تۆڕی زاراوەپارێزیی وشەدان



حەچی کە
هرطور
سەرچاوە: فەرهەنگی خاڵ
کووژە کە کەرانە
سەرچاوە: فەرهەنگی خاڵ
کە
(ئیسمی مەوسوولە) ئەو میوانانەی (کە) هاتن ڕۆیشتن
سەرچاوە: فەرهەنگی خاڵ
کە
پیتێکە جیاوازی شتێک لە شتێکی تر دەگەیەنێ وەک وتەی (تر)
سەرچاوە: فەرهەنگی خاڵ
کە
وتەیەکە بەکاردێنرێ بۆ بەستنەوەی شتێک بەشتێکی ترەوە
سەرچاوە: فەرهەنگی خاڵ
کە
پیێکە دەکەوێتە ناوەندی دوو وتارەوە، وتاری دووەم دەکا بەتەواوکەری وتاری یەکەم
کە
کهآ آنکه آمد
کە
که (که من آمدم)
کە
یا (ئەوە کە هات) [ئامرازێکی پەیوەندیە]
کە
[هەرکاتێ] (کە من هاتم)
کە
اَل، الّذی
کە
اَنَّ، اِنَّ، لَما
کە
ئەگەر
هەر دەمێ: کە تۆ هاتی من دێم
پاشگری دیاری کردن: کوڕەکە، ئەوەکە
دی، تر: ئەوەی کە، پیاوێکی کە
بازاڕی کەساد
[[كۆ، عا]]
(نت)، بازاڕێکی کڕین و فرۆشتنی کەم بێ، بازاڕێ ڕمێنی لەسەر نەبێ.
بەبۆن کەوتن
مست. لا.» نەخۆشبوونی منداڵی ساوا لەبەر ئەوەی بۆنێکی به سەردا چوبێ. تێبــ.ینی: له کوردەواریدا وا دەزانن که منداڵی ساوا لە‌بەر ئەوەی که زۆر ناسکه، بۆنی توندی سابوون و عە‌تر و....ئەو جۆره شتانه کاری لێ دەکا و نەخۆشی دەخا.:؛ ئەیەڕۆ کچێ نزیکی منداڵەکە نەکەوی بۆنی لاوانەت لێدێ و منداڵەکەم به بۆن دەکەوێ.
بەلادا کەفتن
«مست.لا.»، «سن.» تم: بە لادا کە‌وتن
سەرچاوە: گۆڤەند و زنار
دوز و کلک۔ ا. مر (دوزو کەلەک duzu kelek)
( فروفیل، کەلەک، خاپاندن و نیّرەنگ.)
وە باژۆر کەوتن
(مصت. لا.) هەوا و کەلکەلە کردنی کارێ کەوتنە سەری کەسێ: نازانم نەوزاد بۆچی وەباژۆر کەوتووە هەر د‌ەیەوێ بچێتە ‌شار.ئە‌م کچە وەباژۆر کەوتووە بۆ مێرد کردن.
سەرچاوە: نالی
کەچ ئایین
بێ‌دین.

تیری موژگانت لە سینەمدا دەچێ بۆ پیری دڵ
هێندە کەچ ئایینە قەصدی خانەدانی دین دەکا
سەرچاوە: نالی
* مامۆستا شێخ بابەڕەسووڵی عەبابەیلێ ئەیگێڕایەوە کەوا بیستوویە لەناو فەقێ موستەعیدەکانی شێخەوڵای خەرپانیدا تا موفتیی زەهاویی لە مەجلیسدا بووبێ مەلایاسینی تەشاری مافی قسەکردنی نەبوە و، مەلا یاسین له مەجلیسدا بووبێ مەلا یووسفی تەوێڵەیی مافی قسە کردنی نەبوە و، تا مەلا یووسفیش له مەجلسیدا بووبێ نالییی مافی قسەکردنی نەبوە، واتە
نالییی پلەی چوارەمی بووە لەناویانا. لەوانەیە ئەم بەیتی « حەربا » یەش پەیوەندێکی بەم مەسەلەیەوە هەبێ، هەروەها لەوانەیه پارچە شیعری « ئەحوەلی تەفرەقە نەظەر..» یش، وەک له شوێنی خۆیدا ئیشارەتمان بۆ کرد، لایەکی ئەم مەسەلەیەمان بۆ ڕوون بکاتەوە.

نەییری ئەعظەم وەها تاوی دەدا وەک مەنجەنیق
بۆ دەوامی ڕۆژپەرستیی جەمعی حەربای دێتە ناو
ئالی کەیف
خندان، خۆش‌رو.
ئالی کەیف
خەنەران، خوەشڕوو. [ڕووخۆش]
ئالی کەیف
نشیط، بشوش، باغز. (اهل‌النشاط.
ئاو لەجێ ماڵی «کەسێنان
«کنـ.» ١- وێران کردنی ماڵی کەسێ «تەخت کردنی جێ ماڵەکەی، کە بکرێتە کێڵگە و ئاوی لێ بندرێ تا ئامادە بێ بۆ کێڵان. ٢- تووشی بەڵاکردنی کەسێک بە جوورێ وەکوو ماڵ وێرانی وابێ.
ئاوڕون کەرەوە
ئاوڕۆشن کەرە
ئاوڕۆشن کەرە
جانەوەرێک ڕەش سووری چکۆلەیە بەسەر ئاوی لیخندا بە پەلە دێت و دەچێ
ئاوڕۆشنەو کەرە
سەرچاوە: نالی
ئاوی کەوثەر
ئاوی حەوزی کەوثەر لە بەهەشتدا.

ئاوی کەوثەر نۆشی صۆفیی بێ کە من
ئاوی ئینسان، یەعنی ماچی دەم دەخۆم
ئاوەکی کەوتن
[[ئاوەکی+کەوتن]]
«مستـ. لا.» دوور کەوتنەوە و تەرا بوونی مەڕ و ماڵات لە مێگەل، یا چوونە ناو مێگەلێکی تر.
ئاگر تێ کەوتن
«مستـ. لا.» تمـ: ئاگرتێ بەربوون /١.
ئاگر کەوتنە گیان
«مستـ. لا.» ١- ئاگر دە لەشی کەسێک بەربوون. ٢- «کنـ.» ا» ئاگر گرتن/ ٢. ب» کەوتنە تاڵووکە و جێگە بەخۆ نەگرتن. ئارام لێ هەڵگیران.
ئاگر کەوتنەوە
«مستـ. لا.» تمـ: ئاگر بەربوونەوە.