تۆڕی زاراوەپارێزیی وشەدان



سەرچاوە: گۆڤەند و زنار
دفتر کل
[ا. مر ]
(دەفتەری کول - defteri kul)
ده فتەریک که قەرزو داوای تیجارەتخانه یەکی تیدا تومار دەکری.
سەرچاوە: گۆڤەند و زنار
فرمانده کل قوا
[ا. مر ]
(فەرماندیهی کولی غیڤا - fermandihi kuli xiva)
فەرماندەی گشتی سوپا، سەرکرده.
سەرچاوە: فەرهەنگی خاڵ
کل
سوورمەی چاو
سەرچاوە: فەرهەنگی خاڵ
کل
سەرچاوە: فەرهەنگی خاڵ
کل
گومەز (ز)
سەرچاوە: فەرهەنگی خاڵ
کل
کل
نَحو، ناحیه، جانب، مُنحَرِف، طَرَف
کل
کلا کەچ، لا، کەنار [خوار، قەراخ]
کل
(لو.فە.):ڕەوانە.-کردن: ڕەوانەکردن٬ ناردن. (هەورا.): کڵە٬ سوورمه٬ سوورمەی چاو.- لەچاوکردن:چاوڕشتن. جودا٬ جیاواز٬ جیا٬ کلا٬ جووایەز
کل
کردن.-کردن: (ئەردە.): کەنارە گرتن. ناردنی کەسێک بۆ جێگایەکی
کل وپا
سەروپێی ئاژاڵی ووردە
کل کرن
سرمەکشیدن چشم
سەرچاوە: گۆڤەند و زنار
کل کل
[ا ]
(كەل¬كەل - kel kel)
چەنەبازی، هەرزه وێژی، لەوچەیی.
سەرچاوە: گۆڤەند و زنار
کل کل کردن¬
[مص.م ]
(كەل¬کەل کەردەن - kel kel kerden)
چەنەبازی کردن و سەر یه-شاندنی یەکتر.
سەرچاوە: گۆڤەند و زنار
دوز و کلک۔ ا. مر (دوزو کەلەک duzu kelek)
( فروفیل، کەلەک، خاپاندن و نیّرەنگ.)
سەرچاوە: گۆڤەند و زنار
کلاشکن
[ا ]
(كەلاش کەن - kelaşken)
شەكرلەمه، کێک.
سەرچاوە: گۆڤەند و زنار
کلاهبردار
[ص. فا ]
(كولاهـ بەردار - kulah berdar)
دەستبڕو کڵاوچی.
سەرچاوە: گۆڤەند و زنار
کلز
[ا ]
(كيلز - kilz)
ڕەگی درەختی هەناری کێوی.
سەرچاوە: گۆڤەند و زنار
کلیاس
[ا ]
(کیلیاس - kilyas)
ئەستێرەی کلکدار
«نتـ.» جۆرێک ئەستێرەن کە کلکێکی کەم و زۆر درێژیان هەیە و ناوبەناو لە «منظومه شمسی» نیزیک دەبنەوە و دەبیندرێن، کلکەکەیان لە «غاز» و «هەڵم» پێکهاتووە. ٭«بکـ.» ستێرکی بدوو «تمـ: ژابا- ۹»، ستەیر دوڤ «تمـ: کفـ- ٦۸۹»، «گەڕووسی، کرماشانی» ئەسارەی دومدار «تمـ: دۆمۆرگان، لێکۆڵینەوەی زمانەوانیی لەهجەکانی کوردی- ۱۱۱». ئەستێرەی گەڕۆک_ «نتـ.»، «تتـ.» ئەو ئەستێرانەن کە بە دەوری ڕۆژا دەخولێنەوە، خۆیان هیچ ڕووناکییان نییە و نووری هەتاو ڕووناکیان دەکا، زەوی یەکێکە لەوان کە تا ئێستا «نۆ» یان ناسراون و تێکڕا پێیان دەڵێن «منظومەی شمسی» و بەپێی نیزیکی و دوورییان لە ڕۆژ ئەمانەن: عطارد «له هەموان نیزیکتره له ڕۆژ»، زوهرە، ئەرز «زەوی»، مریخ، مشتەری، زحل، ئۆڕانووس، نێپتۆن. هێندێ لەو گەڕۆکانە یەک یا چەند ئەستێرەیان هەیە کە بە دەوریاندا دەخولێنەوە و پێیان دەڵێن «مانگ»، زەوی یەک «مانگ» ی هەیە. ئەستێرەی مانگێ: «نتـ.» ئەستێرەیەکە دەگەڵ مانگ دەردەکەوێ و لەسەرەتای مانگدا زۆر لێی نیزیکە هەتا مانگ گەورەتر دەبێ، ئەیش زیاتر دوور دەکەوێتەوە. ئەستێرەی نەگەر: «نتـ.»