تۆڕی زاراوەپارێزیی وشەدان
سەرجەم فەرهەنگەکان
فەرهەنگەکانی کوردی - کوردی
برادۆست (ئینگلیزی-کوردی)
برادۆست (کوردی - ئینگلیزی)
برادۆست (کوردی - عەرەبی)
برادۆست (کوردی - کوردی)
زاراوەکانی کۆڕ (کوردی - ئینگلیزی)
زاراوەکانی کۆڕ (کوردی - عارەبی)
سەلاحەدین
فەرهەنگۆکی کتێبی ئابووری سامولسن و نوردهاوس
فەرهەنگی خاڵ
فەرهەنگی زانستی سیاسی (ئینگلیزی- کوردی)
فەرهەنگی زانستی سیاسی (کوردی - ئینگلیزی)
فەرهەنگی زانستی سیاسی (کوردی - فارسی)
فەرهەنگی زانستی سیاسی (کوردی - کوردی)
فەرهەنگی کوردستان
قاموس کردي الحدیث
قامووسی زمانی كوردی - زەبیحی
مەردۆخ کوردی - عارەبی
مەردۆخ کوردی - فارسی
مەردۆخ کوردی - کوردی
نالی
هەنبانە بۆرینە (کوردی - فارسی)
هەنبانە بۆرینە (کوردی - کوردی)
گۆڤەند و زنار
X
وشە
پوخت
پێشگر
ناوگر
پاشگر
سەروا
دەرئەنجام: 27731
سەرچاوە:
قامووسی زمانی كوردی - زەبیحی
بزووت
[[؟]]
«نا.»، «مک.»
بڕه
دارێکه خرابێته
ئاوورگ
و
تەندوورە
وه
و هێندێکی سووتابێ و
گڕی
دامرکابێتەوه و
هەندێ
جێگا
ی
هێشتا
ئاگری
مابێ و بسووتێ و دووکەڵی
لێ
هەڵبستێ.*
سەرەبزووت
، سەلکه
بزووت
. تێبــ.-
من
واتێدەگەم ئەسڵی
ئەم
وشەیه له قۆناغی
پێش
ئێستایدا «بسووت»
بێ
و له [2- ب/2+
سووت
«
سووتان
» ] پێکهاتبێ و
پاشان
دەنکی «س» بووبێته «ز» .
سەرچاوە:
قامووسی زمانی كوردی - زەبیحی
به باچوون
[[به/3+3-با/1+چوون]]
«مست. لا.» له
دەست
دەرچوونی شتێک
به
هاسانی
، له
کیس
چوونی شتێ «ماددی
یا
مەعنەوی
»
به
خۆ
ڕایی
.
سەرچاوە:
قامووسی زمانی كوردی - زەبیحی
به بووک بردن
«مست. مت.»، «کن.» جنێوه و کەسێکی
ئەم
قسەیەی پێ دەگوترێ
وەکوو
پێی
بڵێن
«
ژنه
و
به
مێردی
دەدەن» وایه.
سەرچاوە:
قامووسی زمانی كوردی - زەبیحی
به پیرەوه چوون
[[؟]]
مست. مت.» ١-
بۆ
بەخێرهاتن
کردنی
کەسێ
لە
ماڵ
یا
لە
شار
چوونەوە
دەرەوە
. ٢- (مج.)
دەگەڵ
کارێ.
یا
مەسەلەیێ
بە
خۆشی
ڕووبەڕوو
بوون
و
پەسند
کردنی.
خەڵکی
شار
تا
تاسڵووجە بەپیریەوە
چوون
.
خەڵک
ئێستا
بەپئر کتێبــ.ی کوردیەوە دەچن. *
پێشواز
کردن
بەرەوپیرچوون. (جن.)
پێشواز
کردە
.
سەرچاوە:
قامووسی زمانی كوردی - زەبیحی
به چاوه بوون
مست.» له چاوی پیسەوه
تووشی
ناڕەحەتی
هاتن
.
کار
کردنی «
چاو
و
زار
» له
کەسێ
. «
دووەم
!
به
چاومەوەبی»، «مک.» ڕستەیەکە
بۆ
ترساندن
یا
توووڕە کردنی
کەسێ
دەگوترێ.:: دایکم !
ئەم
منداڵه هێنده مەگێڕه با
خوڵا
نەخواسته
به
چاوەوە نەبێ.*
به
چاوی پیسەوه
بوون
.
سەرچاوە:
قامووسی زمانی كوردی - زەبیحی
بووه
«سفا:
هەبوون
»
دەوڵەمەند
،
ماڵدار
، حاڵخۆش.
سەرچاوە:
قامووسی زمانی كوردی - زەبیحی
بووژانەوه
«مست. لا.» 1- هاتنەوه
حاڵی
گیاندارێک.
