تۆڕی زاراوەپارێزیی وشەدان



سەرچاوە: فەرهەنگی خاڵ
ئەی
سەرچاوە: فەرهەنگی خاڵ
ئەی
وتەی پرسیار
سەرچاوە: فەرهەنگی خاڵ
ئەی
وتەی وەرام
سەرچاوە: فەرهەنگی خاڵ
ئەی
وتەی بانگکردن
ئەی
وشەی گازی: ئەی بابەسووتام
ئەدی: ئەی کەی دێت؟
مەگەر: ئەی نەمگۆت مەچۆ؟
ئەمە، ئەیە، یە: جارێ تر ئەی قسەیەنەکە
بۆ سەیرمان: ئەی کە سەیرە
بۆ کوڵ و داخ: ئەی ڕۆ، ئەی ماڵی وێرانم
ئەی
هەی بۆ قسە لەگەڵکردن یا بۆ بانگکردنە:_ پیاوی چاک بۆ واتکرد؟ ئەی خودا داد لەدەست ڕۆژگاری چەپگەڕ. بەڵێ: فەرمانەکەت بەجێ هێنا؟ ئەی، ئا، ئای، ئۆە، لەکاتی ئێش و ئۆفیشدا بەکار دەبرێ. (هەورا) ئەو، ئەوە، ئەدی(بۆ پرسیارە)؛ ئەمن دەڕۆم ئەی تۆش نایەی
ئەی ئەی(کە)
ئەی شێرە(هەورا)
بڕوانە: ئەیڕۆ
ئەی لۆ
بچکۆلەی قشت و جوانیلکە: ئەیلۆ گەزەگەزەنازانێ
هەڵۆ: ئەیلۆیێ پیر
ئەی لۆ
[[ئەی + لۆ (؟)]]
(ئم.) ١- بۆ دەربڕینی هەستی خۆشەویستی و لاواندنەوەی منداڵی بچووک. ئەی لۆ ڕۆڵە گیان چەند ژیرکەڵەیە! ٢- بۆ گاڵتە پێکردن و بەڕاست زانینی قسەیە. ئەی لۆ! تۆخوا بزانە گەزەگەزەی دەزانێ. *ئەیەلۆ.
ئەی هاوار!
ای وای!، ای داد!، هی فریاد!
ئەی هاوار!
هەی دادهەی هاوار!. [ئەی داد و بێداد!]
ئەی هاوار!
واویلاه!
ئەی هوو
[[ئەی + هوو]]
(ئم.) بۆ دەربڕینی بێ باوەڕی و ناڕازێتی. ئەیهوو ((کەر لە لوێ کەوتووە و کوندە لە کوێ دڕاوە)). تێبــ.- دووپاتە کردنەوەی نیشانەی بێ باوەڕی و ناڕازێتی تێکەڵ بە تووڕەییە. ئەیهوو، ئەیهوومن چی پێدەڵێم و ئەو چم جواب دەداتەوە.
ئەی هۆ
[[ئەی + هۆ]]
تم؛ ئەهۆ. ئەی هۆ چی بەسەر چێوەیە. تێبــ.- دووپاتە کردنەوەی بێزاری زۆرتر پیشان دەدا.
ئەی!
ای!، الا!، ایا!، های! (کلمەی ندا بە مخاطب نزدیک است.)
ئەی!
ئەی!
د!، دهە!، هی!
سەرچاوە: نالی
* مامۆستا شێخ بابەڕەسووڵی عەبابەیلێ ئەیگێڕایەوە کەوا بیستوویە لەناو فەقێ موستەعیدەکانی شێخەوڵای خەرپانیدا تا موفتیی زەهاویی لە مەجلیسدا بووبێ مەلایاسینی تەشاری مافی قسەکردنی نەبوە و، مەلا یاسین له مەجلیسدا بووبێ مەلا یووسفی تەوێڵەیی مافی قسە کردنی نەبوە و، تا مەلا یووسفیش له مەجلسیدا بووبێ نالییی مافی قسەکردنی نەبوە، واتە
نالییی پلەی چوارەمی بووە لەناویانا. لەوانەیە ئەم بەیتی « حەربا » یەش پەیوەندێکی بەم مەسەلەیەوە هەبێ، هەروەها لەوانەیه پارچە شیعری « ئەحوەلی تەفرەقە نەظەر..» یش، وەک له شوێنی خۆیدا ئیشارەتمان بۆ کرد، لایەکی ئەم مەسەلەیەمان بۆ ڕوون بکاتەوە.

نەییری ئەعظەم وەها تاوی دەدا وەک مەنجەنیق
بۆ دەوامی ڕۆژپەرستیی جەمعی حەربای دێتە ناو
ئەیا، ئەذا(هەورا)
سەرچاوە: فەرهەنگی خاڵ
ئەیار
سەرچاوە: فەرهەنگی خاڵ
ئەیار
سەرچاوە: فەرهەنگی خاڵ
ئەیار
ئەیار
ماه پنجم مسیحی
ئەیار
مانگی پێنجەمی خاج پەرستان، لەنێوان خاکەلێوەو بانەمەڕدا
ئەیار
(نا.)، (کعر.) پێنجەمین مانگی ساڵی فەڕەنگی ڕۆمییە، دەکەوێتە نێوان نیسان و حوزەیران، سی و یەک ڕۆژە. * (کعر) ماییس، (کئێر.) مێه.
ئەیار
مانگی (مایس)ە، کە سی و یەک ڕۆژە
ئەیارشیر
کونەیەکە لە پێستی بۆ پێوانی شیری بەکار دەبرێ._شیرک: خیگە یا کوندەیەکە بۆ پێوانی شیری بەکار دەبرێت
سەرچاوە: فەرهەنگی خاڵ
ئەیارگر
ئەیاری شیری
کوندەیێکە شیری پێ دەپێودرێت
ئەیاری پەنیری
کوندەیێکە لە پێستی بۆ پێوانی پەنیری بەکار دەبرێ
سەرچاوە: فەرهەنگی خاڵ
ئەیارە
دەرمانی ڕەوانی
سەرچاوە: فەرهەنگی خاڵ
ئەیارە
سەرچاوە: فەرهەنگی خاڵ
ئەیارە
سجلی محاسبە
سەرچاوە: فەرهەنگی خاڵ
ئەیارە
سەرچاوە: فەرهەنگی خاڵ
ئەیارە
ئەیارە
ایارە، پیمانە، اندازە.
ئەیارە
عەیارە، پێوانە، ئەنازە. [پێوەر، سەنگ]