تۆڕی زاراوەپارێزیی وشەدان



یەکاڵابوونەوە
سەرچاوە: فەرهەنگی خاڵ
یەکاڵابوونەوە
دادڕان و لەیەک جیابوونەوەی شت
سەرچاوە: فەرهەنگی خاڵ
یەکاڵەبوونەوە
سەرچاوە: فەرهەنگی خاڵ
یەکچاوبوونەوە
بریتییە لە لاچوونی دوودڵی و ساغبوونەوەی کار بەلایەکدا
بایی بوون
«مست.، لا.»، «کعر.» خۆ لێگۆڕان، بەدەعیەبوون:: ئەوەنده له خۆ بایی بووه لە بیری چۆتەوه دوێنێ چبوو.
بریندار بوون
[[مست. لا.]]
1- پەیدا بوونی «برین /1» لە ل سی ئادەمیزاد:: دەستی شامراد به چەقۆ بریندار بوو. 2- وجوودی «برین/1و 2» له شوێنێکی لەش:: چووینه سەری هەموو گیانی بریندار بوو «برینی لێ بوو، برینی پێوه بوو».
به باچوون
[[به/3+3-با/1+چوون]]
«مست. لا.» له دەست دەرچوونی شتێک به هاسانی، له کیس چوونی شتێ «ماددی یا مەعنەوی» به خۆ ڕایی.
به پیرەوه چوون
[[؟]]
مست. مت.» ١- بۆ بەخێرهاتن کردنی کەسێ لە ماڵ یا لە شار چوونەوە دەرەوە. ٢- (مج.) دەگەڵ کارێ. یا مەسەلەیێ بە خۆشی ڕووبەڕوو بوون و پەسند کردنی. خەڵکی شار تا تاسڵووجە بەپیریەوە چوون. خەڵک ئێستا بەپئر کتێبــ.ی کوردیەوە دەچن. * پێشواز کردن بەرەوپیرچوون. (جن.) پێشواز کردە.
به چاوه بوون
مست.» له چاوی پیسەوه تووشی ناڕەحەتی هاتن. کار کردنی «چاو و زار» له کەسێ. «دووەم ! به چاومەوەبی»، «مک.» ڕستەیەکە بۆ ترساندن یا توووڕە کردنی کەسێ دەگوترێ.:: دایکم ! ئەم منداڵه هێنده مەگێڕه با خوڵا نەخواسته به چاوەوە نەبێ.* به چاوی پیسەوه بوون.
بەتاڵبوون
[[ كو.عا]]
مس. لا.» 1-هیچ دە دەفردانەمان:: قاوورمەمان نەماوه کووپەکه بەتاڵ بووه. هەردوو شوشەکە بەتاڵ بوون ئەو هەموویان چۆن خواردۆتەوه. 2- چۆل بوونی خانوو و هەر شتێکی لەم بابەته.:: ژوورەکه سەری مانگ بەتاڵ دەبێ. 3- هیچ نەزانین، ئاقڵ بەشت نەشکان.:؛ پەککوو لەو کابرایه ! نازانم ئینسان چۆن وا بەتاڵ دەبێ. 3- بێ ناوەڕۆک بوونی کتێبــ. و نووسراو.. تێبــ.ینی: پێویسته ورد ببینەوه که مەسدەری «بوون» لەم وشەیە دا لەوانەیه بۆ زەمانی «حاڵ» و «موزارع.» بێ.
بەتەنگەوەبوون
[[به/8+ته‌‌نگ+3-ئه‌وه/1]]
مست. لا.» خەم لەشتی خواردن. ئیهتمام بە کار و مەسەلەیێ یا کەسێ دان. دەربەست بوون.:: خۆی دەرباز دەکا به تەنگەوه مەبن. ئەوه چییه هێنده بۆی بە تەنگەوەن.
بەدڵ بوون
مست. لا.» پەسەند بوونی شتێ یا کەسێ لەلای یەکێکی تر.:؛ ئەم کابرایەم زۆر بە دڵه، زۆریش به دڵی نەبوو بەڵام هەر چوو
بەلەسە بوون
[[؟]]
«مست، لا،» «یاخی بوون» تم+خا: ب1، ل-174.
بەیبوون
«نا.» تم: بابنه پێچ.
خیڤ بوون
سەرچاوە: فەرهەنگی خاڵ
ئائلبوون
ز. زۆرداریکردن
ئائلبوون
زۆرداربوون
سەرچاوە: فەرهەنگی خاڵ
ئابخوون
ئابوون
آب شدن، گداختەشدن، گداختن، (آب شدن یخ یا فلزات مثلأ)
ئابوون
تاویانەوە. [توانەوە. [وەکوو: توانەوەی سەهۆڵ یا کانزا.)]
سەرچاوە: فەرهەنگی خاڵ
ئابڕووچوون
ڕیسوابوون
ئابڕووچوون
«مستـ.. لا.» سووک بوون لە ناو کۆمەڵا، بێ قەدر و حورمەت بوون لەبەر چاوی خەڵک. *ئابڕووتکان.