تۆڕی زاراوەپارێزیی وشەدان



بیی
بید. (درخت بید.)
بیی کۆڵ
بید، سربریده.
بیی کۆڵ
بیی، چەتر، سەربڕیاگ. [بی، هەڵپاچراو]
بیی کۆڵ
خِلاف، عَریسه.
نهێنی بیین
کەسێکە نهێنی ببینێ
سەرچاوە: گۆڤەند و زنار
تبیین
[مص. ع ]
(تەبیین - tebeyîn)
ڕوونکردنەوه، رونبێژی، ئاشکراکردن، روونکردنەوەو تەفسیر.
سەرچاوە: نالی
تەعبییە
کۆکردنەوە. زاراوەیەکی سوپاییشە.

ماتەم، وەکو زولفەینی سییەهـ ، گرتی سەراپات
پۆشی لە ڕوخت تەعبییەیی بەیدەق و شامات
سەرچاوە: نالی
تەلبییە
خوێندنی دوعای (لبَّيْكَ.. اللْهُمَّ لبَّيْكَ..). کە حاجیی لەپاش ئیحرام دابەستن بۆ حەج و لەکاتی سووڕانەوەیاندا بەدەوری کەعبەدا و لە هەندێ کاتی تردا ئەیخوێنن. شوهوود

بە وەقتی تەلبییە مەستی شوهوودی (صبغة اللە) بێ!
بە گاهی تەروییە سیڕڕی (ید اللە) دەستیاری بێ!
دەلووبییەر
جوورە بیبارێکی زۆر توند و تیژە بەتەڕی پتر بە ترشیاتەوە دەخورێ بۆنیشی وەکوو ئیسیوەت وایە، کە زۆر ماوە سوور هەڵدەگەڕێ
سەرچاوە: نالی
دەیبییێ
ئەیبیسێ.

دەنگی فوغان و جۆش و خورۆشی جەمیعی خەڵق
گوێ لێرە دەیبییێ، کە لەوێ گوێ هەموو کەڕە
لوبییک
(باد.):لووبیا
لەبییخە
(باک.): چتێکە لەسەر برینان دادەنێن
لەبییر
لەهزر٬ لەیاد.-بوون:لەیادبوون٬ فەرامۆش نەبوون.-چوون:لەیاد چوون
مخابیین
موخابین٬ حەیف٬ داخەکەم
نابییتک
(باد.): وەردینە نانی٬ تییرۆک
نابیینا
نەبییرانی
(باک.): ناسازی کە لەبەر ئاوسی بێ
نەبییرە
کوڕی نەوەیەس
نەبیینی
سەرچاوە: فەرهەنگی خاڵ
هەزبییە
ئەزبییە
سەرچاوە: نالی
سەرچاوە: نالی
ئابیی
وەک بەی (بەهێ).

مەشرەبی « نالیی » گەلێ ئابیی و ترشە، بەڵێ
موعتەریفه خۆی دەڵێ: چا نییە ئەطواری من
ببیی
سەرچاوە: نالی
تەبابیی
نابووتیی و کەڵک پێوەنەبوون.

چ زەرقا؟ بۆ سیاه ی ی دەفتەری هەر ناصییە ماحیی
چ طەیبە؟ بۆ تەبایی دەردی هەر دەرماندە دەرمانە
سەرچاوە: نالی
لاڕەیبیی
خوای گەورەمان لێ نەکراو.

شەعائیر یەک بەیەک مەسرووری سیڕڕی غەیبی لاڕەیبیی
مەساعیی سەربەسەر مەشکووری دەرکی بەیتی باریی بێ!
سەرچاوە: نالی
مەهیبیی
سام لێکراویی و هەیبەتداریی.

ئەی ئاهووی نادیدە بە تەئثیری مەهیبیی
یا گەوهەری ئەصدافیی و یاقووتی دورووجیی
سەرچاوە: نالی
نەبیی