تۆڕی زاراوەپارێزیی وشەدان



ئەزموونی هەڵبژاردنی یەک لە دوو وەڵامان
اختبار اختیار احدی اجابتین
ئەزموونی هەڵبژاردنی یەک لە دوو وەڵامان
ئەوەندەی بڵەی یەک و دوو
(کن.) خیرایی زۆر.
بان یەک
روی هم، سر همف بالای هم، اَنبوه، بُلُغده.
بان یەک
سەریەک، کەڵەک، کەڵەکه. [لەسەر یەکتر، هەڵچنراو]
بان یەک
جَمعاً، رَثید، نَضید.
بان یەک
برهم انباشته
بان یەک نان
برهم نهادن
بان یەک نیان
روی هم گذاشتن، بالی هم نهادن، سر هم چیدن، اَنبودن، بُلُغَدن.
بان یەک نیان
سەریەکنیان، کەڵەکەکردن. [خستنەوەسەریەک، هەڵچنین]
بان یەک نیان
رَثد، نَضد، دَکن.
سەرچاوە: فەرهەنگی خاڵ
تفاندنە دەم یەک
بریتییە لە دوو کەس یا زیاتر کە لە قسەیەکدا هەموو وەک یەک وابن
تفاننه دەم یەک
یکی شدن ،باهم شدن،یک سخن شدن،هم سخن شدن.
تفاننه دەم یەک
یەکێ بوون،پاڵ به یەکەوه دان.[تفینەوه دەمی یەکتر:ئیدیۆمه له یەک قسەبوون.]
تفاننه دەم یەک
اِقَفاق،اِتَحاد.(مُتَّفِق الْقَول)
تفاننەدەم یەک
یەکدیگرتن، پاڵ بەیەکەوەدان
سەرچاوە: نالی
شەبەهـ ی یەکەم
وەک.

شەبەهی زۆڵفی شەبەهـ گۆنەیە، ڕووگەردانی
بە سەری ئەو کە بە سەودا سەر و سامانم دا
بنەڕەتیی یەکسانی
بنەڕەتێکی یاسایی و سیاسییە کە دەبێ بەو پێیە، لە هەموو کاروباڕێکی کۆمەڵایەتیدا هەموو کەس بە یەک چاو تەمەشا بکرێ، بێجگە لەوەی بۆ کردەوەیەکی دیاریکراو دەرهەق بە هەندێ کەس یان گرووپ بەڵگەی تایبەت بە دەستەوە بێت. ئەم پرەنسیپە لەسەر ئەم گریمانە ڕاوەستاوە کە تەواوی خەڵک لە بابەت «مافی سروشتی» پێکەوە یەکسانن. ئەم بۆچوونە هۆی نالێکچوویی زەینی و جەستەیی نێوان خەڵک ئەگەڕێنێتەوە بۆ «بەروبوومی کۆمەڵایەتی» و «نایەکسانی دەرفەتەکان» . لە لایەکی دیکەوە دژبەرانی یەکسانی، لەسەر ئەم باوەڕەن کە نالێکچوویی کەسەکان تاڕادەیەکی زۆر زاتییە و تەکوزی و هایراکی کۆمەڵایەتی بەپێی ئەم دۆخە دروست ئەبێ.
بنەڕەتیی یەکسانی زۆرتر ڕواڵەتێکی ئەخلاقی و مرۆڤدۆستانەی هەیە و کەمترین خواستەکەشی ئەوەیە کە ئەبێ هەمووی خەڵک لە هەندێ مافی سەرەکی هاوبەش و دابینکردنی پێداویستییەکانیان بە یەکسان بەهرەوەر بن، بەڵام ڕادەی ئەم مافانە نادیارە و هەرچی خەباتی یەکسانخوازانەش بەربڵاوتر دەبێت، ئەوانیش زیاتر دەبن. مەسەلەیەکی دیکە پێوەندی نێوان یەکسانییەکانە، چونکە هەرکام لەوانە خۆبەخۆ یەکسانییەکانی دیکە لەخۆ ناگرن.
لانیکەم ێسیاسی و ئایدیۆلۆجییەکانی ڕۆژوا لەسەر کێشەی یەکسانی چەقی بەستووە و کۆڵینەوەی فرەلایەنی ئەم مەسەلەش بۆتە هۆی سەرهەڵدانی جووڵانەوەی سیاسی جۆربەجۆر لە سەدەی بیستەمدا. ئەم باسە لە «یەکسانی لە بەردەم یاسا»وە کە دروشمی لیبرالیزم* بوو، دەستی پێکرد و تا «یەکسانی دەرفەتەکان» کە دروشمی سوسیالیزمە، درێژەی پێدرا. لە سەدەی بیستەمدا جووڵانەوەی ڕاستگەرای گەورە بە دژی ئەم بیرۆکە بەرپا بووە.
بیست و یەکەڵەی گۆرانی(هەورا)
21ی مانگی نێوەڕاستی زستانێیەو ئەوانەی لەسەر کوتراوە: کەری بردە سەرکانی کورتانی هێناوە بە شانی. بیست و یەکەڵەی گۆرانی ئەگەر بەفر نەکەوێ، تا قوڵتەی ڕانی، گۆران لە هیچ نەزانی
بەدەم یەکەو
پَیوَسته.
بەدەم یەکەو
پەیوەس. [پێکەوەلکاو]
بەدەم یەکەو
مُتَّصِل.
بەدەم یەکەوە
بەسەریەکەوە، بەدەم یەکەوە، پەیوەست
بەسیان¬به یەکەو
بەسیان¬به یەکەو
پێچیان به یەکەو. [پەیوەست بوون، پێکەوه بەسران]
بەسیان¬به یەکەو
لُزُوم، تَلازُم، مُلازَمَة، تَعَلُق، اِرتِباز، تَسَلسُل، دَور.
بەفری یەکشەوه
[[1-_ به‌فر+ -ئی+ یه‌ک+شه‌و5-_ئه/1]]
«نت.» 1_ هەر بەفرێکی شەوێک بەسەر بارینیدا تێپەڕیبێ و هێشتا تۆز و خۆڵی لێ نە نیشتبێ و بۆر و چڵکن نەبووبێ. 2- «کن.» ڕەنگی زۆر سپی.
سەرچاوە: نالی
تاق ی یەکەم
تاقی سەرپەنجەرە،

