دارێکی باریکە دەئاڵێنرێتە ئەو گوریسەی کە باری پێ بەستراوەو شل بووەتەوە بۆ توند بوونەوەی گوریسەکە

بەروو لە دارێکە گوریسی شلبووەوەی پێ توند دەکرێتەوە

خشک
سفت

وشک، ، زوها، بەرانبەری تەڕ
ڕەق و سەخت، دژی نەرم

(س.) ١- شتێک یا جێگایەک ئاوی نەبێ، شەی نەبێ، نمی نەبێ. کانی ئیشک، دەشتی ئیشک، تفی لە زاریدا ئیشک بۆ. ٢- حاڵی شتێکی لە پێشدا تەڕایی تێدا بووبێ، پاشان نەیمابێ. گییای ئیشک، هەنجیری ئیشک. ((دارێکی بە تەڕی دانەیە بە ئیشکی دانایێ)). ٣- (مج.) ئینسانی لاسار و دوور لە مجامەلە. پیاوی هێندە ئیشک هەر نابێتەوە. ٤- (مج.) دانیشتنی دۆست و برادەر بە بێ خواردنەوە. هەروا بە ئیشکی دانیشتن ناخۆشە با پێکێ بخۆینەوە. ٥- (مج.) بێ پێخۆر. نانی ئیشکی، سێ نانی بە ئیشکی خوارد و چواریش بە دۆوە. * وشک، ویشک، هیشک.

خشک شدن
خشک شدن از ترس

لە تەڕی قوتار بون
بێ جوڵان لە شوێندا قەتیس: لە عەیبەتان لە جێی خۆم ئیشک بوم

(مست. لا.) ١- بڕان و بڕانەوەی ئاوی ڕووبار و کانیاوان. هەموو ساڵێ لەو مانگەدا کانی (پیرمەلەک) ئیشک دەبێ. ٢- نەمانی نم و شەی تەبیعی لە شتێکدا. بزانە! تووتنەکە ئیشک بووە؟ داری شەخسەکانی سیتەک هەموو ئیشک ببوون کەس نەیدەوێرا دەستیان بۆ بەرێ. ٣- مردنی گییا و گۆڵ و دار و درەخت و کشتوکاڵ لەبەر بێ ئاوی یا هەر هۆیەکی تر. ئەم بێستانە بۆچی ئیشک بووە؟ پەڵە تووتنەکەی کوێخا تۆفیق ئیشک بووە. ٤- (مج.) لە جووڵەکەوتن. کابرا وەها حەپەسا هەر لە جێی خۆی ئیشک بوو.

خشک شدن

لە تەڕی ڕزگار بون

(مست. لا.) ١- نەمانی شوێنەواری تەڕی لە هەر شتێکا کە خۆی لە ئەسڵا تەڕایی نەبێ و لە کاوە تەڕبووبێ (شۆرابێ، ئاو یا شتێکی دیکەی پێدا ڕژابێ، کەوتبێتە ئاوەوە...) کراسەکەت بەرە هەڵیخە هەر ئێستا ئیشک دەبێتەوە. ٢- پەیدابوونی ئیشکانی لەسەر زەوی. دنیا هەمووی ئیشک بۆتەوە کەچی ئەم دێبەرەی ئێمە هەر وەکوو خۆیەتی.

خشک شدن بطور طبیعی
ضعیف شدن از غم و غصه

لە خۆوە وشک بوون
لە خەم و خەفەتان کز بون

(مست. لا.). ١- ڕەق بوون و شکڵ تێچوونی هەندێ شت (پێست، نان، کەشک،...) ٢- (کن.) ڕەق و تەق و باریک بوونی گیاندار (بە تایبەتی ئینسان) لەبەر نەخۆشی یا برسێتی و نەخواردن.

خشک گردانیدن
کسی را غصه دار کردن

بەتەقەلا وشک کردن
خەم دان بە کەسێک و لاواز کردنی

(مست. مت.)، (کن.) برسی کردن و گرتنەوەی خواردن لە کەسێ یا کەسانێ و بوونە مایەی نەخۆشیان. ئەو منداڵانەی ئیشک هەڵێناوە هیچیان ناداتێ بخۆن، هێندەی نان و دۆ دەرخوارددا تا بە جارێک ئیشکی هەڵێنا.

تمام خشک

تەواو وشک، بە تەواوەتی وشک بەبێ هیچ تەڕیەک

(ست.) هەر شتێکی هیچ تەڕایی تێدا نەبێ. کچێ بڕۆ هەی مەکرباز! قوڕی چی؟ دنیا ئیشک و برینگە.