تۆڕی زاراوەپارێزیی وشەدان
سەرجەم فەرهەنگەکان
فەرهەنگەکانی کوردی - کوردی
برادۆست (ئینگلیزی-کوردی)
برادۆست (کوردی - ئینگلیزی)
برادۆست (کوردی - عەرەبی)
برادۆست (کوردی - کوردی)
زاراوەکانی کۆڕ (کوردی - ئینگلیزی)
زاراوەکانی کۆڕ (کوردی - عارەبی)
سەلاحەدین
فەرهەنگۆکی کتێبی ئابووری سامولسن و نوردهاوس
فەرهەنگی خاڵ
فەرهەنگی زانستی سیاسی (ئینگلیزی- کوردی)
فەرهەنگی زانستی سیاسی (کوردی - ئینگلیزی)
فەرهەنگی زانستی سیاسی (کوردی - فارسی)
فەرهەنگی زانستی سیاسی (کوردی - کوردی)
فەرهەنگی کوردستان
قاموس کردي الحدیث
قامووسی زمانی كوردی - زەبیحی
مەردۆخ کوردی - عارەبی
مەردۆخ کوردی - فارسی
مەردۆخ کوردی - کوردی
نالی
هەنبانە بۆرینە (کوردی - فارسی)
هەنبانە بۆرینە (کوردی - کوردی)
گۆڤەند و زنار
X
وشە
پوخت
پێشگر
ناوگر
پاشگر
سەروا
دەرئەنجام: 1103
سەرچاوە:
مەردۆخ کوردی - فارسی
سەیلاو کەن
فرکند
،
سیلاب
کن
سەرچاوە:
مەردۆخ کوردی - کوردی
سەیلاو کەن
لافاوکەن [کەند، زەویەک
کە
لافاو
دایدڕیوە]
سەرچاوە:
مەردۆخ کوردی - عارەبی
سەیلاو کەن
جُرف
سەرچاوە:
فەرهەنگی کوردستان
قومش کەن
کەسێکە نووغمی
لێ
بدا٬
کارێزکەن
سەرچاوە:
هەنبانە بۆرینە (کوردی - فارسی)
قوموش کەن
مقنی
سەرچاوە:
مەردۆخ کوردی - فارسی
کەن
کَند، آبکَند، فَرکَند، فَرکَن، تَکاب، تَکاو، لورکَند،
کال
(
زمینی
که
آب
یا
سیل
آنرا
کنده
باشد)
سەرچاوە:
مەردۆخ کوردی - کوردی
کەن
کەناو
[کەند،
ئاودڕ
(زەویەک
کە
ئاو
یا
لافاو
هەڵیکەندووە)]
سەرچاوە:
مەردۆخ کوردی - عارەبی
کەن
خَوَر، جُرُف، مَسیل
سەرچاوە:
هەنبانە بۆرینە (کوردی - فارسی)
کەن
خنده
معدن
پسوند
به
معنی
بیرون
دهنده
باد
شکم
کنده
شده
آبکند
کندن
لباس
شوره
سر
سەرچاوە:
فەرهەنگی خاڵ
کەن
کەند
(د)
سەرچاوە:
فەرهەنگی خاڵ
کەن
پێکەنین
(ز)
سەرچاوە:
هەنبانە بۆرینە (کوردی - کوردی)
کەن
خەنە
،
پێکەنین
کان:
گڵ
کەن
پاشگری
بە
واتا: بەرەڵداکەری
بای
پشتەوە:
تڕکەن
،
تسکەن
جێگەی
کۆڵدراو
ئاودڕ
جل
لە
خۆ
کردن
، ژ
خۆ
کرنا
جلک
کڕێژی
سەر
سەرچاوە:
فەرهەنگی کوردستان
کەن
(کە.ئەردە.):کەند٬ کەندەڵان٬
کەناو
. (زا.):پێکەنین
سەرچاوە:
فەرهەنگی خاڵ
کەوش کەن
شوێنێکە
کە
کەوشی تێدا دابکەنرێ
سەرچاوە:
فەرهەنگی زانستی سیاسی (کوردی - کوردی)
ئەنجومەنی هاریکاری کەنداوی فارس
ئەم
ئەنجومەنە
لە
25/5/1981
بە
ئەندامەتی
وەڵاتانی کوەیت،
بەحرەین
،
قەتەر
، ویلایەتی میرنشینی عەرەبی، عەممان و عەرەبستان
لە
ئەبوزەبی دامەزرا. ئامانجی پێکهێنانی
ئەم
ئەنجومەنە، پاراستنی بەرژەوەندییە
سیاسی
و
ئابووری
و سەربازییەکانی ئەندامەکانیەتی. نووسینگەی
ئەنجومەن
لە
ڕیاز
، پێتەختی عەرەبستانە. ئەنجومەنی
هاریکاری
کەنداوی
فارس
لە
ساڵی 1994 بڕیاری دەرکرد
کە
گەمارۆی
ئابووری
لەسەر
ئیسراییل
لا
بچێت.
