بە زمانی فەرەنسە، بە شاندێک دەگوترێ کە لە هەر وەڵاتێک لە لایەن خەڵکەوە هەڵدەبژێردرێ بۆ دانانی یاسا و چاودێریکردن بە سەر چۆنییەتی پیادەکردنیدا. پەرلەمانەکان بە زۆری بە دەنگی نهێنی و ڕاستەوخۆی جەماوەر هەڵدەبژێردرێت (بروانە هەڵبژاردن). لەو وەڵاتانەی کە دەستووری بنچینەیی لەسەر جیاکردنەوەی هێزەکان (تفکیک قوا) دامەزرێوە، پەرلەمان دەبێتە هێزی یاسادانان و ئەنجومەنی وەزیرانیش لە بەرانبەریدا، بەرپرسە. هەبوونی پەرلەمان لە هەر وەڵاتێک هێماێەکە بۆ حاکمییەتی خەڵک یان پیادەبوونی دیموکراسی.
پەرلەمان لە زۆربەی وەڵاتان لە دوو کۆڕ پێک دێت: یەکەم، پەرلەمانێک کە بە دەنگی ڕاستەوخۆی جەماوەر و بەزۆری بێمەرج هەڵدەبژێردرێ و دەبێتە دەمڕاست و نوێنەری ڕاستەوخۆی جەماوەر، وەک مەجلیسی شۆرا، یا مەجلیسی عەوام (لە بەریتانیا) یا کۆنگرەی نەتەوەیی (لە فەرەنسە)، یا کۆنگرەی نوێنەران (لە وەڵاتە یەکگرتووەکانی ئەمریکا) . دووهەم، پەرلەمانێک کە تێیدا مەرجی پاڵێوراوان و دەنگدەران سنووردارە و جاری واش هەیە هەندێ لە نوێنەرەکانی دادەنرێن وەک (مەجلیسی سێنای پێشووی ئێران)، جاری واش هەیە مەقامی نوێنەرایەتی بە میرات بەجێدەمێنێ بۆ کەسێک وەک (مەجلیسی لۆردەکانی بەریتانیا) . نوێنەرانی پەرلەمان لە ماوەی نوێنەرایەتیدا ئەماننامەی سیاسیان هەیە. واتە کەس بۆی نییە بێ ئیجازەی پەرلەمان، بە هەر گومانێکەوە بیانخاتە بەندیخانەوە. بەزۆری دەسەڵاتی سیاسی پەرلەمانی یەکەم لە پەرلەمانی جۆری دووهەم گرینگترە و پەرلەمانی دووهەم، لە کاروباری سیاسی و داراییدا بەو جۆرە دەستی ناڕوات.
بوونی پەرلەمانی یاسادانەر بە مانای دەسەڵاتدارێتی جەماوەر لە ئەژمار دێت بەڵام بە چەشنی«دیموکراسی ناڕاستەوخۆ» . پەرلەمانی ئالتینگی ئیسلەندا، کۆنترین پەرلەمانی جیهانە کە لە ساڵی 925 زایینی، دامەزرێوە و تا ئێستەش دەوامەی هەیە. یەکەمین پەرلەمانی بەریتانیا لە 1265 دامەزرێ و نەریتی پەرلەمانی ئەم وەڵاتە، کۆنترین و ڕیشەدارترین نەریتی پەرلەمانی جیهانە (پەرلەمانی بەریتانیا بە دایکی پەرلەمانەکانی جیهان ناوبانگی دەرکردووە) . دوو پەرلەمانەکەی فەرەنسە بەم شێوازەی ئێستە، لە بەرایی سەدەی نۆزدە دامەزرێ. پەرلەمانی ئەڵمانیا لە 1848 پێکهات و پەرلەمانی ژاپۆن بەناوی «دیت» لە 1889 دامەزراوە. پەرلەمانەکانی ئوسترالیا، کەنەدا، زیلاندی نوێ و ئەفریقای باشوور بە لاساییکردنەوە لە پەرلەمانی بەریتانیا دامەزراون.

مجلس - پارلمان

Parliament