که
لەبەر
نەخۆشی
یا
هەر
هۆیەکی دیکه،
کەنەفت
بووبێ::
سەرما
کەسیرە
ی کردبوو
باش
دامان
پۆشی
،
تۆزێ
بووژایەوه.
گرانەتا
پەکی
ئینسان
دەخا و
زۆر
درەنگ
دەبووژێتەوه. 2-
زیندوو
بوو
نەوه و
وەبا
کەوتنەوەی شتێک
یا
ڕێ
و شوێنێک
که
کزبووبی
یا
هابێیته
لە
ناو
چوون.:؛
نەورۆز
جێژنێکی
کۆنی
کوردانە
و
تازه
بووژێتەوه. هس.: «په._: بووژیتەن، ڕزگاربوون
کردن
.
سەرچاوە:
قامووسی زمانی كوردی - زەبیحی
بووک دابەزاندن
مست. مت.» هێنانە
خواری
بووک
«
بووک
»
لە
خوانی
زین
پاش
ئەوەی
دە
گاته
بەرماڵی
زاوا
.
سەرچاوە:
قامووسی زمانی كوردی - زەبیحی
بچووک
[[بچ+ئۆك]]
«ست.» ١-
حاڵی
شتێکی
لە
هەر
بابە
تێکەوه «ئەندازه،
قەدر
و
قیمەت
،
تەمەن
و...»
گەورە
نەبێ::
ئەم
خانووە بچووکه
جێی
ئێوەی تێدا نابێتەوه.
ئەو
کراسە
دەبەرکه بزانە
بە
بەرت
بچووک
نیه. *بچکۆڵە،
بچکۆلانە
، بچکۆڵانە،
بچووک
،
بچکۆلانه
، بچکۆڵانه، چکۆله
چکۆڵه
، چکۆڵانه، گچکه،گچکەڵانە. «
سن
.، جنوو.»
بووچک
. ٢- «مج.»
کەمتر
لەکەسێ، خزمەتکاتی کەسێ،:
تائێستا
بچووکتان
بووم
لەمەودوا
نابم. ٣- «بک.»
منداڵ
:. تێبــ. ١»
وەکوو
دەبینن دەنگی «ب» و «ل»
لەم
وشەیەدا دەبنە «پ» و «ل»،
هۆی
ئەم
گۆڕانه جیرانەتی دەنگەکانه
کە
کار
دەکەنه
سەریەک
و دەگۆڕێن. ب» بەلای منەوه
ماکی
ئەم
وشەیه
لە
قۆناغی ئێستای زمانی کوردیدا «بچ» ە
که
دوای
تێپەڕین
بە
دوو
سێ
قۆناغدا
لە
«ڤەچەک» ی
پەهلەوی
بە
مانای «
منداڵ
» کەوتۆتەوە. وشەی «
بەچ
»
لە
وشەی «
بەچکه
»
دا
له «
بوچک
» ی بن لەهجەی
سنەیی
و لەهجەی جنووبیدا
ئەو
قۆناغەمان
پێشان
دەدە
ن.
سەرچاوە:
قامووسی زمانی كوردی - زەبیحی
بچووکی
[[بچووك+٢-ئی]]
«حمس.» ١- کەمتری
لە
باری
ئەندازه و
قەدر
و
قیمەت
و
تەمەن
و... ٢- «مج.»
خزمەتکاری
. *
بچووکی
.
سەرچاوە:
قامووسی زمانی كوردی - زەبیحی
بۆکڕووز
[[1-بۆ+كڕۆز]]
«نت.»، «
مک
.،
سیه
.» بێنی سووتانی
هەندێ
شت
کە
لە
گیانداران دەکەونەوە-
ئەوەی
لە
زانستی
کیمیاییدا پێی دەڵێن: مووادی عووزوی- وەکوو: خووری،
موو
،
ئێسک
،
شاخی
گاوگۆڵ و... *(سن.،
سیە
.)
بۆپڕووز
. (با.) بێهن زوویرهە. (جن.)
بۆکز
.
سەرچاوە:
قامووسی زمانی كوردی - زەبیحی
بە عاستە م و دووبە ڵا
«بنت.»، «مک.» زۆرکەم::
بە
عاستەم
و
دوو
بەڵا
لەبەری
هەستا
.
دوو
بەڵا
بەلاوە
چوو
.
بە
عاستەم
و
دوو
بەڵای مابوو له بانەکه بکەوێتە
خوار
. تێبــ.ینی:
نازانم
وشەی «
بە
ڵا» لێرەدا
هەر
«
بلاء
» ی عەڕەبییه
یا
شتێکی
تر
.
سەرچاوە:
قامووسی زمانی كوردی - زەبیحی
بەتاڵبوون
[[ كو.عا]]
مس. لا.» 1-
هیچ
دە
دەفردانەمان:: قاوورمەمان نەماوه کووپەکه
بەتاڵ
بووه.