ئەم
گەمارۆیە
کە
ئیجازەی
مامەڵە
و دانوستانی
لەگەڵ
کۆمپانییەکانی سەربەم وەڵاتە، نەدەدا
لە
ساڵی 1947
لە
لایەن
یەکیەتی
عەرەب
دەرکرابوو.
سەرچاوە:
فەرهەنگی زانستی سیاسی (کوردی - فارسی)
ئەنجومەنی هاریکاری کەنداوی فارس
شورای
همکاری
خلیج
فارس
سەرچاوە:
فەرهەنگی زانستی سیاسی (کوردی - ئینگلیزی)
ئەنجومەنی هاریکاری کەنداوی فارس
Persian Gulf Cooperative Council
سەرچاوە:
فەرهەنگی خاڵ
بەقنگەوە خستنە کەندەڵان
بریتییە
لە
دەمکوتکردنی یەکێک
سەرچاوە:
فەرهەنگی خاڵ
بەقنگەوەنانە کەندەڵان
بەقنگەوە خستنە
کەندەڵان
سەرچاوە:
مەردۆخ کوردی - فارسی
دیان کەنن
دندان
کندن
، نااُمید
شدن
. (
کنایه
است
.)
سەرچاوە:
مەردۆخ کوردی - فارسی
دیان کەنن
دندان
کشیدن
،
دندان
کندن
،
دندان
بیرون
آوردن.
سەرچاوە:
مەردۆخ کوردی - کوردی
دیان کەنن
ناهمێبوون [هیوابڕاو
بوون
(ئیدیۆمە.)]
سەرچاوە:
مەردۆخ کوردی - کوردی
دیان کەنن
دیان
کێشان.[دان دەرکێشان]
سەرچاوە:
مەردۆخ کوردی - عارەبی
دیان کەنن
یَأس.
سەرچاوە:
مەردۆخ کوردی - عارەبی
دیان کەنن
نَزع، قَلع. (السَّنّ)
سەرچاوە:
هەنبانە بۆرینە (کوردی - فارسی)
دەڤ کەنۆک
خندەرو
سەرچاوە:
هەنبانە بۆرینە (کوردی - کوردی)
دەڤ کەنۆک
هەمیشە
ڕووخۆش
سەرچاوە:
هەنبانە بۆرینە (کوردی - فارسی)
سڵێمان کەندی
نام
روستایی
است
سەرچاوە:
هەنبانە بۆرینە (کوردی - کوردی)
سڵێمان کەندی
ناوی
گۆندێکە
لە
کوردستان
سەرچاوە:
فەرهەنگی زانستی سیاسی (کوردی - فارسی)
شەڕی دووهەمی کەنداوی فارس
جنگ
دوم
خلیج
فارس
سەرچاوە:
فەرهەنگی زانستی سیاسی (کوردی - ئینگلیزی)
شەڕی دووهەمی کەنداوی فارس
The
second
Persian
gulf
war
سەرچاوە:
فەرهەنگی زانستی سیاسی (کوردی - کوردی)
شەڕی دووهەمی کەنداوی فارس
بە
شەڕی 42 ڕۆژەی هاوپەیمانانی
ڕۆژاوایی
بە
ڕێبەرایەتی
ئەمەریکا
دەگوترێ
بۆ
ڕزگار
کردنی
خاکی
کوەیت
لە
دەست
سوپای عێراق
کە
لە
2ی ئاگوستی 1990
داگیر
کرابوو.
بەم
بۆنەوە ڕێکخراوەی
نەتەوە
یەکگرتووەکان،
بە
دەرکردنی بڕیارنامەیەک داوای
لە
عێراق
کرد
هەرچی
زووتر
هێزەکانی
خۆی
لە
خاکی
کوەیت بکێشێتەوە
دوواوە
. هاوپەیمانانیش
تاکوو
15ی ژانویەی 1991 مۆڵەتیان
دا
بە
عێراق
کە
پاشەکشە
بکات و بڕیارنامەکەی ئەنجومەنی
ئاسایش
جێبەجێ
بکات.
ئەم
مۆڵەتە
کە
نزیکەی 11مانگی خایاند،
کۆتایی
پێهات
بەڵام
عێراق
هەر
لە
خاکی
کوەیت مایەوە.
سەرەنجام
لە
کاژمێر 3/22 بەکاتی گرینڤیچ،
لە
ڕۆژی
16ی ژانویەی 1991 ئۆپەراسیۆنی زریانی
سەحرا
بە
ڕێبەرایەتی جێنێڕاڵ شوارتسکۆف
دەستی
پێکرد.
لە
ماوەی
یەک
هەفتەدا هێزەکانی هاوپەیمانان،
سەرجەم
12
هەزار
جار
بەسەر
خاکی
عێراقدا
هەڵفڕین
و بۆمبارانیان
کرد
. ئۆپەراسیۆنی
ئاسمانی
38
ڕۆژ
درێژەی خایاند.
