پیتی ڕابردووی درێژەدار (مازی استمراری)

پیتێکە لە جێی وتەی (بۆ) یەک بەکار دێنرێ کە بە مەعنا پاڵدان (نسبت) بێ

پیتی لەمەولا (مستقبل)

علامت مضارع

ئامرازی گەیاندنی ئایندە: ئەخۆم، ئەنووم

دە،(باک)د. نیشانەیەکی رێزمانییە، کە بە پێش ڕەگی کاری ڕانەبوردوو دەکەوێت؛ ئەچم: ئێستا وەیا لەمەولا دەڕۆم. بۆ؛ کوردی کوتوویەتی:

ئاها ئەها، ئامرازێکە بۆ زویری و تیزەجاڕی بەکار دەبرێت: ئەە(ئە)دێ عەلۆ ژمەرە تاڵانا ڤەگەرێنێ: ئاها ئەو عەلۆیە تاڵانێ بۆ مە بگەڕێنێتەوە

دەستەوارە،ئەوەندە نانەیە کە بەدەست هەڵبگیرێ.(ئەردە.):دەستەوارە.

سەروەستا یاری، سەردەستە.

«فعـ.» پاش ماوەی فیعلێکە، کە مەسدەرەکەی لە بیرچۆتەوە، دەبێ «هەیین» بووبێ «تمـ: ژابا_۴۵۸»، خۆی لە سیغەی سێیەم تاکەکەسی غایبدایە و مانای «هەیە» دەدا.: ڕۆژ ڕووناکە، زۆراب کوڕێکی ئازایە. هس.: هەم، هەی، هەیە.... هەس. ٭ها. هە.

«ئمـ.» ۱- ئامرازی بانگ کردنە و لە دوای ناوان دێت و دەگەڵ دوامین پیتی تێک دەکرێتەوە.: دا وەرە کوڕە!. بابە گیان! با ئیمڕۆ پچینە ماڵی خاڵم. هۆ مامەکە بەجێم مەیەڵە. «دایە! مەمدە بە گورگێ، ڕۆڵە عیلاجم نییە»، «خزمینە ! مەدەن پەنجە لەگەڵ عەشرەتی جافا» «ڕەزا_۳». ٭ «بکـ.» ئۆ «مکـ.» هۆ، هۆی «لە پێش ناودا دێت». ۲- ئامرازی ئیشاڕەیە و زەمیری ئیشاڕە «ئەم، ئەو، هۆو» ی دەچێتە سەر، ئەگەر ئەو شتەی ئیشاڕەی دەکرێتێ «گیاندار و بێ گیان» مەعلووم بێ ئەوا «مشارئیلەیهـ» دەکەوێتە نێوان زەمیری ئیشاڕە و ئەم «ئامراز» ە.: ئەم پیاوە، ئەو ئەسپە، هۆو کتێبــ.ە. «... ئەو هەی دەڵێی...» ۴- لە هێندێک شوێنی کوردستان لە پێش زەمیری شەخسیدا دێت، لە موکوریان ئێستاش زەمیرەکان بە بێ ئەم ئامرازە ناگوترێن بەڵام لە زۆر شوێنی «کعر.» سواوە و لەناوچووە.: «مکـ.» ئەمن «من»، ئەتۆ «تۆ»، ئەو، ئەمە «ئێمە»، ئەنگۆ «ئێوە»، ئەوان. تێبــ.ینی: مامۆستایان تۆفیق وەهبی و ئێدمۆنس ئەمەش هەر بە ئامرازی تەئکید دادەنێن «تمـ: هبێد_۴۳». ۵- «باڵەکایەتی، خۆشناوەتی» لە پێش سفەتەوە دێت و مێیینە بوونی «مۆوسووف» پێشان دەدا: کچەکە ئەجوانە، بزنەکە ئەلەڕە٭ «برادۆست»، یە. //ئی. ٦- بە دوای ڕیشەی هەندێ مەسدەرانەوە دەلکێ و دەیانکا بە سفەتی مەفعوول. «باب کوشتە خەوی لێدەکەوێ، داک مردە خەوی لێدەکەوی، لە برسا مردە خەوی لێناکەوێ» «پەند: خا_۷۴»، (کردە پەشیمان بە، نەکردە پەشیمان مەبە) (پەند خا-٣٢٧).

