تۆڕی زاراوەپارێزیی وشەدان



بایی بوون
«مست.، لا.»، «کعر.» خۆ لێگۆڕان، بەدەعیەبوون:: ئەوەنده له خۆ بایی بووه لە بیری چۆتەوه دوێنێ چبوو.
باڕۆشەی بایی
بادفَر، بادکَش.
باڕۆشەی بایی
[باگێڕ]
باڕۆشەی بایی
المِروحَة المتحرّکة.
سەرچاوە: فەرهەنگی خاڵ
بایی
جامی ئاوخواردن
سەرچاوە: فەرهەنگی خاڵ
بایی
سەرچاوە: فەرهەنگی خاڵ
بایی
وتەیەکە پرسیاری نرخی شتی پێ دەکرێ
سەرچاوە: فەرهەنگی خاڵ
بایی
کەسێکە لە خۆی خەڕۆ بووبێ
بایی
بها، ارزش.(چند بها )
بایی
بەها، ئەرجس.(چەن بایی؟) [نرخ]
بایی
قَیمَة، ثَمَن، سِعر.
بایی
بەفیز و لە خۆ گۆڕاو: لەوەتا دەوڵەمەندە بایی بووە
بادام
نرخ، قیمەت
بایی
[[٣-با/٥-+٣- ئی]]
«ست.»، «کعر.» تم: بادیهەوا.
خوێن بایی
قەرەبوی خوێنی مردووی کوژراو
بایینجانی
[[بایینجان/١-ب+٣-ئی]]
«ست.»، «مک.» ڕەنگی بەڕەنگی توێکڵی بایینجانی ڕەش، بنەوشی تاریک.
سەرچاوە: گۆڤەند و زنار
باییدن
[مص - ل ]
(باییدەن - bayîden)
بڕوانە بایستەن.
بایینجان
[[؟]]
«نا.» ١- ا» گیایەکی دەسچێنی ساقەت ئەستووره، گەڵای پان و درێژۆکەیه گووڵی وورد و بنەوشه، ساڵه و ‌ساڵ بۆ خاتری بەرەکەی د‌ەچێندرێ، تۆوێکی زەردی وردی هەیه. ب»، «کعر» بەری ئەم گیایه کە زیاتر درێژۆکەیه بە شکڵی خەیار، ڕەنگی پێستەکەی بنەوشی مە‌‌یلەو ڕەشه و بەشێوەی جۆر بە جۆر - چێشت، سوورکراوه، ترشیات، مرەبا- دەخورێ. *«مک.» بایینجانی ڕەش - «سن.» بامجان. ٢- «مک.» ١» گیایەکی دەسچێنی یەکساڵەیه گەڵای گرنج گرنج و بۆ نخۆشه. ب» میوەی ئەم گیایه، سوور و گۆشتن و خڕه «هەندێ جار بە ڕ‌‌نگی زەردی کارەبایی وبە‌ شکڵی هەرمێ دەبیندرێ» تامی ترشە، دەکرێته چێشتەوه، بەکاڵی و به برژاوی دەگەڵ کەباب و هەروهەها به زەڵاتە‌ش دە خورێ. *«مک.» بایینجانی سوور. «بک.» باجانی سوور. «کعر.» تەماته. «سن.» بامجان فەرەنگی.
بایینجانی سوور
«نت.»، «مک.» تم: بایینجان /٢-ب.
بایینجانی ڕه ش
«نت.»، «مک.» تم: بایینجان /١-ب.
باییه
بادیه، کاسەی مسین.
باییه
بادیه. [(کاسەی مسی.)]
باییه
باطِیَة.
باییهەوا
باییهەوا
کەلەباد، خۆپەسەن. [لەخۆبایی]
باییهەوا
مَغرور، مُتَکَبِّر، غِطریس، عَتِيّ.
میوانی بایینجانی
«نت.»، «مک.» کەسێکی لە مەجلسێکدا ڕووی نەدرێتێ یا بانگ نە‌کرابێ لە خۆیەوه چووبێ. «عا.: تفیلی» :: ئە‌‌وه بۆچی وا گرژ بوون خۆ ئێمه میوانی بایینجانی نین.
سەرچاوە: گۆڤەند و زنار
رباییده
[ا. مف ]
(روباییده - rubyîde)
ڕفێنراو.
بۆبایی
بوبایی، بدبو شدن، بو گرفتن، گندیدن. (روغن مثلاً.)
بۆبایی
[بۆبابوون، بۆنگرتن (بۆ نموونه: ڕۆن.)]
بۆبایی
وَضِر، تَمِه، سَنِخ، زَنِخ، نَمَس، اِرواح.
تەبایی
آشتی، آسودگی، صلح
تەبایی
ئاشتی، ئاسودەیی، دنیای بێ شەڕ وکێشە
تەبایی + پێکهاتن
پڕۆسەی چارەسەرکردنی ئاشتیانەی کێشەی نێونەتەوەیی (دوو وەڵات) بە ناوبژیوانیی لایەنێکی سێهەم کە ڕادەستی کۆمیسیۆنێکی تایبەتی سازش کرابێت و بە ڕەزامەندی هەر دوو لایەن دیاری کرابێت بۆ ڕوونکردنەوەی هەقیقەت. ئەم کۆمیسیۆنە ملزەمە بە دەرکردنی ڕاپۆرتێک کە تێیدا ڕێچارەیەکی گونجاو بۆ چارەسەرکردنی کێشەکە دەستەبەر بکات. هەڵبەت دوو لایەنی کێشەکە لە باری یاساییەوە بۆیان هەیە پەسندی نەکەن.
سەرچاوە: فەرهەنگی خاڵ
خوێنبایی
پارەیەکە لە خوێنی یەکێکدا دەدرێ
خوێنبایی
خون¬بها، سربها.
خوێنبایی
خوێن. [قەرەبووی خوێنی مردووی کوژراو.]
خوێنبایی
دِیَة، اَرش، شَنق، غیرة، قِصاص.
سەرچاوە: گۆڤەند و زنار
زیبایی شناسی
[ا. مص ]
(زیبایی شیناسی - zîbayî şinasî)
ئه ستاتیکا.
ناتەبایی
ناسازگاری
سەرچاوە: فەرهەنگی خاڵ
ناتەبایی
ناتەبایی
مابەین تێکچویی