ئینجا
ئۆپەراسیۆنی
زەوی
بەناوی
شمشێری
سەحرا
بۆ
دەرکردنی هێزەکانی عێراق
لە
کوەیت
دەستی
پێکرد و
لە
دوای 4
ڕۆژ
(28ی فیورییە) هێزەکانی عێراقی
بە
ئاگربەس
پێمل
کرد
.
لەم
شەڕەدا عێراق
بۆ
وەڵامدانەوەی هێرشەکانی هاوپەیمانان
چەند
جارێک
مووشەکی هاویشتە ئیسراییل و عەرەبستان
بەڵام
زۆر
کاریگەر
نەبوون
.
ئەم
شەڕە
بووە
هۆی
ڕاپەڕینی
کورد
و
شیعە
بەدژی
دەوڵەتی
سەدام حسەین.
ئینجا
ڕژێمی عێراق
دەستی
کرد
بە
سەرکوتکردنی
هەرچی
زیاتری
ئەو
ناوچانەی
کە
کورد
و شیعەی تێدا دەژیان.
لە
ڕاستیدا هێرشی سەدام
بە
کوەیت و شکستهێنانی
لەم
شەڕەدا
بۆ
کورد
ــ
بە
تایبەت
ــ
هەلێکی
مێژوویی
و زێڕینی ڕەخساند. هێزەکانی
پێشمەرگە
بە
ڕێبەرایەتی
دوو
پارتی
سەرەکی
ــ
یەکیەتی
نیشتمانی
و
پارتی
دیموکراتی
کوردستان
ــ خۆدەکەون و هێرشەکانی
خۆیان
لەناو
کوردستاندا
بۆ
سەر
بنکە
سەربازییەکانی ڕژێمی
بەعس
زیاتر دەکەن.
لە
5ی مارسی 1991
بێ
ئۆقرەیی و
بێ
ئارامی
خەڵکی
ڕانیە
سەررێژ
دەبێ
و
لە
چەند
ڕۆژدا
ئەم
حاڵەتە دەبێتە ڕاپەڕینێکی
گشتی
و شارەکانی
دهۆک
و
هەولێر
و سلێمانیش دەگرێتەوە و
لە
دەستی
هێزەکانی
بەعس
ڕزگار
دەبن.
لەم
قۆناغەدا ماوەی
ئازادی
خەڵکی
کورد
زۆری
نەخایاند
چونکە
ڕژێم
هەڕەشەکانی
خۆی
بە
دژی
ئەم
ناوچانە بەئەنجام گەیاند و
لە
13
تا
28ی
مارس
کە
زانی
کەرکووکیش
خەریکە
لە
دەستی
دەردێت،
بە
یارمەتی
فڕۆکە
و چەکی
قورس
و
دەبێ
بە
هێرشی هێنایەوە
کوردستان
و
خەڵکی
ئەم
ناوچانەی
بەرەو
ئێران
و تورکیا ڕاونا.
لەم
کۆچەگەلەدا خەڵقێکی مەدەنی
زۆر
کوژرا و ئاوارەبوونێکی
گەورە
بۆ
کورد
بەجێما.
لە
دوای
ئەوەی
کە
سەدام کەشێکی نائەمنی خستە ناوچەکە و فشارێکی
زۆری
هێنا
بۆ
دانیشتوانی
کوردستان
، هاوپەیمانان، «ناوچەیەکی
ئەمن
»
یان
لە
ناو
عێراق ڕاگەیاند.
ئەم
پلانە
لە
18ی ئاوریلی 1991
لە
نێوان
نەتەوە
یەکگرتووەکان و
دەوڵەتی
عێراق مۆرکرا. بەپێی
ئەم
ڕێکەوتننامە عێراق، نەدەبوا
لە
خولگەی 36 دەرەجەی
باکووری
ئەم
وەڵاتە (
ناوچە
کوردنشینەکان) فڕۆکەکانی بخاتە ئاسمانەوە.
ئەم
ماوە
و دواتریش
ئەگەرچی
پڕ
بووە
لە
سەختی
و گەمارۆی
ئابووری
و نائەمنی
بەڵام
سەردەمێکی ڕەخساند
کە
بەدوا خۆیدا گەڵاڵەی
ڕزگاری
و
ئازادی
کوردی
ئەم
ناوچانەی داڕشت.
شەڕی دووهەمی
کەنداو
چەند
دەرەنجامێکی لێکەوتەوە
کە
دەکرێ
بە
سێ
دانە
ئاماژە
بدەین:
1ــ
جێگیر
بوونی
هێزە سەربازییەکانی
ڕۆژاوا
لە
عەرەبستان و ناوچەی
کەنداو
.
2ــ فرۆشتنی
بێ
وێنەی
چەک
و
تەقەمەنی
وەڵاتانی
ڕۆژاوایی
بە
عەرەبان.
3ــ دابەشکردنی عێراق
بە
سێ
ناوچەی
کوردستان
،
ناوەندی
و شیعەنشین.
سەرچاوە:
هەنبانە بۆرینە (کوردی - فارسی)
فس کەندن
چس
دادن
سەرچاوە:
هەنبانە بۆرینە (کوردی - کوردی)
فس کەندن
تس
کەندن
1
2
3
4
5
6
7