وشەدان

سەرچاوە: شیرینی نوێ

أبهَران

عِرقان یَخرُجان من القلب / دووشاخوێنبەر.

سەرچاوە: شیرینی نوێ

أبو جُعَران

جُعْل. خُنفساء رَوث البقر / گوخلێنکە. قالۆچە. قالۆنچە.

سەرچاوە: شیرینی نوێ

المِصْران

مَدیَنَتی كوفه وبَصْرَة / شاری کوفەو بەسرە.

سەرچاوە: فەرهەنگی کوردستان

بێخ ران

بنڕان

سەرچاوە: شیرینی نوێ

ثَوَران

هَیَجان / هەژین. بە. پابوون. تەقینەوە. جموجوڵ. نەسرەوتن.

سەرچاوە: شیرینی نوێ

خَطَران

تَرَجُّح. تَذَبذُب / لەرە. لەرزە. لەرینەوە.

سەرچاوە: شیرینی نوێ

خَيزَران

قَصب. نبات / دارحەیزەران. پامیشی حەیزەران.

سەرچاوە: گۆڤەند و زنار

ران

[ا ]

(ران - ran)

ڕان، له زرانی به سه ره وه.

سەرچاوە: گۆڤەند و زنار

ران

[ا. فا ]

(ران - ran)

وه کو پاشکۆ بکه ری پێ دروست ده کرێ، گالیسکه ڕان.

سەرچاوە: گۆڤەند و زنار

ران افشردن

[مص. ل ]

(ران ئه فشورده ن - efşurden ran)

ڕان توندکردن له ئه سپ و تاودانی.

سەرچاوە: شیرینی نوێ

رانَ على

خَیَّمَ علی. ساد. غَلَبَ علی / باڵی کێشا بە سەرا. زاڵ بوو. دایپۆشی. تەنیەوە.

سەرچاوە: گۆڤەند و زنار

ران گشادن

[مص. ل ]

(ران گوشاده ن - guşaden ran)

سواربوونی ئه سپ، دابه زین له ئه سپ، رووت بوونه وه، لینگ فشکردنه وه.

سەرچاوە: شیرینی نوێ

رانِف. رانفة من كل شيء

طَرَفُهُ. ناحِیَتُهُ / سەر. نوچکە. کەنار. لێوار. پەڕ.

سەرچاوە: شیرینی نوێ

رانِفَة

طرف الأذن. طرف عُضروف الأذن. طرف الكُمّ / سەری لووت. سەروی کڕکڕاگەی گوێ. سەرقۆڵ.

سەرچاوە: گۆڤەند و زنار

شهوت ران

[ص.فا ]

(شه هڨه ت ران - șehvetran)

ئاره زوو په ره ست.

سەرچاوە: گۆڤەند و زنار

شکم ران

[ص.فا ]

(شیکەم ران ـ ikemran ș)

پڕخۆر ، حەبی عەمەل .

سەرچاوە: شیرینی نوێ

طَيَران

السَیر فی الهواء / باڵگرتن. فڕین.

سەرچاوە: شیرینی نوێ

عَقد الزواج او القِران

بەڵگەنامەی مارەکردن.

سەرچاوە: شیرینی نوێ

غَلي. غَلَيان. فَوَران

کوڵان.

سەرچاوە: گۆڤەند و زنار

قایق ران

[ص. فا ]

(غایغ ران – xayixran)

بەلەمەوان، بەلەمهاژۆ، قایغڕان.

سەرچاوە: شیرینی نوێ

النَصْرانية

المَسیحیَة / ئاینی گاور.

سەرچاوە: گۆڤەند و زنار

حرف راندن

[مص. ل ]

(هەرف راندەن - herf randen)

قسەکردن، خوتبەدان.

سەرچاوە: گۆڤەند و زنار

راناس

[ا ]

(راناس - ranas)

جۆره دره ختێکه.

سەرچاوە: گۆڤەند و زنار

رانج

[ا. ع ]

(رانج - ranc)

نارجیل، نارگیل.

سەرچاوە: گۆڤەند و زنار

راندن

[مص. م ]

(رانده ن - randen)

لێخوڕین، رانین، ئاژووتن.

سەرچاوە: گۆڤەند و زنار

رانده

[ا. مف ]

(رانده - rande)

لێخوردراو، ده رکراو، دوورخراوه، نه فی کراو.

سەرچاوە: گۆڤەند و زنار

رانش

[ا. مص ]

(رانیش - raniş)

دوورخستنه وه، ره وانی، سکچوون، ئیسهال، لێخوڕین.

سەرچاوە: شیرینی نوێ

رانِف. رانفة من كل شيء

طَرَفُهُ. ناحِیَتُهُ / سەر. نوچکە. کەنار. لێوار. پەڕ.

سەرچاوە: شیرینی نوێ

رانِفَة

طرف الأذن. طرف عُضروف الأذن. طرف الكُمّ / سەری لووت. سەروی کڕکڕاگەی گوێ. سەرقۆڵ.

سەرچاوە: گۆڤەند و زنار

راننده

[ا. فا ]

(رانه نده - ranende)

لێخور، شوفێر، رانبار.

سەرچاوە: گۆڤەند و زنار

رانندگی

[ا. مص ]

(رانه نده گی - ranendegî)

کاری رانین، پیشه ی رانین.

سەرچاوە: گۆڤەند و زنار

رانکی

[ا. مر ]

(رانه کی - ranekî)

پاردم، پاڵدوو.