هەردوو
شوشەکە
بەتاڵ
بوون
ئەو
هەموویان
چۆن
خواردۆتەوه. 2-
چۆل
بوونی
خانوو
و
هەر
شتێکی
لەم
بابەته.:: ژوورەکه
سەری
مانگ
بەتاڵ
دەبێ
. 3-
هیچ
نەزانین
،
ئاقڵ
بەشت نەشکان.:؛
پەککوو
لەو
کابرایه !
نازانم
ئینسان
چۆن
وا
بەتاڵ
دەبێ
. 3-
بێ
ناوەڕۆک
بوونی
کتێبــ. و
نووسراو
.. تێبــ.ینی: پێویسته
ورد
ببینەوه
که
مەسدەری «
بوون
»
لەم
وشەیە
دا
لەوانەیه
بۆ
زەمانی «
حاڵ
» و «موزارع.»
بێ
.
سەرچاوە:
قامووسی زمانی كوردی - زەبیحی
بەتەنگەوەبوون
[[به/8+تهنگ+3-ئهوه/1]]
مست. لا.»
خەم
لەشتی
خواردن
.
ئیهتمام
بە
کار
و مەسەلەیێ
یا
کەسێ
دان
.
دەربەست
بوون.::
خۆی
دەرباز
دەکا
به
تەنگەوه مەبن. ئەوه چییه هێنده
بۆی
بە
تەنگەوەن.
سەرچاوە:
قامووسی زمانی كوردی - زەبیحی
بەدڵ بوون
مست. لا.»
پەسەند
بوونی
شتێ
یا
کەسێ
لەلای یەکێکی تر.:؛
ئەم
کابرایەم
زۆر
بە
دڵه، زۆریش
به
دڵی
نەبوو
بەڵام
هەر
چوو
سەرچاوە:
قامووسی زمانی كوردی - زەبیحی
بەدڵەو نووسان
مست. لا.» 1- تم:
به
گیان
کەوتن
. 2-
پەسەند
بوون
و
قبووڵ
کردنی کارێ
یا
شتێ
یا
مەسەلە
یەک
و کەسێک
لەبەر
چاوی یەکێکی تر.:
ئەم
هەرا
و هوریایەی
به
دڵەوه نەدەنووسا.
سەرچاوە:
قامووسی زمانی كوردی - زەبیحی
بەربوونەوه
[[1-بهر/4+بوونهوه]]
«مست. لا.»
کەوتنە
خواری
شتێ
یا
گیاندارێک له جێگەیەک
ڕا
بۆ
جێگەیێکی دیکەی
که
لەچاو
ئەو
ی
پێشوو
نەرمتر
بێ
. 2-
بەلادا
هاتن
و
کەوتنە
سەرزەوی
ئاد
ەمیزاد
لە
شوێن
خۆی
::
کوڕ
ه
دلێر
هێندە
مەچوو
سەر
گوێسوانەکە بەردەبیتەوه. چاوی
لەبە
ر پێی
خۆی
نەبوو
ده
بەردەکە هەڵەنگووت و بەربۆوه.*
بەر
ە
وە
بوون
.
سەرچاوە:
قامووسی زمانی كوردی - زەبیحی
بەردەزووره
[[بهرد/1+3-ئه/2 + زوره]]
«نت.» «مک.» بەڕدێکی
سەخت
و ڕەقه ڕەنگی سوورێکی زەردەباو
یا
ز ەردێکی
مەیلەو
سووره. تێبــ.ب - ناوەکەی
لە
وەوە
هاتووه
کە
بەدەست
پێداخشاندن
هەست
بە
زبرایی د ەکرێ و دەشکرێ
به
«زووره» و
بۆ
تیژکردنی
داس
و
چەقۆ
و...
بە
کاردێت.
ئەو
شتانەی
بەم
بەرده
تیژ
دەکرێن و
پاشان
به
«
هەسان
» دەیانساون
تا
دەمەکەیان
کەند
و کڵۆیان تێدا نەمێنێ.
سەرچاوە:
قامووسی زمانی كوردی - زەبیحی
بەرگەشت بوونەوه
[[فر. کو.]]
«
مست
.، لا.»، «مک.» تم:
بازگەشت
بوونەوه
.
پیاو
نابێ
له قسەی
خۆی
بەرگەشت
بێتەوه. «
یاڕەببی
خوڵایه
تۆبە
و ئەستەغفیر وڵڵا،.
بەرگەشت
بوومەوه» «ڕستەیێکه یەکێک دەیڵێ
که
«
کفر
» ێکی
بە
دەمدا هاتبێ.
سەرچاوە:
قامووسی زمانی كوردی - زەبیحی
بەلەسە بوون
[[؟]]
«
مست
،
لا
،» «
یاخی
بوون
» تم+خا: ب1، ل-174.
9
10
11
12
13
14
15