تۆڕی زاراوەپارێزیی وشەدان



سەرچاوە: فەرهەنگی خاڵ
ئاڵەت
پارچەی وردی دار لە شووشەکاری و پەنجەرەدا
سەرچاوە: فەرهەنگی خاڵ
ئاڵەت
گیایەکی گەرمیاینییە بەرێک دەگرێ دەنکەکەی ڕەش و خڕ و تیژ و توندە ، دەکرێتە ناو هێندێ خواردەمەنییەوە
ئاڵەت
پزدە، اسلیمی، صراحی.
ئاڵەت
آلت. (آلت گرەسازی پنجرە)
ئاڵەت
[بیبەر]
ئاڵەت
ئاڵەتە، سوراحی. [هەرکام لەو ڕیزەدارە چەقێنراوانەی کە بە شێوەیەکی تایبەت خڕاتی کراون. ].
ئاڵەت
[داری باریکی تاشراو و درز و کەلەبەر تێخراو کە لە درگە و پەنجەرە و تەختەبەندی سەرمیچدا بەکاردەبرێت. (ئەڵەتی پەنجەرە.)]
ئاڵەت
درابزون، دربزین. وێنە(٢)
ئاڵەت
درابزون. وێنە
ئاڵەت
ئیسیوەت، ئیسووت
دارووکەی پەروازی شووشە پەنجەرەی قەدیم
ئاڵەت
[[؟]]
«نا.»، «مکـ.» ١- بەری گیایەکە، لە هیندستان و شوێنی گەرم دەڕوێ، وەکوو لاولاو بە داروباری دەوری خوێ هەڵدەچێ و بەرەکەی وەکوو هێشوو ترێ شۆڕ دەبێتەوە. دەنکی بە قەدەر دەنکی ماشە. تامی تیژ و ڕەنگی ڕەش. دەیهاڕنەوە و بۆ خۆش کردن و تیژی دەیکەنە چێشتان. ٢- «مجـ.» پیاوی توڕە و توندە میجاز.: ئیسیوەت. «بکـ.» ئیسۆت.
ئاڵەت چەرمگ
[(گیایەکە لە تاڵیش دەچێت.)]
ئاڵەت چەرمگ
ارتد، حب الفقد. ذوخمسة اوراق.
ئاڵەت(فە)
ئاڵات، دەرمانگەرم، بەهارات، ئیسیوەت و زەردەچێوە، بیباری ڕەشی خڕو تیژ بۆ شێوێ بەکار دەبرێ، پارچەی ووردی دار لە شووشەکاری و پەنجەرەدا
٢-ئاڵەت
[ [= عا.: ئاڵەت ]]
«نا.» ١- ئەو پارچەدارە پچکۆڵە تاشراوانەن کە جاران پێش ئەوەی شووشە لە کوردستان بڵاوببێتەوە، لە ناو چوارچێوەیێکا بە نێرە و مێیە تێکدەکرانەوە و چاوەی پچووک پچووکیان پێ دروست دەکرا و دەبوو بە پەنجەرە. مزگەوتەکان تا ئەم دوایانەش هێندێک لەم جوورە پەنجەرانەیان پێوە مابوو. ٢- «سنـ.» ئەو دارە پچکۆڵانانەن کە وەکوو شیش لێک و لووسیان دەکەن یا بە خەرت دەیانگێڕن و دەخرێنە پشتی کورسی و نیم تەخت، ئێستا لە باتی ئەوانە شیشی مەعدەنی «زەرد» ئاوبەتاڵ بە کاردێت. * «مکـ.» ئاڵات. «سنـ.» ئاڵەتە.
ئاڵەتاج
[[ئاڵ ؟ + ٣- ئە/٢ + تاج]]
«نتـ.» مروارێکی سپی خاڵخاڵی کێوییە، پەڵەیێکی سەوزی سێ سووچی لە تۆقەسەریە. تێبــ. ــ بە قسەی ڕاوکەران چاکترین جسنی مراویانە و ئەو پەڵە سەوزەی بۆ بە تانج حیساب دەکەن *هەڵەتانج.
ئاڵەتانج
هەڵەتانج، جۆرێک مراوی کێوی سەر بە کڵاوەیە
سەرچاوە: فەرهەنگی خاڵ
ئاڵەتکاری
خەریکبون بە دروستکردنی ئاڵەتی ورد لە دارتاشیدا
ئاڵەتکاری
خەریک بوون بە دروستکردنی ئاڵەتی وورد لە دارتاشیدا
ئاڵەتە
پزدە، اسلیمی، صراحی، آلت.
ئاڵەتە
ئاڵەت، سوراحی. [= ئاڵەت]
ئاڵەتە
درابزون، دربزین. وێنە= ئاڵەت(٢)
ئاڵەتە
«نتـ.»، «سنـ.» تمـ: ٢- ئاڵەت.
سەرچاوە: فەرهەنگی خاڵ
ئاڵەتە کێویلە
گیایەکی تیژ و توندی بۆندارە
ئاڵەتەکێویلە
[١[- ئاڵەت + = ٣- ئە/ ٢+ کێو + ئیلە]]
گیایەکە، زیاتر لەدەم جۆگە و ڕووباران دەڕوێ، گەڵای وەکوو گەڵای «شەدانە» وایە و گوڵی مۆرە و بە هێشوو، تامی توند و تیژە وەکوو ئاڵەت، بۆنی توندە.
ئاڵەتەکێویلە
گیایەکی تیژو توندی بۆندارە