تۆڕی زاراوەپارێزیی وشەدان
سەرجەم فەرهەنگەکان
فەرهەنگەکانی کوردی - کوردی
برادۆست (ئینگلیزی-کوردی)
برادۆست (کوردی - ئینگلیزی)
برادۆست (کوردی - عەرەبی)
برادۆست (کوردی - کوردی)
زاراوەکانی کۆڕ (کوردی - ئینگلیزی)
زاراوەکانی کۆڕ (کوردی - عارەبی)
سەلاحەدین
فەرهەنگۆکی کتێبی ئابووری سامولسن و نوردهاوس
فەرهەنگی خاڵ
فەرهەنگی زانستی سیاسی (ئینگلیزی- کوردی)
فەرهەنگی زانستی سیاسی (کوردی - ئینگلیزی)
فەرهەنگی زانستی سیاسی (کوردی - فارسی)
فەرهەنگی زانستی سیاسی (کوردی - کوردی)
فەرهەنگی کوردستان
قاموس کردي الحدیث
قامووسی زمانی كوردی - زەبیحی
مەردۆخ کوردی - عارەبی
مەردۆخ کوردی - فارسی
مەردۆخ کوردی - کوردی
نالی
هەنبانە بۆرینە (کوردی - فارسی)
هەنبانە بۆرینە (کوردی - کوردی)
گۆڤەند و زنار
X
وشە
پوخت
پێشگر
ناوگر
پاشگر
سەروا
دەرئەنجام: 48
سەرچاوە:
فەرهەنگی خاڵ
ئاڵوو
ئاڵوباڵوو
سەرچاوە:
فەرهەنگی خاڵ
ئاڵوو
چەند
گرێیەکی بچووکە
لە
ژێر
شەویلە
و
هێندێ
جومگە
گیانداردا
لە
لای
نەخۆشی
لایەک
لە
ئەندام
خوێنی
پیس
لەو
ئاڵووانەدا
کۆ
دەبێتەوە و
ئازار
پەیدا
دەکات
سەرچاوە:
هەنبانە بۆرینە (کوردی - فارسی)
ئاڵوو
لوزتین
آلوده
سەرچاوە:
هەنبانە بۆرینە (کوردی - کوردی)
ئاڵوو
هاڵوو، بادامەی
گەروو
لە
بن
چەنە
نیوەتێکەڵ:
خەواڵوو
سەرچاوە:
قامووسی زمانی كوردی - زەبیحی
ئاڵوو
[[پهـ: ئالووک، ئالووگ]]
«نا.» ١-
دوو
لووی
بچووکن
بە
شکڵی
بادام
، لەولاولای گەرووی
ئادەمیزاد
، ئیشیان
ئەوەیە
گرموولەی
سپی
«کریات البیزاء»
بۆ
خوێن
ساز
دەکەن. * «عا.» لەوزەتەین. تێبــ. ــ جاروبارە
هەندێ
میکڕۆب پەلاماری «ئاڵوو» دەدەن و
پەکی
ئەوەیان
دەخەن
ئیشی
خۆیان
بە
چاکی
بکەن و
کێم
و چڵکیان تێدا
کۆ
دەبێتەوە،
ئەگەر
چارەی نەکرێ
ئەو
چڵک
و کێمە دەچێتە
ناو
خوێنەوە و گورچیلەکان دەئاوسێن،
پیاو
بێ
هێز
و
لاواز
دەبێ
.
کە
کار
گەییشتە
ئەم
ڕادەیە
دەبێ
«عەمەلیات» بکرێن و دەربهێندرێن. ٢-
دوو
لووی
پچکۆلەی
ترن
لە
ژێر
چەناگەوە،
لە
کاتی
ددان
ئێشە و
گوێ
ڕەپە
و ئەوجۆرە نەخۆشییانەدا دەئاوسێن. ٣-
هەموو
ئاوساوێک
لە
لەشدا،
کە
ئەنجامی ئەوەبێ شوێنێکی
تری
لەش
کوانی
لێهاتبێ
یا
تووشی
نەخۆشییەک بووبی و
ژان
بکا.:
سوورە
کوانێکی
لە
شانی
هاتووە، ئاڵووی داوەتە بنەنگڵی. تێبــ. ــ
ئەم
وشەیە
بە
گشتی
مەعنای
شتی
خڕ
و
گرموولە
«
کروی
»
یە
و
ئێستا
بەم
مەعنایە
لە
بیر
چۆتەوە و
لە
شێوەی جۆربەجۆری تەرکیبیدا دەبیندرێ. هس.: ئاڵوو باڵوو، زەردەڵوو، هڵوو،
هەڵووژە
...