چ قەصر و دائیرە و تاقێ، تیا تاقی ئافاقی،
نەی و موطریب، مەی و ساقیی، گوڵ و بولبول هەموو جووتن
تفاندنە دەم یەکتری
مەبەس لە دوو کەسە یا پتر، کە لە قسەیەکدا یەکدیگربن
سەرچاوە: نالی
تەقریر - ی یەکەم -
زاراوەیەکی مەلایانە، بەوە ئەڵێن کە مامۆستا بابەتێک بۆ فەقێ لێکئەداتەوە.

شتێکە بی شەبیهـ و جینس و فەصڵ و کەشف و تەقریرە
موبەڕڕایە لە تەقریر و حەدیثی حادیث و ڕاویی
سەرچاوە: نالی
تەنیی - ی یەکەم و سێهەم -
لە تەندنەوەیە.

ئێمە مەردین و هەموو شێری خەشینپۆشی مەصاف
کرمی قەز هەرچی تەنیی، بو تەنی نیسوانی تەنیی
سەرچاوە: نالی
جام ی - یەکەم
جامی مەی.

حەوادیث جام و دەوران بوو بە ساقی
لە بەزمی جامی جەمشیدی نەما باس
جاڕنامەی نەتەوە یەکگرتووەکان
جاڕنامەی نەتەوە یەکگرتووەکان، ڕێسانامەی نەتەوە یەکگرتووەکانە. ئەم جاڕنامە بریتیەلە ئامانج و پرەنسیپ و یاسا و ڕێساکانی پێویست بۆ گەیشتن بە ئامانجەکانی نەتەوە یەکگرتووەکان کە پێکهاتووە لە یەک پێشەکی، 111 بەند و یەک پاشەکی حەفتا بەندی کە پەیوەستە بە دادگەی نێونەتەوەیی داد. جاڕنامەی نەتەوە یەکگرتووەکان لە ڕێکەوتی 24/10/1945 لەپاش پەسندکردنی دەوڵەتانی چین، فرەنسا، بریتانیا، سۆڤیەتی پێشوو، وەڵاتە یەکگرتووەکانی ئەمریکا و زۆرینەی وەڵاتانی ئەندام، گەیشتە قۆناخی جێبەجێکردن.
جاڕنامەی نەتەوە یەکگرتووەکان