وەرگرتنەوەی شتێک کە لێت سێنرابێ بە زۆر .

وەرامدانەوە بۆ گۆرانی یەکێک لە چەشنی گۆرانییەکەی .

بازپس گرفتن، جبران کردن

ساندنەوە، ئەستاندنەوە

وەڵامدانەوە بۆ گۆرانی کەسێکی لەشێوەی گۆرانیە کەی،ئەستاندنەوی چتێکی ،کەلێت ئەستێنرابێ بەزۆر.

توسعەی پایدار

Sustainable development

بە مانای بەڕێوەبردن و کەڵکوەرگرتنی بەرێوشوێن لەسەرچاوەی سروشتی و دارایی و وزەی ئینسانییە بۆ گەیشتن بە مۆدێلێکی مەزاختن و بەکارهێنانی توانستی تەکنیکی و پێکهاتەی بەڕێوجێ بۆ لابردنی نیازەکانی بەرەی نوێ و داهاتوو.
پەرەسەندنی بەردەوام، پەرەسەندنێکە کە پێداویستییەکانی بەرەی ئێستە دابین دەکات بێئەوەی زیانێک بگەیەنێت بە تواناییەکانی بەرەی داهاتوو لە دابینکردنی پێداویستییەکانی خۆیدا.
پەرەسەندنی ئینسانی بە واتای پرۆسەی بەرفراوانکردنی زەمینەی خۆشگوزەرانی و بژیوی باشی مرۆڤ پێناسە کراوە.

بریتییە لە: بەرزبوونەوەی ئاستی کارامەیی سیستەمێکی سیاسی بۆ چارەسەرکردنی ناتەبایی و کێشەکانی تاک و کۆمەڵ، هەروەها بریتییە لە خەڵکی بوون و ڕادەی ئازادی و گۆڕانکارییە بنەڕەتییەکانی کۆمەڵگەیەک،. پەرەسەندنی سیاسی پەیوەستە بە گەشەی دیموکراسی لە وەڵاتێکدا. تا چ ڕادەیەک سیستەمێکی سیاسی لە سیستەمێکی داخراو بەرەو سیستەمێکی کراوە، لە ساکارییەوە بەرەو ئاڵۆزی، لە دەستبەسەرییەوە بەرەو خودموختاری و لە پەرشوبڵاوییەوە بەرەو یەکگرتوویی هەنگاو بنێت، بە هەمان ڕادەش پەرەسەندنی سیاسی لەو وەڵاتەدا ڕوو لە زیادبوون دەبێت.
تازەگەری سیاسی، زیاتر خۆی بە ئاڵوواڵکردنی سیاسییەوە سەرقاڵ دەکات کەچی پەرەسەندنی سیاسی بنیاتەکان تووشی گۆڕان دەکات. سێ هۆکاری پێویست بۆ پەرەسەندنی سیاسی بریتین لە: ڕێکخراوە، کارامەیی و ئەقڵانییەتی کردەیی و یەکگرتوویی ئایدیۆلۆجیایی ڕێبەران.
بۆ پەرەسەندنی سیاسی، پێویست دەکات سەرچاوە و ئامرازەکانی دەسەڵات لەنێوان حکوومەت و گرووپە سیاسییەکانی کۆمەڵگە دابەش بکرێت. کاتێک حکوومەت بە تەنیایی، دەست بگرێ بە سەر هەموو سەرچاوەیەکی دەسەڵاتدا ئینجا مەیدانی ململانێی سیاسی دەگاتە نزمترین ئاستی خۆی. لەم ڕووەوە بە کورتبوونەوەی دەستی حکوومەت لەسەرچاوەکانی دەسەڵات، پانتای ململانێی سیاسی و هاوبەشێتی سیاسی لە کۆمەڵگەدا ڕوو لە زیادبوون دەکات. کەواتە لەنێوان ململانێی سیاسی و پەرەسەندنی سیاسیدا پێوەندییەکی بایەخدار لە گۆڕێدایە.
پە.کە.کە: بڕوانە ناسیۆنالیزمی کورد لە تورکیا.

توسعەی سیاسی

Political development

بریتییە لە ترساندن

مەبەس لە ترساندنە

«مستـ. متـ.»، «کنـ.»، «سیمـ.» ترساندن و تۆقاندن، ترس وەبەر کەسێک نان، چاوترسێن کردن. * ئاوی چاودان/٢، «سنـ.» ئاوی چاوسەنن.

رواج یافتن
ظفر یافتن
بشدت چرخیدن

وەبرەو کەوتن، وە ڕەواج کەوتن
وە سەرکەوتن بەسەر غەنیمدا
سووڕخواردنی بە تەوژم

بەسەردا زاڵ و چیرەبوون

زۆربوون و زاڵبوونی شتێک بەسەر شتێکدا

برەوپەیداکردنی شتێک

«مست.، لا.»، «سیه.» 1- ڕەواج پەیدا کردنی کاڵایەک. 2- گەرم بوونی بازار و زۆر بوونی سەودا و مامەڵه تێیدا. 3- قەدر و حورمەت پەیدا کردنی کەسێ.* «مک.» وەبرەوکەوتن.

برەو پەیدا کردنی چتێک

گەرمبوون و سووربوونەوەی شت

شدت یافتن گرما
بشدت چرخیدن

تیژ بون لە گەرمی دا: ئاگرەکە تاوی سەند
توند بون لە سوڕاندا: خولخولە لە سوڕاندا تاوی سەند

سووربوونەوەی کان لەناو ئاگریدا

بریتییە لە هۆگرکردنی یەکێک و دڵ لێ سەندنی

مەبەس لە هۆگرکردنی کەسێکە بە چەشنێکی وا دڵی لێ ئەستێنرابێ

زۆربوون و پەرئەستاندنی چت،ئاوەکە یا ئاورەکە-یئەستاند

زۆربوون و پەرەسەندنی شت

تەنینەوە و زۆربوونی شت

ترقی کردن، گسترش پیدا کردن