تۆڕی زاراوەپارێزیی وشەدان



سەرچاوە: فەرهەنگی خاڵ
بی
دارێکی بێ بەرە گەڵایەکی تاڵی باریک و درێژی هەیە
سەرچاوە: گۆڤەند و زنار
بی
( (بی - bî))
نیشانەی نەفی و پێشگره. زیاتر دەچێته سەر ناو مانای سیفەتی دەداتێ وەکو «بی باک= بێ باک».
بی
دارێکە بێ بەرە. دارەبییەو پێنج جوورە: 1) دارەبێ. 2) شەنگەبی، شۆڕەبی. 3) زەردەبی(بی زەر). 4) ڕەشەبی. 5) سۆرەبی. گەڵای تاڵ و باریک و درێژی هەیە. ببێ، ببی، دەبێ. بۆ پاڕانەوەو نزایە: یاخووا هەر خۆشبی. بێو. (فە) بوو. (باک) دارەبی. بێوەژن. (لو.، شوا) کاریلە. (دەر) بوو
سەرچاوە: گۆڤەند و زنار
بی باک
[ص ]
(بیباک - bîbak)
بێترس، دلێر، بێ پەروا.
سەرچاوە: گۆڤەند و زنار
بی برگ
[ص ]
(بیبەرگ - bîberg)
سەرچاوە: گۆڤەند و زنار
بی بی
[تر. ا ]
(بی بی - bîbî)
خاتوون، کەیبانۆ، داپیره، نەنک، دایه گەوره.
سەرچاوە: گۆڤەند و زنار
بی خرد
[ص ]
(بی خیرەد - bîxired)
بێ ئاوەز، گێل، گەودەن، بێ ئەقڵ.
سەرچاوە: گۆڤەند و زنار
بی سنگ
[ص. ک ]
(بی¬سەنگ - bîseng)
سووک، بێ ¬قەدر، بێ حورمەت، بێ نرخ، بێ پایه، بێ ئیحتوبار، شوێنێ بەردی نەبێ.
سەرچاوە: گۆڤەند و زنار
بی سیم
[ا ]
(بی سیم - bîsîm)
بێتەل، ئامێریێکه به بێ تەل شەپۆلی دەنگ بۆ دوور دەنێرێ، ته-لەگرافی بێ تەل.
بی مەجنوون
بیدموله، بید مجنون.
بی مەجنوون
شۆڕەبی. [شەنگەبی]
بی مەجنوون
خِلاف مجنونِي.
سەرچاوە: گۆڤەند و زنار
بی نمازی
[ا. مص ]
(بی نەمازی - bînemazî)
بێ نوێژی، عادەی مانگانەی ژنان.
سەرچاوە: گۆڤەند و زنار
بی نیاز
[ص ]
(بی نیاز - bîniyaz)
سەرچاوە: گۆڤەند و زنار
بی همتا
[ص ]
(بی هەمتا - bîhemta)
بی وادەهاتن
سەرچاوە: گۆڤەند و زنار
بیمارغنج
[ص ]
(بیمار غەنج - bîmar xenc)
سەرچاوە: گۆڤەند و زنار
دهان بین
[ص. فا ]
(دەهان بین - dehan bin)
دەمبین، ثەوەی بروانیته دەوی کەسیکی دی، ئەوەی با وەر به قسەی هەر کەسیک بکاو بکەویته ژیر کاریگەری قسەی ئەم و ئەو.
سەرچاوە: گۆڤەند و زنار
دیوان بیگی
[ا. ص ]
(دیفان بیگی۔ divan big)
مامووری تایبەتی ئه نجامدانی حوکم و یاساکان لەسەردەمی سەفەوییەکاندا.
سەرچاوە: نالی
* مامۆستا شێخ بابەڕەسووڵی عەبابەیلێ ئەیگێڕایەوە کەوا بیستوویە لەناو فەقێ موستەعیدەکانی شێخەوڵای خەرپانیدا تا موفتیی زەهاویی لە مەجلیسدا بووبێ مەلایاسینی تەشاری مافی قسەکردنی نەبوە و، مەلا یاسین له مەجلیسدا بووبێ مەلا یووسفی تەوێڵەیی مافی قسە کردنی نەبوە و، تا مەلا یووسفیش له مەجلسیدا بووبێ نالییی مافی قسەکردنی نەبوە، واتە
نالییی پلەی چوارەمی بووە لەناویانا. لەوانەیە ئەم بەیتی « حەربا » یەش پەیوەندێکی بەم مەسەلەیەوە هەبێ، هەروەها لەوانەیه پارچە شیعری « ئەحوەلی تەفرەقە نەظەر..» یش، وەک له شوێنی خۆیدا ئیشارەتمان بۆ کرد، لایەکی ئەم مەسەلەیەمان بۆ ڕوون بکاتەوە.

نەییری ئەعظەم وەها تاوی دەدا وەک مەنجەنیق
بۆ دەوامی ڕۆژپەرستیی جەمعی حەربای دێتە ناو
سەرچاوە: گۆڤەند و زنار
آب بینی
[ا ]
(ئابی بینی - abi bînî)
ئاوی کەپو، چڵم، ئاوەو لوتێ.
ئامرازی بیرەکی
الوسائل الفکریة
ئامرازی بیرەکی
Tools / ideational
ئیللان و بیللان
پێداگری و سووربوون: لەماڵدا غەزریوە ئیللان و بیللان دەرناکەوێ
ئیللان و بیللان
[[عا.: ئیللا و بیللا]]
(کن.) هیچ مومکین نییە، هەروا دەبێ، غەیری ئەوە نا. دەبەریدا شل و کوت بوون کوتی ئیللان و بیللان هەر دەڕۆم.
ئیللاو بیللا
ئیللان و بیللان
ئەزموونی بیرهاتنەوەی سادە
اختبارالاسترجاع البسیط
ئەزموونی بیرهاتنەوەی سادە
Test / simple recall
ئەزموونەکانی بیر کردنەوەی ڕەخنەگر (ڕەخنەگری)
Tests of critical thinking
ئەزموونەکانی بیرکردنەوەی ڕەخنەگر (ڕەخنەگری)
اختبارات التفکیر النقدي
سەرچاوە: گۆڤەند و زنار
ایل بیگی
[تر - ص - ن ]
(ئیل بەگی - il begî)
سەرچاوە: گۆڤەند و زنار
باریک بین
[ص - فا ]
(باریک بین - barîk bîn)
ورد، زیرەک، بەکنوکۆ، وردبین.
سەرچاوە: گۆڤەند و زنار
باریک بینی
[ا.مص ]
(باریک بینی - barîk bînî)
سەرچاوە: گۆڤەند و زنار
بدست باش (بیدەست باش
( bidestbaş))
وریابە، ئاگاداربە، بەدەست بە.