تۆڕی زاراوەپارێزیی وشەدان



باڵ بەستن
[[١- باڵ /٢ + بەستن]]
(مست. مت.) هەردوو دەستی کابرایەک لە پشتە‌وە بەستن.: خێرا باڵی ئەو دیلانە ببەستن و بیان بەن بۆ چەم. ئەمنیە باڵی (عەوڵای ئاغا) یان بەستوو هێنایانە لای ئاغای (مادڕوج) *باڵبەست کردن
باڵ گرتنەوە
(مست. لا) ١-هەڵفڕینی مەل لە شوێنێکی بۆ ماوەیەکی کەم لێی نیشتبێتەوە: کۆترێک لە سەر ئەم دارە بۆ پێش پێی تۆ باڵی گرتەوە. ٢-تم: باڵ گرتن.
بای باڵ دان
«مست.، لا.»، «کن.» ١- دەست له بەریەک بڵاو کردنەوه و خۆ لەبەریەک کێشانەوه و ماندوویی لەخۆدەر کردن. ٢- «مج.» پیاسەیەکی بچووک لە شوێنێک هەوای پاکی لێ هەبێ «دەرەوەی شار، ناو باخ و بێستان» :: ئێواران تۆزێ بای باڵی خۆت بده. چووینه تووی مەلیک بای باڵی خۆمان دا.
سەرچاوە: فەرهەنگی خاڵ
باڵ
دوو ئەندامە بەڕاست و چەپی باڵدارەوە، پێی دەفڕێ
سەرچاوە: فەرهەنگی خاڵ
باڵ
پەلی گیاندار
باڵ
بال، کَنَگ. (بال مرغ )
باڵ
آستیم، آستین، آستی، اوستیم.
باڵ
دست، کَنگ، کَبک، گُشاک، بال.(از سرانگشتان تا دوش.)
باڵ
بازو، باهو، رَش، گُشاک.
باڵ
بازه.(مقدار کشش دست از سرانگشتان تا بینی )
باڵ
بال، نهنگ.(نوعی ماهی بزرگ است.)
باڵ
ئامرازی فڕین لەباڵندەدا.(باڵی پەلەوەر.)]
باڵ
قۆڵ. [ئەو بەشەی جلوبەرگ کە دەکەوێتە سەر جومگەی دەست.]
باڵ
دەس. [(لەسەر پەنجەوە تا شان.)]
باڵ
قۆل، باهو، بازوو. [لە ئەنیشکەوە تا شان.]
باڵ
[(هێندەی درێژی دەست لە سەرپەنجەوە تا لووت.)]
باڵ
نەهەنگ. [(جۆرە ماسیەکی گەورەیه.)]
باڵ
جَناح، کَنَف، سِقط.
باڵ
کُمّ، قُنان.
باڵ
یَد، جارِحَة.
باڵشکان
(مست. لا.)، ١-توانستی فڕین نەمانی باڵەندەیەک لە بەر ئەوەی باڵێکی ئازارێکی پێگەیشتبێ یا شکابێ. ٢-(کن.) تووشی بەدبەختی بوون، بێچار‌‌بوون، سەر نەکەوتن.
باڵندە
[ [ ١-باڵ/١ + ئندە]]
(نت.) تم ؛ باڵدار.
باڵەشۆڕه
[[١-باڵ/١+٣-ئه/٢+شۆڕ=٥-ئه‌/١]]
«نت.»، «مک،» دەردێکه تووشی مریشک و جوجە‌‌ڵە دەێت، باڵیان فش دەبێتەوه و بەلادا دێن. *«سن،» باڵەشۆڕێ. پەلەپسکێ.
به باڵابڕان
[[به /3+باڵا/1+بڕان]]
مست. لا.»، «کن.» 1- به قیسمەت بوون، به نەسیب بوون:: ەد‌یگوت من ناچم با ئەو جاره یەکێکی تر بچێ خۆ بە باڵای منەوه نەبڕاوه، 2-کارێک که له هەموو کەس چاتر به کەسێ بکرێ یا شتێ بۆ یەکێ له هەموو کەس زیاتر دەست بدا:: ئەوه هەر به نەوزاد دەکرێ دەڵەی به باڵی بڕاوه.
بۆمبی باڵدار
نت.»، «کئێر.» جۆرێک تەقەمەنییه که لە خۆیەوه- بێ ئەوەی به فڕۆکە فڕێ بدرێ یا بەتۆپ و... بهاوێژرێ- دەچێته سەر شوێنی مەبەست و بەسەریا دەتە‌قێتەوه. تێبــ.- یەکەم شتی لەم بابەته ئەڵمانیای نازی ساڵی 1944 دایهێناوه و ئەوسا به ناوی «ڤ-2» ناوبانگی دەرکرد.
1-باڵەوان
[[؟]]
«نا.» «سن.» تم: ١-باڵەبان.
2-باڵەدان
«نا.»، «سن.» تم: ٢-باڵەبان.
ئێستر باڵانی
قاتری داک گوێرێژی باوک ئەسپ
ئێسترە باڵانی
[[ئێستر + ئە + باڵانی ؟]]
(نت.) ئێسترێکە بە پێچەوانەی ئێستری ئاسایی، ئەسپ لە ماکەر دەپەڕێ و ئەمەی لێ دەکەوێتەوە، وەکوو ئەسپ دەحیلێنێ و لە ئێستری دی بچووکترە.
سەرچاوە: فەرهەنگی خاڵ
باڵا
سەرچاوە: فەرهەنگی خاڵ
باڵا
سەرچاوە: فەرهەنگی خاڵ
باڵا
سەرچاوە: فەرهەنگی خاڵ
باڵا
چەند دێراوێکە کە (ئاوبڕ)یان ئەندازە
سەرچاوە: فەرهەنگی خاڵ
باڵا
درێژیی شت
باڵا
باڵا
بالا، فراز، زَبر.(بالاخانە)
باڵا
بەژن، قەد، بەشەن. [قام، قامەت]
باڵا
بان، سەر، ژوور. [لای سەروو (وەک: باڵاخانه.)]