تۆڕی زاراوەپارێزیی وشەدان



بڵ
«س.» 1- حاڵی کاڵەک و شەمامه و هەنار و پر تەقاڵ و... که زۆر گەیبن و له دار و بڕکه کرابنەوه و لەناوەوه کەمیان کردبێ و توێکڵەکەیان پڕنەکەنەوه و کاتێ ڕێک بگوشرێن، لەلایەکەوه بقووپێن و کەم کەمه لە خۆیانەوه وەکوو خۆیان لێ ببێتەوه.. 2- حاڵی مە مکی ئافرەت که تورتی و شەقی خۆی لە دەست دابێ.:: ئەم کاڵەکه هێنده بڵ بووه کەڵکی خواردنی پێوەنەماوه. مەمکی ئەو کجه ئەو ەنده دەستکاری کراوه بڵ بووه.
ئاکۆکێویلە(بڵ)
ئاڵیقۆق(بڵ)
ئووسرە(بڵ)
کەندووی ئاردو دانەوێڵەیە
بزن تڕێنە(بڵ)
چڵە گیایەکە دوو بست بڵندو گەڵای وەک کەوەر وایە سێ کەڵی دەردەکات و هەر یەکەی گوڵێکی ڕەنگاو ڕەنگ دەردەکات بنەکەی خڕەو پیوازێکی گچکە دەچێ، کە بزن بیخوا لەبەر تیژی ڕاوێڵێ
سەرچاوە: فەرهەنگی خاڵ
بڵ
شتێکە زیاد لە ئەندازەی خۆی نەرم بووبێ
سەرچاوە: فەرهەنگی خاڵ
بڵ
(بڵبوون) نەرمبوونی شت زیاد لە ئەندازەی خۆی
بڵ
نرمی بیش از حد و نامطلوب
بڵ
نەرمی زیاد لە پێویست: شوتیە کە بڵ بووە بە کار نەماوە
بڵ
لە بڵباس قوڵەکراوەتەوە بۆ سەرچاوەکانی ناو ئەم فەرهەنگە. گەیشتووو نەرم و بڵ، میوەیێکە یا تەڕەکارێکە نێوەکەی نەرم و شل و ڕزیو بێ، تەپیو._بوون: نەرمبوونی چت لە ئەندازەی خۆی، گەیشتن و تەپینی میوە پتر لە ڕادەی خۆی
تانتۆز(بڵ)
تاڵینتۆز، تاڵی تۆز، تاڵی تۆسک. گیایەکە هێندەی دارە هەنارێکی بەرز دەبێ گوڵی گەورەو زەردو سپیشی هەیە، کە ووشک بوو تۆوەکەی هی ڕێواسییە سێ سووچەو کۆلکەکەشی کارگی خوواردنێ دێنێ
تێروو(بڵ)
چەقەڵ. بە جانەوەری دڕندەی وەکوو شێرو پڵنگ و گورگ و وورچیش دەڵێن. تەروو کووێستانی، تیرووی. (بابا.، هەورا) تەروو. دارێکی جەنگڵییە نیو بەژن بڵند دەبێ گەڵایەکانی ووردو سێ چوکڵن بۆ بالۆکان زۆر باشە: گۆیا دووای دۆزینەوەی سێ چووار پێیەکی دوور پشتاوپشت بۆی دەچن و حەوت لکی لێدەکەنەوە لە نێو دوو بەردانی دادەنێن، کە ئەوان ووشک بوون بالۆکەداره کە بالۆکەکانی پووچ دەبنەوە سا چ خۆی بیکا یا بەناوی وی بکرێ. بەرەکەشی خڕو سوورو ووردە. هەر کەسێ 7 دەنکی قووت بدات تا 7 ساڵان چاوی نایەشێ. شوولکی لە ملی ووڵاخی پسکەدار بکرێ چادەبێتەوە
جمکە(بڵ)
دووانە، جمک، بۆ مرۆڤ و ماڵاتان
سێڵر (بڵ.)
جڵە٬ ڕەقەی گەورە.
هەوڕ(بڵ.٬ شا.٬ پژ.٬ سیوە.)
ئاسنجاو٬ قاپ و قاچاخ.
پۆشەگا(بڵ)
گیایەکی باریکە لە کورتان داخنرێ، گیای گەرمێنێیە
پەقرەج(هەو.، بڵ)
سەتڵ. جوورە سەتڵێکە
چەماڕۆ(بڵ.، کۆ.، خۆ)
ئەوەندەی بڵەی یەک و دوو
(کن.) خیرایی زۆر.
سەرچاوە: فەرهەنگی خاڵ
بڵا
بڵا
بگذار
بڵا
[[= بهێڵه، سیغه‌ی موخاته‌بی ئه‌مره له مه‌سده‌ری «میلان» ] ]
«سیه.، سن.» تم: 2- با. *«بک.» بلا، بلانێ. «مک.» بەڵا، «سن.» بلا، بلانه، بڵانه، بێڵا، بێڵانه.
سەرچاوە: نالی
بڵا
با، باوەکوو، لێی گەڕێ.

ڕەفیقان! من ئەوا ڕۆییم لەلاتان
له مەظڵوومان بڵا چۆڵ بێ وڵاتان
سەرچاوە: نالی
بڵا
بەڵا، بڵانە، سا، دە، دا، دەبا، با، دەجا، بلا، لێی گەڕێ
بڵا!
بل!، بِهِل!، بُگذار!
بڵا!
بڵانه!، بێڵا!، بێڵانه!، بلا!، بلانه! [بهێڵه!، لێگەڕێ!]
بڵا!
دَع!، ذَر!، اَمهِل! بَلهَ!
سەرچاوە: فەرهەنگی خاڵ
بڵامک
دارێکە هەردوو سەری بەنی پێوە دەبەسترێ و دەکرێتە دەمی کار و بەرخ تا دایکیان نەچەکێنن
بڵامک
«نت،»، «مک.» تم: بزمۆک. تێبــ.- له نێوان دەنگی «م» و «ک» دا بزوێنە کوردی هەیه و دەبێ «بڵام، ک» تەلەفووز بکرێ. هس.: دەمامک.
بڵامک
بڵان
بگذار، باشد