«نمف.» 1- هەر شتێکی بۆ جێبەجێ کردنی مەبەستێ له خاوەنی وەرگیرابێ و پارەی بدرێتێ. 2- «تت.» هەر کەسێکی بە پارە یا بەرامبەر پاراستن، پشت گرتن یا هەر جۆره یارمەتی دانێک، خزمەتی کەسێ یا هەیئەتێکی کۆمەڵایە تی «دەوڵەت،...،.» «عا.» عەمیل:: بە کرێ گیراوانی شەریکەی نەوت. تێبــ.ینی: ئەم مانایه هەمیشە بۆ مەبەستی «سەلبی - مەنفی» " بەکاردێت.

گیر کردن

گیرکردن لەشتێکا، بێ دەرەتانی

درهم فرو شدن
کنایه از گلاویز شدن

دەناو یەک ترنجان
برێتی لە مل دەبەرملی یەک نان

لێک گیربوونی دوو یا چەند چت لە یەکتری. شەڕو کێشەیە بە لێکدان یا بە دەمەقاڵە، بەگژ یەکتر داهاتن، بە پیلەهاتن، پیلەبازی، ووشت و مڕ

صداگرفتگی

دەنگ کەوتن

به تتەپته افتادن، زبان بند آمدن

قسە بۆ نەهاتن

بینی گرفتن از زکام

برێتی لە ئاڵامەت گرتن

وتەیەکە چاکەی یەکێکی پێ دەدرێتەوە بەچاوی یەکێکدا کە سوپاسی ئەو چاکەیە نەکا

خسوف

مانگ گیران

خسوف

نەمانی ڕووناکی مانگ بەهۆی بەرگرتنی زەوییەوە

ڕەش هەڵگەڕانی بەشێ یا گشت ڕوی مانگ لە کاتێدا کە لە عاسمان دیارە

گیرانی مانگ. برزبوونی بەشێک یان سەراپای مانگ لەو کاتەی هەڵاتووه٬ لەبەر ئەوەی زەوی دەکەوێتە نێوان ڕۆژ و مانگ و لێ ناگەڕێ تیشکی ڕۆژ بە تەواوی بگاتە مانگ

هەموو چێشتێکە تەنیا پڵاو و قبوڵی نەبێ.