تۆڕی زاراوەپارێزیی وشەدان



سەرچاوە: فەرهەنگی خاڵ
بەها
بەها
بَه!، پَه!، خَە!، پَخ!، خوش! (کلمەی تحسین است، گاهی در توبیخ هم استعمال می¬شود.)
بەها
اَرج، اَرز، اَخش، آخَش، ارزش، اَرجش، بَها.
بەها
بەخ! [(وشەی پەسەندکردنه، هەندێ جار بۆ سەرزەنشتیش به کار دەهێنرێت.)]
بەها
بایی، نەرجس. [نرخ]
بەها
طُوبی!، بَخّ!
بەها
ثَمَن، بَدَل، قِیمَة، سِعر.
بەها
نرخ
گرانقیمت
بەها
[[په: ڤه‌هاك]]
«نا» ١- نرخ، قیمەت:: بە های دانەیەکی نیو دیناره. بەهای ئەم کتێبــ.ه دوو دیناره. 2- «بک،» 1- نرخ - قیمەت «عا-» الثمن. ب- گران.. زۆر قیمەت: گەلەک بەهایە (زۆر گرانە). تێبــ.-آ) ئەم وشەیە بەم مانایە و شێوەی دەکار کردنە (مانای ژمارە١) تازە لە مەڵبەندی لەهجەی ناوەندی زمانی کوردیدا بووژێنراوەتەوە. ب) ئەم وشەیە لە مەڵبەندی لەهجەی ناوەندیدا شکڵ و مانای زۆر گۆرانی بەسەردا هاتووە، لە (ڤەهاکر)ی پەهلەویڕا بۆتە با (تم: ٥-با) و ماناشی لە نرخ و قیمەت ڕا بۆتە معادل. ئەگەر بیانویستبا بڵێن: قیمەت ئەم کتێبــ.ە چەندە، نەدەگوترا بەهای ئەم کتێبــ.ە چەندە؟ بەڵکوو دەیانگوت: ئەم کتێبــ.ە بایی چەندە؟ ج) لە لەهجەی باکووری زمانی کوردیدا لە باری شکڵەوە قۆناغێکی (تطور)ی بڕیوە و لە (ڤەهاک)ی پەهلەوی ڕا بۆتە (بەها)، لە لایەنی ماناشەوە مانا پەهلەوییەلەی پاراستووە و مانایەکی تریشی (گران) بۆ پەیدابووە. د) زمانی فارسیش ئەم وشەیەی لە (ڤەهاک)ی پەهلەوی خواستووە، زۆریش ڕێی تێدەچێ پاش ئەوەی (ڤەهاک) لە زمانی کوردیدا تطوری کردووە و بۆتە (بەها) ڕاستەوخۆ لە زمانی کوردی خواستبێتەوە و ئێستا مانا و سکڵی بە شێوەی کۆنی لە فارسیدا ماوە و ئەمە کارێکی ئاساییە، زمانێک کە وسەیەک لە زمانێکی تر دەخوازێتەوە لە ڕێگای تطوری تەبیعی لای دەدا و لوباری شکڵ و ماناوە کەمتر گۆڕانی بەسەردا دێت. بەڵام لە ئەسڵی زمانەکەدا کە وشەکەی لێ خوازراوەتوە (تطور طبیعی) بە ڕچەی خۆیدا دەڕوا بۆیە وشەکە لە هەموو بابەتێکەوە گەلێ گۆڕانی تێدا بەدی دێت.
سەرچاوە: نالی
بەها
بایی، نرخ.

نەقدی دڵ و جان بۆ قەدەمت نیمە بەهایە
غەیری ئەمە، قوربان، بەخودا نیمە بەهایێ
سەرچاوە: نالی
بەها
ڕازاوەیی.

