(هەورا) هەرەبەنگ، (باڵ.، پیرا) بۆگەن، گیابۆگەنیوە، بۆ خارشتی دەرەوە باشە

نوعی بیماری دام

سایمە

نەخۆشییەکە لەمەڕی بدات گێژی دەکات وەکوو پەرکەم(فێ)بۆ منداڵ

هەڵگرتن و قایمکردنی شت

محکم کاری

قایمکاری

قایمەکاری

قایمەکاری

محافظەکاری

Conservatism

بریتییە لە کۆمەڵێ ئەندێشە و ڕێبازی سیاسی کە بیروبۆچوون و نەریتە کۆنەکان بەبایەختر دەزانێت لە هەر چەشنە بیرۆکەیەکی نوێباو و ئەزموون نەکراو. کۆنەپارێزی لەسەر یاسا و ڕێباز و نەریت جەخت دەکا و پێی وایە کە هیچ کاتێک بە شێوەیەکی ڕەها، شەڕ و ئاژاوە لەسەر زەوی ڕیشەکێش ناکرێت چونکە زاتی مرۆڤ زاتێکی ناکامڵە. کۆنەپارێزی لە نەریتی سیاسی بریتانیادا خاوەنی پێگەیەکی بەهێزە. بەکارهێنانی زاراوەی کۆنەپارێز لەم وەڵاتەدا لە ساڵی 1835 تا 1840 دەستی پێکرد و لەو کاتەوە جێگەی واتای مێژوویی«توری» گرتۆتەوە. لە سیستەمی سیاسی بریتانیادا حیزبی کۆنەپارێز، هەمیشە حیزبێکی سەرەکی لە ئەژمار هاتووە و کەسانێکی وەک ئیدمۆند بۆرگ، کالریچ، پیل و دیزراییل، هەوڵیان داوە ئەم حیزبە گەشە پێ بدەن. ئەگەرچی کۆنەپارێزیی هیچکات نەبۆتە خاوەنی سیستەمێکی گونجاوی فەلسەفی بەڵام بە گشتی لەم بنەمایانەی خوارەوە پەیڕەوی دەکات:
کۆنەپارێزی لە بەرانبەر ڕادیکالیزم و شۆڕشگێڕیدا ڕادەوەستێ. لە ڕوانگەی کۆنەپارێزێکەوە ڕادیکاڵ و شۆڕشگێڕ، دەخوازن بە ئامانج و مەبەستی تیۆری و قوتابخانەیی، زۆربەی دەزگە بایەخدارە کۆمەڵایەتییەکان لەناو ببەن. ئیدمۆند بۆرگ، هێرش دەکاتە سەر توندڕەوی (ڕادیکالیزم) و بە ڕێبازی دەمارگیرانە و دژ بە کولتووری گرانبەهای ڕابردووی دادەنێ و دەڵێ: پێویستە سوود لە ئەزموونی پێشوونانی خۆمان وەربگرین و ئەگەر چاکسازیش پێویست بێت، دەبێ لەگەڵ شکڵ و شێوازی ڕابردوودا بیگونجێنین. خاڵێکی مەترسیدار لە ڕێبازی کۆنەپارێزیدا بڕواهێنانە بە کەماڵی موتڵەق. چونکە هیچ شتێک بە قەدەر بەرجەستەکردنەوەی یۆتۆپیا بۆ پێشڤەبردنی ڕاستەقینە زیانبار نییە. سیاسەت بە کردەوە، بێ توانایە و هیچ شتێک مەترسیدارتر لەوە نییە کە بۆ گەیشتن بە خەون و یۆتۆپیاکان زەبر و زەنگ بەکار ببرێت.
کۆنەپارێزی بۆ کۆنارایی، ڕێزێکی زۆر قایل دەبێت و هەر دەزگە یا نەریتێکی کۆمەڵایەتی کۆنتر و لە مێژینەتر بێت، لای ئەم ڕێبازە بەنرخترە. کۆنەپارێزەکان، هەمیشە لەدووی ئەزموونی وەچەکانی پێشوون و هەوڵ دەدەن بە جەوهەری ڕۆحی ئەو ئەزموونانە، کلک وگوێی واقیعە کۆمەڵایەتییەکان بقرتێنن. لە بنەماکانی دیکەی ئەم قوتابخانە دەکرێ ئاماژە بدەین بە پاراستنی نەریتی لیبرالیزمی ئەورووپایی، ڕێزگرتن لە خاوەنداریەتی تایبەتی و کەمکردنەوەی دەستێوەردانی دەوڵەت لە کاروباری ئابووری.

نوعی بیماری دام

جۆرێ نەخۆشی ئاژەڵ و ماڵات

سایمەل

خۆکۆکردنەوە و ئامادەبوون بۆ شتێک

کاتی تەنگانە

یاساو دەستوورێکە لە یاری دامە و شەترەنجدا کە هیچ لایەک نەیبەنەوە

تنگنا

بیشتر، زیادتر

قائم، هیچ به هیچ (اصطلاح بازی شطرنج است که هیچ کدام نمی برند)

تەنگانە [بێ دەرەتانی]

زۆرمە، زیاتر [زۆربە، فرەتر]

هیچ بەهیچ [نەدۆڕان و نەبردنەوە (زاراوەی یاری شەترەنجە کە هیچ لایەژ نەیباتەوە)]

ضَیقَه، مَضِیقَه

اَکثر

قائِم

داربست تاک
نهفته برای روز مبادا
نتیجه مساوی در بازی داما
محکم است

داربەستی دارەمێو
شێراوە بۆ ڕۆژی خۆی
نەدۆڕان و نەبردنەوە لە دامەدا
پتەو، توندە

کەپرێکە لە ناو حەوشان و باغاندا بۆ دارە مێوی دروست دەکرێ تا پێی هەڵچێ

(ئەردە.): هیچ بە هیچ لە کاتی شەترەنجێدا بە کاردەبرێ کە هیچیان نەیبەنەوە. پتر٬ زۆرتر٬ زۆرمە٬ زۆرمە. خۆکۆ کردنەوە و ئامادەبوون بۆ چتێک ٬ دارا خەریکی –یە. کاتی تەنگانە ٬ دانەوێڵەکە دەست پێوەبگرە بۆ قایمه٬ زۆربەی چت قایمەی لە شەکرەکەی هاتووە. یاساو دەستوورێکە ٬ کە لە یاری دامە و شەترەنجێدا هیچ کەس نەیباتەوە یا هیچ لایەک نەیبەنەوە.-ی مێوێ: دێلی ٬ ماهشەل

نوعی انگور