، «تتـ.» ئە ئەستێرانەن کە لە جێگەی خۆیان نابزوون «لە مەدارێکدا ناسووڕێنەوە»، ئەمانە خۆیان ڕووناکییان هەیە وەکوو گەڕۆکەکان نەک هەر سارد بوونەوە، بەڵکوو گەرماییشیان زۆرە و سروشتیان وەکی هەتاوە. ئەوانەی زۆر لێک نیزیکن «نسبیا» لە شەوا کە ئاسمان ساف و بێ هەور و هەڵابێ، وەکوو پەڵە هەورێکی سپی دیاری دەدەن. «کاکەشان» یەکێکە لەو پەڵە هەورە مەزنانە کە ۱۸میلیون ئەستێرەی گەورە و بچووکی تێدا کۆبۆتەوە و هەر چەندێکیان دەورەی ئەستێرەیەکیان داوە و بوونە «منظومه» یەک چوار ساڵی پێ دەوێ تا «نوور» ی نیزیکتری ئەستێرەی نەگەڕ بگاتە زەوی، لە کاتێکدا دەزانین کە لە هەر سانییەیەکدا نوور ۳۰۰هەزار کیلۆمەتر ڕێگا دەبڕێ.
ئەستێرەی کلکدار
(فە)ئاسیرە دمدار
ئەنجومەنی جیهانی کلێسەکان
ئەم ئەنجومەنە پێکهاتووە لە کلێسەکانی پرۆتیستان و ئۆرتۆدۆکس کە لە ساڵی 1948 دامەزراوە و دوایی دامەزرانی ئەنجومەنی ڤاتیکانی2 (1969)، ئەندامانی کلێسەی کاتۆلیکی ڕۆماش هاتنە ناو ڕیزی ئەم ئەنجومەنەوە. ئەنجومەن لە بوارە سیاسی و ئابووری و کۆمەڵایەتی و ئایینیەکان دەکۆڵێتەوە و سەرنجێکی تایبەتیش دەداتە کێشەی وەڵاتانی جیهانی سێهەم. ئەم پێکهاتە بە دژی سیاسەتی ڕەگەزپەرستانەی ئاپارتایدە.
ئەنجومەنی جیهانی کلێسەکان
شورای جهانی کلیساها
ئەنجومەنی جیهانی کلێسەکان
World Council Churches
سەرچاوە: گۆڤەند و زنار
اکسید کلسیوم
[ا ]
(ئوکسید کالیسیوم - uksîdkalîsyum)
سەرچاوە: گۆڤەند و زنار
حاصل کلام
[ا. مر ]
(هاسیلی کەلام - hasili kelam)
خوڵاسەی کەلام، پوختەی قسە.
سەرچاوە: گۆڤەند و زنار
خوش کلام
[ص ]
(خوش کەلام - xûş kelam)
قسەخۆش، بەزمان، بەگفتولفت.
سەرچاوە: گۆڤەند و زنار
دست کله
[ا ]
(دەست کەله - dest kele)
هاو وینه، هاوتا، پەتیک که دەستی ئەسپ یان هیستری پئ دەبەستن.
دی کلۆز
نوعی آش
دی کلۆز
جۆرێ چێشتە
دیان کلیلە بوون
سەرچاوە: گۆڤەند و زنار
زبان کلک
[ا. مر ]
(زه بانی کیلک - zebani kilk)
زمانی قه ڵه م، نوکی قه ڵه م.
سەرچاوە: گۆڤەند و زنار
زرین کلاه
[ا. ص ]
(زه ڕین کولاه - zerîn kulah)
زەنگی کلیسایە
جمخار