دورجێکی موجەوهەر کە هەموو حوسن و بەها بێ
دوڕڕێکی مونەووەر کە هەموو ئاوی صەفا بێ
بەها
نرخ، مز، بایی، بها، خاراج، وەج، (کە.، هەورا) وەجەڵ. پەحی، پەهها، لەکاتی سەرسووڕمان یا باوەڕنەکردنێ یا پەسندنەکردنێدا بەکار دەبرێت
فێرکاریی بەها
پرۆسەیەکی فێرکاریی بۆ ئاشنا کردنی فێرخواز بە ئاکار و بنەبەها و هەروەها پیادە کردنی ئەو نۆرم و بەهاگەلەیە بە شێوەیەکی ژیرانە لە ژیاندا.
سەرچاوە: فەرهەنگی خاڵ
هەرزان بەها
سەرچاوە: فەرهەنگی خاڵ
هەرزان بەها
هەرزانجان
کت بەها
بهای واحد
کت بەها
نرخی تاک، نەبەتێکڕایی
بزەن بەهادور
بزن بهادر، جَنگجو، دَلیر.
بزەن بەهادور
بلەربەزێن. [چاونەترس، ئازا]
بزەن بەهادور
ضَرّاب، شُجاع، مُبارِز.
بزەن بەهادوڕ
بەهابەند
طویله سر گشاده
بەهادار
نرخدار، کۆڤیک، پڕبەها._ی: نرخداری، پڕبەهایی
سەرچاوە: فەرهەنگی خاڵ
بەهار
سێ مانگەی دوای زستان
بەهار
بَهار، نوبَهار، بهامین. (چمن¬آرا، گل¬آور، جان پرور).
بەهار
شکوفه، غنچه، بهار.
بەهار
وەهار. [یەکەمین وەرزی ساڵ.]
بەهار
شکۆفه، خونچه. [گوڵی¬دار، گوڵی نەپشکوتوو.]
بەهار
رَبیع.
بەهار
نَور.
بەهار
[[ڤه‌هار]]
«نا.»، «بکنێو.، جن.» 1- یەکەمین فەسڵه لە چوار فەسڵەکەی ساڵ. بە پێی ئاو و هەوای نیوکورەی باکووری ز ەوی، لەو ڕۆژ وه د ست پێدەکا که ڕۆژ دەچێتە بورجی «بەرخ» ەوه ئەویش دەکە وێته 21ی مارت «نەورۆز» و له 21ی حوزەیران دە برێتەوه، بەهار سێ مانگی 31 ڕۆژییه له موکریان ناوی مانگەکان بەم جۆرە یه: خاکەلێوه، بانەمەر جۆزەردان * «ها -.» بو هار بووار. «هو.» وەهار. تێبــ.ینی: ژابا وشەی «ڤەنگری» ئاوێستایی بۆ «بەهار» دیاری کردووه «تم: ژابا، ل-61». 2- له لادێی کوردستانا لەباتی «ساڵ» بەکار دێت.:: ئەم بەهاره دەبێته سێ بەهار وەتمان جوا نه مەرگ بووه «دوو ساڵ تەواو بووه ساڵی سێەم دەستی پێکردووه» .بچینەوه بەهارێ وسوو عومرت دەبێته حەوت بەهار «شەش ساڵی تەواو دەکا و پێ دەنێته بەهاری حەوتەم». 3- خونچه گوڵی داری نارنج و لیمۆ و پرتقاڵ.:: ماڵی بەگزاده جافان حەڵوای بەهار و گوڵەزەرد باش دروست دەکەن. 4- ناوه بۆئافرەتان. بەهاری عومر - «نت.» دەوری گەنجێتی و لاوێنی.
بەهار
سێ مانگە لە نێوانی کەژی زستان و هاوینێدایه و پیرۆزترین جەژنەی کوردان، کە نەورۆزە لە یەکەمین ڕۆژی مانگی یەکەمین بەهارێدا دەست پێدەکات، بهار، بوهار، بووار، (هەورا) وەهار، جەژنی گووڵان، گوڵهێنەر، گیانپەروەر. جوورە هەڵپەڕینێکیشە. نێوی ئافرەتانە
بەهار¬بەن
بَهاربَند.
بەهار¬بەن
شوێنی بەستنەوەی چوارپێ له بەهاردا.
بەهار¬بەن
مَربَط.