سەرچاوە:
فەرهەنگی کوردستان
ئاڵوو
مەڵازە
،(خۆ) مەرازە،(دەر) مەڵاژوو،(کۆ( ئاڵینگ، (
شن
)
مەڵازە
، گرێیەکی
خڕە
لە
دەوری
گەروو
پەیدا
دەبێ
لەتاو
تووێی
ئێش
و
ئۆف
یا
وەرگەڕانی
مل
و
سەر
یا
لە
سەرمان
پەیدا
دەبێ
._ کەوتن:
ئاڵووهاتن
. ئاڵوو
لەبەر
تەووژمی برینیش
لە
گەلێک
شووێنی
لەش
پەیدا
دەبێ
لە
جومکەکاندا.
تێکەڵ
،
تێکەڵاو
بەڵان
بە
تەنها
بەکار
نابرێ
بۆ
وێنە
لەگەڵ
خەو
دەبێتە
خەواڵوو
سەرچاوە:
قامووسی زمانی كوردی - زەبیحی
ئاڵوو هەڵدانەوە
«مستـ. متـ.»
دەست
پیدا
هێنان
و داماڵینی «ئاڵوو»
لە
دیوی دەرەوەڕا،
بۆ
نیشاندنەوەی ئاوساوییەکەی و چاککردنەوەی. تێبــ. ــ
لە
کوردەواریدا،
کە
ئاڵووکەوت
بەم
جۆرە چارەی دەکەن. ا»
چەند
بەیانییەک
لە
خورێنی
،
بە
قامکی
گەورە
لە
دیوی
دەرەوە
و
لە
ژێرڕا
بۆ
سەرەوە
دەستی
پێدا
دێنن و جاروبارەش پەنجەیان
چەور
دەکەن
تا
چاتر
گەرمی
دابێنێ و
پاشتر
دابماڵدرێ. ب»
چەند
بەیانیان
لە
خوڕێنی پەنجەی گەورەی
دەست
دەنوشتێننەوە و قەفی ناوەڕاستی
بە
بەرزایی
دەخەنە نێوانی
دوو
ڕیزی ددانەوە و ماوەیێک
بەم
جۆرە دەیهێڵنەوە. ئەمەیان
تەنیا
بۆ
ئاڵووی قوڕگە. * ئاڵوو
هەڵدانەوە
.
سەرچاوە:
فەرهەنگی کوردستان
ئاڵوو واڵا
ڕەنگاوڕەنگ
،
واڵا
سەرچاوە:
فەرهەنگی کوردستان
ئاڵوو واڵا
کالای
ڕەنگاو
ڕەنگ
سەرچاوە:
قامووسی زمانی كوردی - زەبیحی
٢- -ئاڵوو
«پبـ.»
بە
دوای «
ناو
» ێکەوە دەلکێ و دەیکا
بە
«
سفەت
» .:
هێشتا
خەواڵوو
بوو
چاوی هەڵدەگڵۆفی. تێبــ. ــ ا»
ئەم
پاشبەندە
تەنیا
«
ناوی
مەعنا
» ی دەچێتە
سەر
و
بۆ
ناوی
زات
«ــ
ئاوی
»
مان
هەیە
. ب»
ئەوەندەی
پێم
شک
بێ
هەر
لە
وشەی «
خەواڵوو
»
دا
ماوەتەوە،
ئەگەر
دەگەڵ
ناوی
تریش
بە
کار
هاتبێ
لە
بیر
چۆتەوە. هس.:
ئالوودە
.
سەرچاوە:
فەرهەنگی خاڵ
ئاڵوواڵا
کاڵای
ڕەنگاوڕەنگ
سەرچاوە:
هەنبانە بۆرینە (کوردی - فارسی)
ئاڵوواڵا
پارچە
رنگارنگ
سەرچاوە:
نالی
ئاڵوواڵا
ڕەنگاوڕەنگ
.
