مست. مت.» ١- بۆ بەخێرهاتن کردنی کەسێ لە ماڵ یا لە شار چوونەوە دەرەوە. ٢- (مج.) دەگەڵ کارێ. یا مەسەلەیێ بە خۆشی ڕووبەڕوو بوون و پەسند کردنی. خەڵکی شار تا تاسڵووجە بەپیریەوە چوون. خەڵک ئێستا بەپئر کتێبــ.ی کوردیەوە دەچن. * پێشواز کردن بەرەوپیرچوون. (جن.) پێشواز کردە.

«نت.» ئەو کەسەی له بنە ماڵەی ئاغا و خان و بەگ نەبێ. ئادەمیزادی ئاسایی. * «سن.» بۆره پیاک. «جنو.» بۆره پیا، بۆرەکه.

«نت.»، «مک.، کی.» تم: بنەنگڵ.

مست.لا.» تم: به پیرەوە چوون.::خەڵکی سلەیمانی تا دووز خورماتوو بەپیر مەیتی شێخ لەتیفەوه هاتبون. تێبــ.ینی: آ» جیاوازی ئەمەیان دەگەڵ «به پیرەوەچوون» هەر ئەوەندەیه که ئەمەیان یەکێک دەیڵێ خۆی دەگەڵ ئەو کەسه بێ که پێشوازی لێ کرابێ، بەڵام ئەویتر کەسێک دەیڵێ خەبەرە که بگێڕێتەوه. ب» له هەر دووکیاندا، پاش «بە پیر» یا ناوی کەسێ یا زەمیرێک دێت.

مست. لا.» تم: بەچاوەوە بوون.

«نت.»، «سن.» تم: بۆره پیاو.

«مست.، مت.»، «سیم.» تم: بەرگ پێداگرتن.

«مست. لا.» تم: به پیرەوه هاتن.

«نت.» بەفرێکه له کاتی سەرمای پیرێژنێدا «حەوتووی دوایی مانگی ڕەشەمه» دەبارێ.

(نا.)، (سیم.) جۆرە کەوشێکی ژنانەیە لە دار دروست دەکرێ و تیزماڵکە چەرمێکی لێدەدرێ کە سەر پەنجەی دەچێتە ناو. *پانی بەرز. تێبــ.- ئەم وشەیە لە (سکارپینا)ی ئیتالی وەرگیراوە بە مانای کەوشی بچووک یا جوانکیلە، لە کاتی دەسەڵاتی عوسمانیدا لە ڕێگای زمانی تورکی ڕا هاتۆتە ناو زمانی کوردی. ((باڵابەرز و بچکۆڵە پێ و ئیسکارپین)) (( گۆرەوی و پووز سفت و سپی و ئاوریشمین)) (گۆران).

«نا.»، «با.» ۱- پارچە دار یا ئاسنێکی نووک تیژە بە شکڵی دەمە تەور، بۆ قەڵاشتنی دار و بڕینەوەی تەختە و... بە کاردێت، کاری ئەوەیە نایەڵێ قەڵشتی دار و تەختەکە وێک بێتەوە و ڕێگای ئیش کردنی تەور یا مشار بگرێ. هەروەها کەوشدروو بۆ لێک دوور خستنەوەی لەتەکانی قاڵبی کەوش کەڵکی لێ وەردەگرن. هس.: ۱- سپینج=دەمە شیر یا چەقۆ، (عا.:نصل)،«تم: ژابا- ۲۳۴» ب» سفین «اسفین» عاڕەبی هەر بە مەعنای «ئەسپین» ی کوردی، لە یۆنانی وەرگیراوە «تمـ: المنجد- ۳۳۸»، ج» سپینای لاتینی=دڕک. ٭پواز، سپێنە، هۆرە. ۲- کۆڵەکەیەک وەبەر دیواری شکستی دەدەن تا نەیەڵێ بڕووخێ.

«نتـ.» جۆرە دارێکە، توێکڵ و دارەکەی سپییە، درێژ و ڕاست هەڵدەچێ، گرێ و گۆڵ و خوار وخێچی تێدا نییە، بۆ کاروباری دارتاشی و دارەڕای خانوو کەڵکی لێ وەردەگیرێ و کاغەزیشی لێ دروست دەکرێ. هس.: ئەسپین.

«نا.»، «مکـ.» گییایەکی دەشتەکیی بەهارییە، گەڵای باریک و درێژ و گرنج گرنجە، لە چیا و دەشتی کوردستان زۆرە، بە خوێوە دەخورێ. ٭ئەسپنگ. «کعر.» شنگ.

(نت.) چەند پشتی ئینسانێک. *باووباپیر.

(نت.) ١- باوکی دایک یا باوکی بابی کەسێک. *بابا، باوا، بابەگەورە، باپیرە. تێبــ.- ئەم وشەیە لە دوو کەرتی [با=باب] و [پیر] پێکهاتووە بە لای منەوە ئەم [پیر]ە هەر (پیەر)ی لەهجەی جنووبی زمانی کوردییە کە بە مانای باوکە (تم: باب، تێبــ.-) ٢- ناوە بۆ پیاوان.

(نت.) تم: ئاژداد.

(نت.)، (کعر.) جوورە هەنارێکی ترش و شیرن (مزر)ە.

١-(نت.) تم: باپیر. ٢- (باپیر)ە لە حاڵەتی بانگ کردنا، تم: بابەگەورە. تێبــ.- جیاوازێیەک لە نێوان مانای ئەم وشەیە و هاوماناکەیدا هەیە، هەرچی (بابەگەورە) تەنیا منداڵ کاتی ڕووی قسە دەکەنە باوکی باوکیان یا بانگی دەکەن، بەکاریدێنن و هەرچی (باپیرە/٢)شە، هەم منداڵ بۆ مەبەستی سەرەوە دەکاری دەکەن و هەم باوکی باوکیشیان بۆ دەربڕینی خۆشەویستی خۆی بەرامبەر نەوەکانی دەیڵێی.

(نت.) باوکی باپیری کەسێک، باپیری بابی کابرایەک، پشتی سێیەم، ئەگەر لە باوکی کەسێک ڕا دەست پێ بکرێ و چوارەم ئەگەر لەخۆیەوە حیسابی کەین.

«نت.»، «هل.» تم: بەرهەڵبێنه. تێبــ.ینی: جیاوازێکی بچووک له نێوان «بەرامپیل» و «بەرهەڵبێنه» دا هەیه، هەرچی بەرامپیله له بنەنگڵەوه ڕەت دەبێ و دوو لکی لەسەر شان گرێ دەدرێ، بەڵام شێوەی گرێ دانی «بەرهەڵبێنه» وا نییه. (تم: -)

«مست. لا.» تم: بە پیر ەوهەچوون.

(نت.) ١- سووڕان و خول خواردنی باوبژی ناو زگی ئادەمیزاد. ٢- ژانە زگێکی لەم ژارە پەیدا دەبێ. *(مک.) پێچ.