«تبـ.» ١- سفەتێک و ناوێک تێک دەکاتەوە، ئەم وشە تازەی لێیان پەیدا دەبێ: آ» ئەگەر بە تەنیایی دە کار کرێ یان بکەوێتە سەرەتای ڕستەوە «ناو» ە. ب» ئەگەر شێوەی «موزاف» ی ناوێکی تر وەرگرێ ئەوا سفەتە.: پیرەمێرد: پیرەمێردێکی نوورانی لەوێ دانیشتبوو «نا.»، کابرای پیرەمێرد هەر لێی ڕاپەڕی و یەخەی گرت «سـ.»، شۆڕە سوار، سوورە گوڵ. ۲- دوو ناو، ناوێک و سفەتێک، ناوێک و پاشبەندێک و ناوێک و ڕیشەی مەسدەر تێک دەکاتەوە، وشە تازەکە «ناو» ە و «مەعرەفە» یە.: سەگەزەرد، منداڵە ورکە، چاوەگا، کلکەکەر، کەرە گەورە، دەسکە گوڵ، کەڵەگەت، مانگەشەو. تێبــ.ینی: هەندێک لەم ناوانەی بەم جۆرە پەیدا دەبن بۆ ئەوە دەشێن وەکوو سفەت دەکار بکرێن: زۆر کەڵەگەتە. ۳- لە ڕستەیەکدا «موسنەد و موسنەد ئیلەیهـ» پێکەوە دەبەستێ.: ئەحە دەبێتە پیاو، سوارەکان چوونە ناو دێ، خۆی هاویشتە ماڵی.

«پێبفـ.»، «سیمـ» ۱- ئامرازی زەمانی «حاڵ» و «موزاڕع» ە بۆ سەرف کردنی فێعل: ئەچم، ئەخۆم، ئەنووسم. ۲- ئامرازی زەمانی ڕابردووی ناتەواوە: ئەچووین، ئەمان نووسی، ئەیان کوشتین. ٭ «مکـ.» دە.

«پبـ.» ۱- بە دوای ناوێکەوە دەلکێ و ناوێکی تازەی لێ دروست دەکا.: چەنگە «چەنگ»، خاکە «خاک»، تیرە «تیر»، ددانە «ددان»، قەڵەمە «قەڵەم». ۲- بە دوای سفەتەوە دەنووسێ و دەیکا بە «ناو» یا سفەتێکی دیکەی لێ پێک دێنێ. چاکە «چاک»، سوورە «سوور»، کۆڵە «کۆڵ»، کوێرە «کوێر»، ئیشکە «ئیشک»، وردە «وورد»، درشتە «درشت». ۳- «سیمـ.» بە دوای کورت کراوەی ناوی ئینساناندا دێ: بلە «برایم»، قالە «قادر»، سەعە «سەعید» سوعە «سوعاد» شەفە «شەریف»، فاتە «فاتمە». تێبــ.ینی: ناوی ئینسانان لە کوردەواریدا گەڵێ گۆڕانی بەسەردا دێ، کورت دەکرێتەوە و لە ئەسڵی ناوەکە کەرتێک دەمێنێتەوە، جار و بارە ئەویش هەر وەکوو خۆی نامێنێ و بە جارێک دەجەڕێندرێ «تەحریف دەکرێ» : مەحموود «خولە».

کشتوکاڵی باشی نازوا. چرا. گیانداری بەدەماخ و قەڵەو

دڵتاریک،دڵپڕ،دە خە زدار،(باک.)ّبێ بە زە یی ،ئە زنۆ،کینۆ.-ی:دڵپری:دە خە زداری.