سەرچاوە: گۆڤەند و زنار

رانی

[ص. ن ]

(رانی - ranî)

سه ربه ڕان.

سەرچاوە: گۆڤەند و زنار

رانی

[ا. مص ]

(رانی - ranî)

ڕانین، رانباری، گالیسکه ڕانی، پاسکیل رانی.

سەرچاوە: فەرهەنگی کوردستان

رانەکی

پاڵوو، پاڵدۆ

سەرچاوە: گۆڤەند و زنار

زبان رانی

[ا. مص ]

(زه بان رانی - zeban ranî)

قسه ره وانی، قسه زانی، زۆروێژی.

سەرچاوە: گۆڤەند و زنار

سخن راندن

[مص.ل ]

(سوخه ن رانده ن - suxen randen)

قسه کردن، نوتقدان.

سەرچاوە: شیرینی نوێ

عَقَدَ زواجاً أو قِراناً

إقترن / ژنی مارە کرد. ژنی هێنا.

سەرچاوە: گۆڤەند و زنار

کام راندن

( مص. ل کام راندەن – kamranden))

خۆش رابواردن، خۆشگوزەراندن.

سەرچاوە: قامووسی زمانی كوردی - زەبیحی

بۆرانی

[[؟]]

«نت.» مک.» چێشتێکه، هێلکه یا بایینجان یا کوولەکه له ڕۆنا سوور دەکەنەوه و ماستی بۆ خاو د ەکرێتەوه و د ەیکەن به سەریا و تۆزێ گەرمی دەکەن. تێبــ.- دەشێ ئەم وشەیه له [ 1- بۆر+ 3- ئانی /2] پێکهاتبێ.

سەرچاوە: گۆڤەند و زنار

درانداختن

[مص.م ]

(دەرئه ند اختەن - der endaxten)

توردان، دەست پیکردن، دوەحکه کردن و مشت و مر.

سەرچاوە: گۆڤەند و زنار

دراندن

[مص.م ]

(دەراندەن - deranden)

دراندن.

سەرچاوە: گۆڤەند و زنار

درگذراندن

[مص.م ]

(دەرگوزەراندەن - der guzeranden)

تیپەراندن، لەراده بەدور کردن.

سەرچاوە: گۆڤەند و زنار

دیرانه

[ص.ن ]

(دیرانه - dirane)

دیرین، کون.

سەرچاوە: فەرهەنگی کوردستان

شاررانەوە

شاردرانەوە.

سەرچاوە: قاموس کردي الحدیث

(FN - سرانة

سهم. حصة

سەرچاوە: برادۆست (کوردی - کوردی)

ئاخافتنی نیگەرانی

دیدارە بۆ باس کردن لە نیگەرانیی دایکوباب گەر هەست بکەن منداڵەکانیان خەریکی یاسابەزێنی و ڕەفتاری نەخوازراون.

سەرچاوە: فەرهەنگی خاڵ

ئاراندن

ئێش و ئازار

سەرچاوە: هەنبانە بۆرینە (کوردی - فارسی)

ئاراندن

آزردن

سەرچاوە: هەنبانە بۆرینە (کوردی - کوردی)

ئاراندن

عەزیەت دان، ئێشاندن

سەرچاوە: فەرهەنگی کوردستان

ئاراندن

هاڕین، هووردکردن، کولاندنەوە، خرۆشاندن، هاندان، فیتدان، تووڕەکردن و ئاگرتێبەردان لەبەر جنێوو هەڕەشەو چتی ناخۆش

سەرچاوە: فەرهەنگی خاڵ

ئازراندن

ئازاردان

سەرچاوە: هەنبانە بۆرینە (کوردی - فارسی)

ئازراندن

آزردن

سەرچاوە: هەنبانە بۆرینە (کوردی - کوردی)

ئازراندن

عەزیەت دان، ئێش دان

سەرچاوە: فەرهەنگی کوردستان

ئازراندن

(باک) سەختی کردن، ئازاردان، سەخڵەت کردن

سەرچاوە: هەنبانە بۆرینە (کوردی - فارسی)

ئافراندن

آفریدن

سەرچاوە: برادۆست (کوردی - کوردی)

ئافراندن

خوڵقاندن، دروست کردن. ئافراندە، خالق، دروستکەر، ئافەریدە، مەخلوق، دروستکراو.

سەرچاوە: هەنبانە بۆرینە (کوردی - کوردی)

ئافراندن

خوڵقاندن، درووس کردن، بەدی هێنان: خودێ هەر دوو ئەزمێن ئافراند

سەرچاوە: قامووسی زمانی كوردی - زەبیحی

ئافراندن

[ [ستـ: ١- فرا، سوه‌رێس. ٢- فرا، که‌رێت. پهـ: ئافریته‌ن ]]

«مس. متـ.»، «بکـ.» دروست کردن، داهێنان، خەلق کردن «تمـ. ژابا - ١٣» داتاشین. تێبــ. ــ دوو ڕیشەکەی ئاویستایی یەکەمیان بۆ ئەو شتە چاکە و بەکەڵکایەنە کە «ئاهۆرامەزدا، خەلقیان دەکا و دووهەمیش بۆ شتی خراپ و بێ خێر کە «ئەهریمەن» دایان دێنێ. «تمـ. پد. یەسنە. جـ١ ــ ٢٤٣»

تۆڕی زاراوەپارێزیی وشەدان