کەسێ
پوشتانی
باڵاتە
، حەریفی
ئاڵ
و واڵاتە
کە
شیبهی کاکوڵی
ژۆلیدە
سەرگەردانی
سەودا
بێ
سەرچاوە:
هەنبانە بۆرینە (کوردی - فارسی)
ئاڵووباڵوو
آلبالو
سەرچاوە:
فەرهەنگی کوردستان
ئاڵووباڵوو
(
باک
) بەلالۆک، (
هەو
.،
موک
) بەڵاڵووک(
کۆ
)
ئاری
باری
، (
هەورا
) بەڵاڵوێ، گەراز، (
کۆ
)
ئاری
باری
،
ئەوەی
کۆیە
وەکوو
بەڵاڵووکێیە
بەڵان
بەرەکەی
لە
ئی
وی
گەورەترە،
وەکوو
دەنگی گێلاسییە
بەڵان
سوورو
ڕەش
و
ترش
و
خۆشە
سەرچاوە:
هەنبانە بۆرینە (کوردی - فارسی)
ئاڵووبخارا
آلو بخارا
سەرچاوە:
هەنبانە بۆرینە (کوردی - کوردی)
ئاڵووبخارا
هەڵووژە
پایزەی
سووری
ئاماڵ
ڕەش
سەرچاوە:
قامووسی زمانی كوردی - زەبیحی
ئاڵووبخارە
[[ئاڵوو + بخارە= بوخارا «شارێکە لە ئوزبەکستانی سوڤێت]]
«نتـ.»، «مکـ.» جۆرێک هەڵووچەیە، تامی
ترشە
،
ڕەش
و
زەردی
هەیە
، ڕەشەکەیان
ئیشکە
و
دەنک
دەنک
، زەردەکە شیرەدارە و
جاران
لە
ناو
خیگەدا هەڵدەگیرا.
هەردوو
جوورەکەی
لە
باتی
ترش
دەکرێتە
ناو
چێشتەوە. *
هەڵووچە
پاوەیی،
هەڵووچە
ڕەشە
«سنـ.».
هەڵووژە
ڕەشە
.
سەرچاوە:
فەرهەنگی کوردستان
ئاڵووبوخارا
میوەو
بەری
دارێکییە،
هەڵووچەڕەشە
، هەڵووژه
ڕەشە
سەرچاوە:
فەرهەنگی کوردستان
ئاڵووبەڵاڵووک(ئەردە)
بەڵاڵووک
،
هاڵووبەڵاڵووک
سەرچاوە:
قامووسی زمانی كوردی - زەبیحی
ئاڵوودار
[[ئاڵوو ؟ + دار «درەخت» ]]
«نتـ.» دارێکی
ڕاست
و
درێژە
،
نە
زۆر
ئەستوور
نە
زۆر
باریک
،
بۆ
دارەڕای
خانوو
بە
کار
دێت
.
سەرچاوە:
فەرهەنگی کوردستان
ئاڵوودار
کەسێکە ئاڵووی هاتبێ
یا
کەوتبێ، (
دەر
) مەڵاژوو
کەفتی
،
داری
دارەڕایە
کە
لە
کاریتە
باریک
ترە
، ئاڵدار، ئاڵیندار،(خۆ)
ئاریندار
،
دەسەک
،(
هەو
)
باهوو
،
ڕاژە
،
تەژە
سەرچاوە:
فەرهەنگی کوردستان
ئاڵووداری
باری
ئاڵووکەوتنێ
سەرچاوە:
فەرهەنگی خاڵ
ئاڵوودە
گیرۆدەی شتێک
سەرچاوە:
فەرهەنگی کوردستان
ئاڵوودە
تڵیاگ، تلکیاگ، بوواژۆ،
تێکەڵاو
، گیرۆدەی چتێک
وەکوو
دەڵێن
فیسارەکەس
ئاڵوودەی خوواردنەوەو قومارە
سەرچاوە:
فەرهەنگی کوردستان
ئاڵوودەگی
تلیان
،
پلیکان
، تێکەڵاوی
سەرچاوە:
فەرهەنگی خاڵ
ئاڵوودەیی
گیرۆدەیی
سەرچاوە:
فەرهەنگی کوردستان
ئاڵوودەیی
تێکەڵاوی،
گیرۆدەیی
سەرچاوە:
فەرهەنگی خاڵ
ئاڵووز
خەم
و
خەفەت
سەرچاوە:
فەرهەنگی کوردستان
ئاڵووز(باک)
خەم
و
خەفەت
1
2