تۆڕی زاراوەپارێزیی وشەدان



سەرچاوە: فەرهەنگی خاڵ
ئەز
ئەز
من. [ڕاناوی یەکەم کەسی تاکە. (وشەیەکی کرمانجیە.)]
ئەز
انا.
ئەز
من، م: ئەگەر دیتیانم ئەزم، ئەگەر نەیاندیم دزم. «مەسەل»
ئەز
[[ستـ: ئەزێم، پهـ: ئەز]]
«ز.»، «بکـ.» زەمیری پچڕاوە بۆ یەکەم کەسی مفڕەد. تێبــ.ینی: ا» «تەنیا لە حاڵەتی فاعیلیدا، بەڵام بۆ زەمانی «ڕابردوو» ی فیعلی متعدی دەکار ناکرێ[هبێد- ۴۷]، ب» زیاتر لە حاڵەتی فاعیلیدا بەکار دەبرێ، پەهلەویی ئەشکانییە[فرە وشی: پفا- ٦۳] ج» لە مەڵبەندی لەهجەی ناوەندیی زمانی کوردیدا لە ناوچەی ڕەواندز و شنۆ و دەور و بەریان هێشتا ئەم زەمیرە، کەم و زۆر لە برەو دایە و وەکوو ناوچەکانی دیکە لە بیر نەچۆتەوە. د» غەزەلێکی نالی کە شەش شێعرە، قافیەکانی «ئەز» ە و لە هێندێک مەتەڵۆکە و قسەی پێشینیانیشدا دەبیندرێ. «ئەزم هەڵدەبەزم»، «ئەگەر دیتی ئەزم، نەیدی دزم» «خاوی بێ خاوی دوو زوڵفی خاوم ئەز» «چاوە چاوی یەک غەزالە چاوم ئەز» «نالی: گمـ- ۲۱»
سەرچاوە: نالی
ئەز
من.

خاو و بێ خاوی دو زوڵفی خاوم ئەز
چاوە چاوی یەک غەزالە چاوم ئەز
ئەز
من ڕاناوی کەسی یەکەمی تاکە لە کۆمەڵەی ڕاناوی کاریی دایە(ئەز، تو، ئەو، هون، ئەوان) لەگەڵ کاری ڕانەبردووی تێپەڕو تێنەپەڕدا رابووردووی تێنەپەڕیشدا بەکار دێت؛_دنڤیسم: من دەنووسم._دچم: من دەچم._چووم: من چووم
ئەز خدام
وشەی ڕێز لێنانی ژن بۆ گەورەتر لە خۆی واتا: من خزمەتکارتم
سەرچاوە: نالی
ئەزەل
ئەوەی نەبوونی لێ پێش نەکەوتبێ.

بەندە ئەزەل بە خەططی خۆی قابیلی قیسمەتی بووە
ئیستە بە ئیقتیضای عەمەل جێگەیی خۆی طەڵەب دەکا
ئەزا(باک)
ئەزاڵ
همیشە، دیرین، بی آغازی.
ئەزاڵ
هەمیشە، بێ سەرەتایی. [پێشینەترین]
ئەزاڵ
ازل، لابدایة، ما لا بدایة لە.
ئەزایی
سەرچاوە: فەرهەنگی خاڵ
ئەزبولە
ئەزبۆلە
گیاهان تیره ازبیه
ئەزبۆلە
وشکە گیای بۆن خۆش کردنی چێشت
ئەزبۆلە
[[ئەز=ئاز+بۆ «بۆن» +لە «ئم: پچووکی» ]]
«نتـ.» تمـ: ئەز بێ.
ئەزبۆلە
ئەزبیە
بوزار، بوی افزار، افراز، اوزار، بنشن، دیک افزار، دیک اوزار، سبزی. (لوازم طبخ از قبیل: نخود، باقلا، فلفل و . . .)
ئەزبیە
هەزبیە، هەزویە، ئەزویە، تفاق، چێشتە خوەشە. [ئەزبۆلە، داودەرمان، وشەکەی گیای بۆنخۆشکردنی چێشت. (پێداویستی چێشتلێنان وەک: نۆک، پاقلە، بیبار. . .)]
ئەزبیە
ادویة، تابل، تابل، توابل، ابزار، قزح، لوازم الطبخ.
ئەزبیە
هەزبێ، هەزوا، چاترە، بەهاراتێکە لە نێو چێشتان دەکرێ
ئەزبیە کێفیلە
مرزە کوهی. نعنای کوهی.
ئەزبیە کێفیلە
هەزبیە کێفیلە [نەعنا کێوێلە، مەرزە]
ئەزبیە کێفیلە
صعتر، التوابل الجبلیة. ئەزویە= ئەزبیە [(سەوزەوات، چ هی بێستان بێت یا کێوی بێت.)] (سبزیجات، خواه بستانی یا کوهی)
سەرچاوە: فەرهەنگی خاڵ
ئەزبێ
بەهاراتی ناو چێشت
ئەزبێ
گیاهان تیره ازبیه