کوێر

گیایەکە ٬ گلۆلۆک.

من، منم.

اتحادیەی عرب

Arab league

ئەم یەکیەتییە لە پاش هەوڵودەوڵی بێ بڕانەوەی وەڵاتانی عەرەبی بۆ دامەزرانی کۆمەڵەیەک پێکهات. لەم سەروبەندەدا ڕێککەوتنێک لە لایەن میسر و عێراق و لوبنان و سوریا و... مۆر کرا. کۆمیتەی ئاسانکاری یەکیەتی پان عەرەب، لە کۆنگرەی ئەسکەندەریە (14ی فێوریەی 1945) بە مەبەستی واژۆ کردنی ڕێسانامەیەک بۆ ئەم یەکیەتییە، پێشنیاری دانیشتنێکی کرد. بڕیارنامەی وەڵاتانی عەرەب لە 22ی مارسی 1945 لە لایەن نوێنەرانی میسر و عێراق و لوبنان و سەعودی و سوریا و ئەردەن و نوێنەرێک لە فەلەستین و یەمەن ئیمزا کرا.
ئامانجی دروسبوونی ئەم ڕێکخراوە، پێکهاتنی یەکیەتییەک لە دەوڵەتانی سەربەخۆی عەرەب بوو بە مەبەستی بەهێز کردنی پێوەندی عەرەبان و گەیشتن بە ئاواتەکانیان لەپێناو یەکگرتووییەکی بەپێز. لیبی لە ساڵی 1953، مەراکیش و تونێس لە 1958، سودان و کوەیت لە 1961، جەزاییر لە 1962، یەمەنی باشووری لە 1967چوونە ناو ئەم یەکیەتییەوە. یەکیەتی عەرەب بریتییە لە 9 کۆمیتەی سیاسی، ئابووری، کۆمەڵایەتی، کەلتووری، سەربازی و یاسایی و… نووسینگەی یەکیەتی لە قاهیرەیە و سکرتێر بۆ ماوەی پێنج ساڵ هەڵدەبژێردرێت. دەوڵەتی لیبی لە مانگی مەی 2003 لەم ڕێکخراوە جیابۆوە.

«نت.» بەرهەڵبێنەی بچووک.

کۆتایی کارو فەرمان و هەمووچتێک

بچە آهو

بچه آهو

کارمامز، بیچوە ئاسک

«نتـ.» ناوە بۆ کچان «= ئاسکی پچووک» * «جنـ.» ئاسی. جەیران، خەزاڵ.

نێوی ئافرەتانە

نێوی جێگایەکییە

«نا.»، «کئیر.» تراوێکی کیمیایییە، لە هیدڕوژێن و ئۆکسیژێن و کاڕبۆن پێکهاتووە، وەکوو بەنزین بە هەوادەچی، خێرا ئاگر دەگرێ، تامی تیژە و بۆنی گرانە، دەم دەسووتێنێ، لە ٧٨ دەرەجە گەرماییدا دەکوڵێ و لە ١١٢ی ژێر سفردا دەیبەستێ، گەلێ چەشنی هەیە، لە هەمووان بە ناو بانگتری دوانن. یەکەمیان ئالکۆلی سپییە کە ناوی کیمیایی «ئالکۆل ئێتیلیک» ە و کەم و زۆر لە هەموو جۆرە خواردنەوەیێکی وەکوو بیرە و ئارەق و...... دا هەیە، ڕەنگی وەکوو ئاو وایە، بۆنی ناخۆش نیە، هەندێ تفت و تاڵە و دەم دەزوورێنێتەوە، ئارەق و شەراب و... کە پیاو سەرخۆش دەکەن لە بەر ئالکۆلەکەیانە. دووهەمیان: ئالکۆلێکە لە «دار» دەگیرێ بۆیە «ئالکۆلی دار» یشی پێ دەڵین، بۆ خواردنەوە ناشێ، سەنعاتکار و دوکتۆرەکان بۆ ئێشی جۆر بە جۆر کەڵکی لێ وەردەگرن. * ئیسپیرت. ئیسپیرتۆ. کحوول «عا.»

«فرەنسی. کو.». «سـ. نا.»، «کئێر.» ١- کەسێکی زۆر ئارەق و شەراب و ئەو جۆرە شتانە بخواتەوە و لێی بووبێ بە خوو بۆی تەرخ نەکرێ: پیاوی ئالکۆلی دەستی لەرزۆک دەبێ. سۆران هەر بە جارێک بۆتە ئالکۆلی، بەیانیانیش دەخواتەوە. ٢- ئەو شتانەی لە تەرکیبیاندا ئالکۆل هەبێ: ئاوجۆ خواردنەوەیێکی ئالکۆلییە بەڵام پیاو هێندە سەرخۆش ناکا. ٣- ئەو ئامرازانەی بە ئالکۆل ئیش دەکەن: تیڕمۆمەتری ئالکۆلی. پریمۆزێکی ئالکۆلیمان هەبوو گوم بوو. دوکتۆرەکان ئامرازەکانیان بە چرای ئالکۆلی ڕادەدێرن تا میکڕۆبەکەیان لە ناو بچێ.

ئاکۆیان

ئەو ئاکۆیانەیە، کە لە نزیکی ڕەواندزێ دادەنیشتن.(بڵ) ئاکۆ کێویلە

کەسێکە کە ئاگر بکوژێنێتەوە

سهرک، سهرە

ئاڵەکۆک

هەڵەکۆک

گیاهی است شنگ مانند

جۆرێ ئەسپنگی تووکنە بنکێکی هەیە لە جۆزەرداندا دەری دێنن و دەیخۆن: دیاری شوانە وێلە ئاڵەکۆکە

«نتـ.» گیایەکی بەهاریە، هەر زوو لە پەنا ڕنوە بەفران سەردەردێنێ، لە شنگ دەچێ، بەڵام گەڵای پانترە و تووکن، بستێک بەرز دەبێتەوە، گوڵێکی زەردی هەیە، ڕەگی کەم لە زەوی دەچێتە خوار، بنێکی خڕی هەیە دەخورێ. تێبــ. ــ لە فۆلکلۆری کوردیدا لە زمان بەفرەوە ئاوا بە ئاڵەکۆک کوتراوە: «ئاڵەکۆکە پرچنە، چۆڕ چۆڕەم کەوتە بنە، چبکەم لەو ماڵ و ژنە.» * ئاڵەقۆق، هەڵەکۆک.

هەڵەکۆک، (با) ئاڵیکۆک،(کۆ) پیشۆک، (بڵ) ئاڵیقۆق،(هەورا) هاڵەکۆک،(هەو) پرچۆکە، قسزبەلە، گیایەکە وەکوو ئەسپنگی وایە و بۆ ڕەوانی زۆر پڕسوودە