تۆڕی زاراوەپارێزیی وشەدان



سەرچاوە: شیرینی نوێ
حَكَّمَ في. فَوَّضَ. وَلّى
دەسەڵاتی وەرگرت.
سەرچاوە: گۆڤەند و زنار
ولی
( (ڤەلی - velî))
سەرچاوە: گۆڤەند و زنار
ولی
[ص. ع ]
(ڤەلی - velî)
سەرچاوە: شیرینی نوێ
وَلىَ
وَلِیَ. قَرُبَ. دَنا / نزیک بوەوە.
سەرچاوە: شیرینی نوێ
وَلىَ
وَلِیَ. تَبِعَ. تَلا / بەدوایا هات.
سەرچاوە: شیرینی نوێ
وَلَّى
جَعَلَهُ والیاً / کردی بەوالی. فەرمانڕەوایی پێ سپارد.
سەرچاوە: شیرینی نوێ
وَلَّى
حَكَّمَ فی. فَوَّض. تَسَلَّط / فەرمانڕەوایی کرد. دەستی بەسەرا گرت.
سەرچاوە: شیرینی نوێ
وَلَّى
إنْقَضَی. مَضی / تێپەڕی. رابورد. بەسەرچو.
سەرچاوە: شیرینی نوێ
وَلَّى
إنْقَضَی. مَضیَ / تێپەڕی. رابورد. بەسەرچو.
سەرچاوە: شیرینی نوێ
وَلِيَ
دَنا. قَرُبَ من / لێی نزیک بوەوە.
سەرچاوە: شیرینی نوێ
وَلِيَ
تَبِعَ. تَلا / لەدوایا هات. لەگەڵی بو.
سەرچاوە: شیرینی نوێ
وَلي
وَصی. قَیَّم / داشدار. سەرپەرشتیار.
سەرچاوە: شیرینی نوێ
وَلي
نَصیر / یاریدەدەر. پشتگر. هاوکار. هاریکار.
سەرچاوە: شیرینی نوێ
وَلي
فِدیِّس. شخص. تَقی / پیرۆز. سۆفی. خواپەرست.
سەرچاوە: شیرینی نوێ
وَلي
مَولیَ. سَیَّد / گەورە. سەر گەورە.
سەرچاوە: شیرینی نوێ
وَلي
مالك. صاحِب / خاوەن.
سەرچاوە: شیرینی نوێ
وَلّى (ظَهْرَهُ. دُبْرَهُ)
جَعَلَهُ وراءَهُ / پشتی تێکرد. رووی وەگێڕا.
سەرچاوە: شیرینی نوێ
وَلّى (هارباً. الادبار. دُبْرَهُ)
أْدَبَرَ. هَرَبَ / پێی هەڵگرن. هەڵهات. بۆی دەرچو. تێی تەقان هەڵیتیزان.
سەرچاوە: شیرینی نوێ
دَعوَة الى وَليمة
عُزومَة / زیافەت. بانگکردن.
سەرچاوە: گۆڤەند و زنار
سرخ ولیک
[ا ]
(سورخ ڤه لیک - surx velîk)
دره ختێکه، دارگۆیژی کێوی.
سەرچاوە: شیرینی نوێ
ليلاً نهاراً. نهاراً وليلاً. ليل نهار
سەرچاوە: شیرینی نوێ
مَدْعُو الى وَليمَة
مَعْزوم / بانگکراوبو. زیافەت.
سەرچاوە: شیرینی نوێ
وِلْف. وَليف
سەرچاوە: شیرینی نوێ
وَليجه
بِطانَة لإنسان وخاصَّتِهِ. أصدقاء / دەستء پێوەند. هاوڕێء برادەران.
سەرچاوە: شیرینی نوێ
وليجه
داخِلَه. دَخیلَة / ئەوەی لەدڵدیاە. لەهۆشء بیردا.
سەرچاوە: گۆڤەند و زنار
ولید
[ا. ع ]
(ڤەلید - velîd)
سەرچاوە: شیرینی نوێ
وَليد
مَولود. طفل / ساوا. کۆرپە.
سەرچاوە: شیرینی نوێ
وَليدُ كَذا
ناتج من كذا / لەتوخمی لەبەرهەمی ئەوە. لەوەوە پێکهاتوە.
ولیرە
گاودانه
خلر
سەرچاوە: فەرهەنگی خاڵ
ولیرە
سەرچاوە: شیرینی نوێ
وَليف
بڕوانە وُلف.
سەرچاوە: شیرینی نوێ
وَليمَة
مَأدابَة / بانگکردن. زیانەت. دەعوەت.
سەرچاوە: شیرینی نوێ
وليمة
حَفْلَة / ئاهەنگ. سوورەز
سەرچاوە: شیرینی نوێ
وَليمع عِرس
حفله عِرس / شایی.
سەرچاوە: گۆڤەند و زنار
ولیمە
[ا. ع ]
(ڤەلیمە - velîme)
میوانداری و دەعوەتکاری.
سەرچاوە: گۆڤەند و زنار
شخولیدن
[مص.ل ]
(شەخوولیدەن - șexûlîden)
سەرچاوە: شیرینی نوێ
ألقى المَسؤولية على
وضع المسؤولیة / بەرپرسیاری کرد. خستیە ملی.
سەرچاوە: شیرینی نوێ
ألقى على عاتِقه. ألقى عَليهِ المسؤولية. حَمَلَهُ المسؤولية
بەرپرسیاری کرد. سەپانی بەسەریا. خستیە ئەستۆیەوە.
