. مت.» 1- هیچ شتێ ده دەفرێکدا نەهێشتن.:: شوشەکانیان هەموو بەتاڵ کردبوو، دەمی به جامی دۆیەکەوه نا تا بەتاڵی نەکرد دەمی هەڵنەگرت. 2- چوونەدەر له خانوو، ژوور،... و چۆڵ کردنیان.:: ئەرێ ئەم خانووەمان کەی بۆ بەتاڵ دەکەی ؟ ژوورەکەم هەر بەتاڵ نەکرد.
دوودەست بەتاڵ
مەبەس لە کەسێکییە بە کڕین و فرۆشتنی چتی پڕ و پووچ دەستمایەیەکی باش پێکەوە بنێ و دەست بکات بە کڕین و فرۆشتنی چتی گەورەتر
سەرچاوە: فەرهەنگی خاڵ
دەست بەتاڵ
بریتییە لە مەردوومی بێ کار
بەتاڵبوون
[[ كو.عا]]
مس. لا.» 1-هیچ دە دەفردانەمان:: قاوورمەمان نەماوه کووپەکه بەتاڵ بووه. هەردوو شوشەکە بەتاڵ بوون ئەو هەموویان چۆن خواردۆتەوه. 2- چۆل بوونی خانوو و هەر شتێکی لەم بابەته.:: ژوورەکه سەری مانگ بەتاڵ دەبێ. 3- هیچ نەزانین، ئاقڵ بەشت نەشکان.:؛ پەککوو لەو کابرایه ! نازانم ئینسان چۆن وا بەتاڵ دەبێ. 3- بێ ناوەڕۆک بوونی کتێبــ. و نووسراو.. تێبــ.ینی: پێویسته ورد ببینەوه که مەسدەری «بوون» لەم وشەیە دا لەوانەیه بۆ زەمانی «حاڵ» و «موزارع.» بێ.
سەرچاوە: فەرهەنگی خاڵ
بەتاڵایی
عاستی بەتاڵیی شت
بەتاڵایی
بۆشایی، واڵایی
بەتاڵایی
[[ كو.عا]]
«نت.» تم: بۆشایی /2و3.
بەتاڵایی
چۆلی، ئاستی چۆلی
سەرچاوە: فەرهەنگی خاڵ
بەتاڵی
سەرچاوە: فەرهەنگی خاڵ
بەتاڵی
عاستی بۆشی شت
بەتاڵی
بیهودگی، بی کاری، ایست، فَرویش.
بەتاڵی
پووچی، بێکاری، وێسان. [بێهوودەیی، بێ ئیشی]
بەتاڵی
بُطل، بُطُول، بُطلان، لَغو، فَساد، بِطالَة، تَبَطُّل، عَطالَة، تَعَطُّل، تَعطیل.
بەتاڵی
بیکاری
بەتاڵی
ڤاڵاهی، خاڵی، بێکاری
سەرچاوە: فەرهەنگی خاڵ
دەست بەتاڵی
بریتییە لە بێ ئیشی
سەربەتاڵی
بێ سەرداری٬ بێ کەسێتی.
ئاساوبەتاڵ
ئاش بەتاڵ
سەرچاوە: فەرهەنگی خاڵ
ئاشبەتاڵ
وتەیەکە ئاشەوان بە دەنگی بەرز دەیڵێ لە کاتێکدا کە ئاشەکەی دانی نەمابێ کە باراشی بۆ بەرن
ئاشبەتاڵ
ئاساو بەتاڵ، ئاش دۆڵە، ووتەیەکە ئاشەوان بە دەنگی بەرز دەیڵێ لە کاتێکیدا، کە ئاشەکەی دانی نامێنێ تا باراشی بۆببەن
دەسبەتاڵ
بیکار
سەربەتاڵ
دەفری بێ سەرپۆش
پیاوی نەزان و بێ ئاوزە
سەربەتاڵ
سەرئاوەڵە٬ بێ سەردار٬ بێ خاوەند٬ بۆ ئافرەتی بێکەس و بێمێرد بەکاردەبرێ.
سەرچاوە: فەرهەنگی خاڵ
پێبەتاڵ
پێڵاوی گەورەی فراوان
کونبەتاڵ
کنایه از بیوەزن
کونبەتاڵ
برێتی لە بێوەژن، کومبەتاڵ
کوونبەتاڵ(بۆتا.)