تۆڕی زاراوەپارێزیی وشەدان



سەرچاوە: فەرهەنگی خاڵ
ئاڵۆ
ئاڵۆ
خاڵۆ، ئالۆ، لالۆ. [خاڵ (برای دایک.)]
ئاڵۆ
[[؟]]
«نا.»، «سنـ.» تمـ: خاڵ. * لالۆ. تێبــ. ــ بە لای منەوە «ئۆ» ی دوایی ئەم وشەیە ئامرازی بانگهێشتنە لە لەهجەی باکوریدا، بەڵام هەروا ڕۆییشتووە و ئەسڵی وشەکە هەرچی بووبێ لەبیر چۆتەوە. هس.: «بکـ.» ئاپ، ئاپۆ.
ئاڵۆ
به ئاڵۆش
«ست.» تم: ئاڵۆشاوی / ب2
سەرچاوە: فەرهەنگی خاڵ
ئاڵۆز
گیانداری تووڕەو تڕۆ
ئاڵۆز
آلیز، آلوس، آلغدە، ژیان، نژند، تند، خشمگین، خشم آلود، خشمناک، آرغدە، ارغند، ارغندە.
ئاڵۆز
شرس، شکس، غضبان، غضوب، محتد، ساخط، مزمئج، متغیظ، کدر، حبلان، منضجر.
ئاڵۆز
سر در گم
آدم ناهنجار و بد عنق
آشوب و بلوا
ئاڵۆز
تێک هاڵاو: بەنەکە ئاڵۆز بووە
نەسازاوی تووش تووڕە: پیاوێکی زۆر ئاڵۆز و بەد میجازە
پشێوی و ئاژاوە: دنیایەکی ئاڵۆزە
ئاڵۆز
«سـ.» ١- «مکـ.» حاڵەتی تێکهاڵاوی و تێک ئاڵقاوی هەوداکانی ماشەرەبەن و کەڵافەدۆز و...: ئەم ماشەرە هێندە ئاڵۆزە بە کەس هەڵناکرێ. ٢- سەر و پرچی شانە نەکراوی ژن و پیاو، ٣- «مجـ.» کاری دژوار و گران کە سەرەودەری لێنەکرێ. ٤- «سیمـ. سنـ.»، «مجـ.» حاڵەتی پیاوی توڕە و تۆسن، توندە میجاز. هس.: «فر.» ئالیز = جووتەی یەکسم.
سەرچاوە: نالی
ئاڵۆز
ئاڵۆز
چارەویێکە تووڕەو بزۆز لە ژێر سوواردا گوستاخی و چالاکی بکات. هەورای تێکەڵاو و شێواو، ئاڵۆزکاو، تێکەڵاوێکی بێ سەروبەر، کاری سەخت، تێگل،(جا) بێ ئارام دزران، هاڵۆز، تەڤ لهەڤ، دژیا، شێلی، شلووق، تڕۆ، تووڕە
ئاڵۆز بوون
«مستـ. لا.» ١- تێک ئاڵقانی داوی بەن و دەزوو ئەم کەڵافە بۆچی وا ئاڵۆز بوە ؟ ٢- تێکچوونی ڕێک و پێکی سەر و پرچی بەشانداهاتوو.: کچێ تا پەرچەکانت ئاڵۆز نەبوون بیانهۆنەوە. ٣- «مجـ.» توڕە بوون، ڕق هەڵسان. ٤- بەر هەڵبەست و ناڕەحەتی هاتنە پێش جێ بە جێ بوونی کارێک. ئیشەکەمان لێ ئالۆز بووە.* ئاڵۆزان، ئاڵۆزکان، ئاڵۆسکان
ئاڵۆز پاڵۆز
«نتـ.» تمـ: ئاڵۆز پڵۆز.
ئاڵۆز پڵۆز
[[ئاڵۆز + پڵۆز]]
«نتـ.» ١- ئاژاوە و هەراو هوریا. ٢- شێوانی چلۆنایەتی کۆمەڵ، ناڕێکی.: دنیایەکی ئاڵۆزپڵۆزە. ئاڵۆز پڵۆزی مەکەن. * ئاڵۆز پاڵۆز. تێبــ. ــ بەڕای من، کەرتی دووەمی ئەم وشەیە، شێوەیێکی دیکەی وشەی کوردی «پڵووچ» ە لە «پێچەڵپڵووچ» دا، لە فارسیدا «پەلیس» بە مانای «ناڕێک و ناهەموار» و «پەریز» بە مانای «هاوار هاوار» ە و ئێستا لە کارکەوتوون و تەنیا لە قامووسدا ماون.
ئاڵۆز کردن
«مستـ. متـ.» ١- شێواندن و گرێ و گۆل خستنە ماشەرەبەن، گڵۆڵەموو، کەلافەدەزوو. ٢- شێواندن و تێکدانی سەروپرچی شانەکراو و داهێنراو. ٣- «مجـ.»، ا» تووڕەکردن و رق هەڵساندنی کەسێک. ب» تەگەرە و چەت خستنە پێش جێ بە جێ کردنی کارێک و دژوار کردنی. * ئاڵۆزاندن.
سەرچاوە: فەرهەنگی خاڵ
ئاڵۆزان
سەرچاوە: فەرهەنگی خاڵ
ئاڵۆزان
بریتییە لە تووڕەبوون
ئاڵۆزان
«مسـ. لا.» تمـ: ئاڵۆز بوون ١ و ٢ و ٤.
ئاڵۆزان
ئاڵۆزاندن
«مسـ. متـ.» تمـ: ئالۆز کردن: ئیشەکەیان لێ ئاڵۆزاندین. کچێ ماشەرەکە ناڵۆزێنی.