سەرچاوە: شیرینی نوێ
ألكتروليت
ألمُنحَل بالكهرباء. محلول كهربائی / کارەباگەێن. ئەلەکترۆن.
سەرچاوە: شیرینی نوێ
أم الوَليد
دَجاجَة / مر. مامر. مریشک.
سەرچاوە: شیرینی نوێ
أوَّليَّّة
أسبَقیة. أولَویَّة / پێشەکێتی. یەکەمێتی. مافی یەکەمی و پێشەکێتی.
سەرچاوە: شیرینی نوێ
أوَّليَّة
بَدیهَة. مَبدأ مُقَرَر / بەڵگەنەویست. بڕیاردراو.
سەرچاوە: شیرینی نوێ
أوَّليَّة قَضيَّة مُسَلَّم
بهام چارەنەماو. بنج بڕ. لێبووەوە. کۆتایی پێهاتوو.
سەرچاوە: شیرینی نوێ
إسعاف أولى. إسعافاف أوَّلِيَّة
فریاکەوتنی سەرەتایی. چارەزوو. بەهاناوەچوونی بەرایی.
سەرچاوە: شیرینی نوێ
إنفِراج بَين الدول (في العلاقات الدولية)
ئاولیخو
(؟)
ئولیگارکی اولیگارشی
لە زمانی یۆنانیدا بە مانای حکوومەتی گرووپێکی بچووکە. بە واتایەکی دیکە، دەسەڵاتدارێتی گرووپێکی بچووکە بە سەر دەوڵەت بێئەوەی زۆرینەی خەڵک، بەسەریا چاودێریی بکات. ئەم زاراوە زۆرتر بۆ کەمینەیەکی دەسەڵاتدار بە کار دەبرێت کە دەسەڵاتی دەوڵەت ئەخەنە خزمەت بەرژەوەندی و قازانجی خۆیان و زۆرینەی نەیارانیش سەرکوت دەکەن.
فەرمانکردنی گرووپێکی بچووک بە سەر ڕێکخراوە و دەزگە کۆمەڵایەتییەکانی دیکە وەکوو ڕێکخراوە ئایینی و کرێکاری و حیزبییەکانیش، پێی دەگوترێ ئولیگارکی. لەسەردەمی «پلاتۆ»وە، ئولیگارکی لە بەرانبەر ئۆتۆکراسی*و دیموکراسی، ڕاوەستاوە. بە ڕای «پلاتۆ»، ئولیگارکی جۆرە حکوومەتێکی گەندەڵە کە لە ئاریستۆکراسییەوە سەرچاوە ئەگرێ بە هەمان شێوە کە ستەمکاری، پاشایەتی گەندەڵ دەکات، هەرکی بە هەرکیش، دیمکراسی بەرەو گەندەڵی دەبات.
بیرمەندانی هاوچەرخ، سەرنجێکی زۆریان داوەتە ئولیگارکی و هەندێکیان بە ناچار زۆربەی حکوومەتەکان بە ئولیگارکی لە قەڵەم دەدەن. ئەمانە پێیان وایە کە ناکرێ حکوومەتەکان بە دوو جۆری تاکەکەسی و کۆمەڵەکی دابەش بکرێت چونکە کۆمەڵ یان خەڵک هەرگیز حکوومەت بە دەستەوە ناگرن و کرداری ڕاستەقینەی حکوومەت، هەمیشە بە دەست گرووپێکی بچووکەوەیە و تەنیا جۆری پێوەندی ئەم گرووپە لەگەڵ کۆمەڵگە و سنووری بەرپرسیارییەتی چێ دەکرێ.
ئەپارتهایت: بڕوانە جیاوازی ڕەگەزایەتی.
ئولیگارکی اولیگارشی
گروه سالاری
ئولیگارکی اولیگارشی
ئەولیا
[[=عا.: ئەولیا (وەلی)]]
(نا.) ١- پیاوچاک، پیاوی خوا، شێخی دین، شێخی بەرماڵ. ((ئەی لە شەوقی جەننەتی ڕووت، ئەولیا و ئەنبیا)) (( ڕووح لەسەر لێون وەکوو پەروانە بۆ دیداری شەم)) (وەفایی: گم-١٥) ٢- (مج.) هەموو پیاوێکی ڕەوشت چاکی بێ ئازار. جێی لێ نەبێ هەر دەڵەی ئەولیایە.
سەرچاوە: گۆڤەند و زنار
اساطیر الاولین
[ع - ا ]
(ئەساتیرول ئەڤەلین - esatîrul evelîn)
ئەفسانەیی پێشینیان.
سەرچاوە: گۆڤەند و زنار
افژولیدن
[مص - م ]
(ئەفژولیدەن - efjulîden)
سەرچاوە: شیرینی نوێ
السياسة الدولية
سەرچاوە: گۆڤەند و زنار
الکترولیت
[فر - ا ]
(ئیلکترولیت - iliktrulit)
هەر تەنێک بەهۆی هێزی کارەباوە بەش بەش ببێ، یان جیابکرێتەوە.
سەرچاوە: گۆڤەند و زنار
الکترولیز
[فر - ا ]
(ئیلکترولیز - iliktrulîz)
جیاکردنەوەی تەنێک بە هۆی تەزووی کارەباوە، وەکو جیاکردنەوەی ئوکسیژین و هایدرۆژین لە ئاو.