وشەدان

«نت.» ١-نیسبەتی کوڕی هەر ه گەورەی ژن و مێردێک دەگەڵ منداڵەکانی تریان. ٢- ئەو کە سەی چەند دۆست و برادە ر یا بنەماڵەیێک «لەبە ر هەر سفەتێکی بێ» لەناو خۆیاندا بە گەورەی خۆیانی دادەنێن و ڕێزی لێدەگرن و له قسەی دەرناچن.

سەرچاوە: قامووسی زمانی كوردی - زەبیحی

بوخچه گەردان

«نت.»، «سن.» تم: بوخچە بگەردانی.

سەرچاوە: فەرهەنگی کوردستان

گەوزدان

گەوزین.

سەرچاوە: فەرهەنگی کوردستان

.گەزاف

قسەی ناڕاسن.

سەرچاوە: قامووسی زمانی كوردی - زەبیحی

ئافتاب گەردان

[[ ئافتاب/١ + گه‌ردان= وه‌رگێڕ]، [فر. کو.] ]

«نتـ.»، «مکـ.» پێشچاوکەیە کە لە چەرم یا موقەبا - بە شکڵی مانگی کەمتر لە حەوت شەوە - دروستی دەکەن و ئەو سەرەو سەرەکەی بەنێکی تێدەخەن. لە وەختی دروێنە یا کاری دیکەی کشتوکاڵا جووتیاران لە ناوچاوانیانی دهادەنێن و لە پشتە سەریان گرێی دەدەن تا تیشکی هەتاو لە دەم و چاویان نەدا.

سەرچاوە: قامووسی زمانی كوردی - زەبیحی

ئاو دەگونان گەڕان

«کنـ.» باڵق بوونی کوڕ، شەیتان پێکەنین، گەییشتنە ئەو تەمەنەی کە هەستی پیاوەتی دەبزوێ.: ئەم کوڕە هەر قیتەقیتێتی، وەک ئاوی دە گونان گەڕابێ وایە.

سەرچاوە: قامووسی زمانی كوردی - زەبیحی

ئاو لەدەم گەڕان

«مستـ. لا.» ١- ئاو کەوتنە زار، لەبەر خواردنی شتێکی ترش یا چاو پێکەوتنی کەسێ کە شتی ترش دەخوا یا باسکردنی شتی ترش. ٢- ئیشتیا چوونە خواردنێک، حەز لەشتێ کردن.

سەرچاوە: فەرهەنگی کوردستان

ئاوی گەرم

ئاوێکە گەرم بێ. مەبەس لە فرمێسکە

سەرچاوە: قامووسی زمانی كوردی - زەبیحی

ئاوی گەرم لە ژێر «لەبەر» ڕۆییشتن

«کنـ.» میز بە خۆدا کردن، میز دەبنەخۆ کردن. □ «سەری وەبن کڵاوی کەوتووه، ئاوی گەرمی لە ژێر دەڕوا»

سەرچاوە: فەرهەنگی کوردستان

ئاڤ تێ گەڕیای(باک)

ئاو تێ گەڕاو، بۆ بەری دارێک بەکار دەبرێ، کە بێتە سەروکاری گەیشتن

سەرچاوە: قامووسی زمانی كوردی - زەبیحی

ئاگر گەش کردنەوە

«مستـ. متـ.» تمـ: ئاگر گەشاندنەوە.

سەرچاوە: هەنبانە بۆرینە (کوردی - فارسی)

ئاگر گەشاندنەوە

آتش باد زدن

سەرچاوە: هەنبانە بۆرینە (کوردی - کوردی)

ئاگر گەشاندنەوە

ئاور خۆش کردن بە هۆی باوەشێن

سەرچاوە: قامووسی زمانی كوردی - زەبیحی

ئاگر گەشاندنەوە

«مستـ. متـ.» ١- باوەشێن کردنی مقەڵی یا ئاگردانی ــ کە خەڵووزی تێکرابێ و چەند پۆلووی خرابێتە سەر ــ تا سکڵەکان هەموو ڕەژییەکە بگرنەوە و بیکەنە یەکپارچە ئاگر. ٢- هەڵسووڕاندنی ئاتەشگەردان هەر بۆ ئەم مەبەستە. * ئاگر گەش کردنەوە.

سەرچاوە: قامووسی زمانی كوردی - زەبیحی

ئاگر گەشکەرە

[[ئاگر + گەش + کەر «کردن» + ە ــ ئە/١]]

«نتـ.» تمـ: ئاتەشگەردان.

سەرچاوە: قامووسی زمانی كوردی - زەبیحی

ئاگر گەشکەرەوە

[[ئاگر + گەش + کەرەوە «کردنەوە» ]]

١- «نتـ.» تمـ: ئاتەشگەردان. ٢- «نفا.» تمـ: ئاگرگەشەوکەر/٢.

سەرچاوە: قامووسی زمانی كوردی - زەبیحی

ئاگر گەشەو کەر

١- «نتـ.» تمـ: ئاتەشگەردان. ٢- «نفا.» ئەو کەسەی ئاگر دەگەشێنێتەوە.

سەرچاوە: قامووسی زمانی كوردی - زەبیحی

ئێش پێ گەیاندن

(مست. مت.) تم: ئێشاندن.

سەرچاوە: قامووسی زمانی كوردی - زەبیحی

ئێلچی گەری

(حمس.) پەیام گەیاندن، هێنان و بردنی قسەی کەسێ یا هەیئەتی بۆ لایەکی تر. ((میوانینە! میر ئەمنی ناردۆتە کن ئەنگۆ بە ئێلچی گەرییە.)) (تحفە: ج٢-٩).

تۆڕی زاراوەپارێزیی وشەدان