تۆڕی زاراوەپارێزیی وشەدان
سەرجەم فەرهەنگەکان
فەرهەنگەکانی کوردی - کوردی
برادۆست (ئینگلیزی-کوردی)
برادۆست (کوردی - ئینگلیزی)
برادۆست (کوردی - عەرەبی)
برادۆست (کوردی - کوردی)
زاراوەکانی کۆڕ (کوردی - ئینگلیزی)
زاراوەکانی کۆڕ (کوردی - عارەبی)
سەلاحەدین
فەرهەنگۆکی کتێبی ئابووری سامولسن و نوردهاوس
فەرهەنگی خاڵ
فەرهەنگی زانستی سیاسی (ئینگلیزی- کوردی)
فەرهەنگی زانستی سیاسی (کوردی - ئینگلیزی)
فەرهەنگی زانستی سیاسی (کوردی - فارسی)
فەرهەنگی زانستی سیاسی (کوردی - کوردی)
فەرهەنگی کوردستان
قاموس کردي الحدیث
قامووسی زمانی كوردی - زەبیحی
مەردۆخ کوردی - عارەبی
مەردۆخ کوردی - فارسی
مەردۆخ کوردی - کوردی
نالی
هەنبانە بۆرینە (کوردی - فارسی)
هەنبانە بۆرینە (کوردی - کوردی)
گۆڤەند و زنار
X
وشە
پوخت
پێشگر
ناوگر
پاشگر
سەروا
دەرئەنجام: 82
سەرچاوە:
مەردۆخ کوردی - فارسی
مێخ
میخ
. (آهنی
یا
چوبی)
سەرچاوە:
مەردۆخ کوردی - فارسی
مێخ
میخ
، ماره.
سەرچاوە:
مەردۆخ کوردی - کوردی
مێخ
بزمار
. (
ئاسنین
یا
دارین
)
سەرچاوە:
مەردۆخ کوردی - کوردی
مێخ
ئاسنێکی
مۆرئاسایە
کە
نەخشی
سەر
دراوی کانزای
پێ
لێدەدەن.
سەرچاوە:
مەردۆخ کوردی - عارەبی
مێخ
وَتَد، سَکّي، دِسار، مِسمار.
سەرچاوە:
مەردۆخ کوردی - عارەبی
مێخ
ضَرب، سِکَّة.
سەرچاوە:
هەنبانە بۆرینە (کوردی - فارسی)
مێخ
میخ
سەرچاوە:
فەرهەنگی خاڵ
مێخ
سنگ
سەرچاوە:
هەنبانە بۆرینە (کوردی - کوردی)
مێخ
بزمار
سەرچاوە:
فەرهەنگی کوردستان
مێخ
سینگ
سەرچاوە:
مەردۆخ کوردی - فارسی
مێخ ئاخۆڕ
میخ
آخور.
سەرچاوە:
مەردۆخ کوردی - کوردی
مێخ ئاخۆڕ
سنگی
ئاسنی
ئەڵقەدار.
سەرچاوە:
مەردۆخ کوردی - عارەبی
مێخ ئاخۆڕ
اَخِیَّة.
سەرچاوە:
مەردۆخ کوردی - فارسی
مێخ توێڵە
میخ
تَویله،
میخ
طَویله.
سەرچاوە:
مەردۆخ کوردی - کوردی
مێخ توێڵە
سنگێکە
بۆ
بەستنەوەی
ئەسپ
.
سەرچاوە:
مەردۆخ کوردی - عارەبی
مێخ توێڵە
رَزَّة.
سەرچاوە:
هەنبانە بۆرینە (کوردی - فارسی)
مێخ زنجیر
میخ
ستوربند
سەرچاوە:
فەرهەنگی خاڵ
مێخ زنجیر
سنگێکی ئاسنە دادەکوترێ و وڵاخی
پێ
دەبەسترێتەوە
سەرچاوە:
هەنبانە بۆرینە (کوردی - کوردی)
مێخ زنجیر
مەڕ
بەند
سەرچاوە:
مەردۆخ کوردی - فارسی
مێخ سنان
سنده،
سندان
.
سەرچاوە:
فەرهەنگی زانستی سیاسی (کوردی - فارسی)
فێمینیزم/بزووتنەوەی ئازادی ژنان/مێخوازی
فمینیسم/جنبش آزادی
زنان
سەرچاوە:
فەرهەنگی زانستی سیاسی (کوردی - ئینگلیزی)
فێمینیزم/بزووتنەوەی ئازادی ژنان/مێخوازی
Feminism
سەرچاوە:
فەرهەنگی زانستی سیاسی (کوردی - کوردی)
فێمینیزم/بزووتنەوەی ئازادی ژنان/مێخوازی
فێمینیزم
لە
وشەی فەرەنسی femme
بە
واتای
ژن
وەرگیراوە و مانای
لایەنگری
کردن
لە
ژن
دەبەخشێ و
ناوی
بزاڤێکە
کە
بۆ
یەکسانی
مافە
سیاسی
و کەلتووری و
ئابووری
و کۆمەڵایەتییەکانی ژنان و پیاوان
هەوڵ
دەدات.
لە
بابەت
ئاخێزگەی فێمینیزم لەگوێن ئایدیۆلۆجیایەک،
چوار
تەوەر
لە
ئارادایە:
لە
سێ
تەوەردا
مانا
پێشتر
لە
وشەکەیە.
ئەم
بۆچوونە پێیوایە
کە
مێژووی فێمینیزم،
لە
سپێدەی
هۆشیاری
مرۆڤەوە
دەست
پێدەکات.
لەم
ڕوانگەوە «
ئاریشە
» ی
ژن
هیچ
کات
لێمان
جیانەبۆتەوە و
هەندێ
کەس
پێیان
وایە
کە
جۆری
نێرینە
، لەباری توانستی ئیکۆلوژییەوە
باڵادەست
بووە
و مێژووی مرۆڤایەتیش
بە
هۆی
باڵادەستی
پیاوان،
بە
قەدەر
کارەساتێک ڕێگەمان
لێ
ون
دەکات.
بۆچوونی
دووهەم
و
سێهەم
، ئاخێزگەی فێمینیزم دەگەڕێنێتەوە
بۆ
سەدەی پانزدە و
حەڤدە
.
سەرەنجام
بۆچوونی
چوارەم
کە
ڕەنگە
لە
هەموان
ڕاستگۆیانەتر بێت، پێشینەی فێمینیزم دەگەڕێنێتەوە
بۆ
کۆتاییەکانی سەدەی
هەژدە
بە
تایبەت
دوای شۆڕشی
مەزنی
فەرەنسا. گرنگترین
ڕووداو
لە
مێژووی ئەندێشەی فێمینیستی
لە
قۆناغی شۆڕشدا بڵاوکردنەوەی کتێبی «
ماری
ڤۆلستۆن کرافت»
بوو
لە
ساڵی 1792
بە
ناوی
سەلماندنی مافەکانی ژنان. میریام
کرام
،
لەم
بارەوە دەڵێت: ڤۆلستۆن
یەکەمین
فێمینیستی گەورەیە و کتێبی سەلماندنی مافەکانی
ژن
،
وەک
جاڕنامەی
سەربەخۆیی
فێمینیزم
لە
ئەژمار
دێت
.
نووسراوە فێمینیستیەکان،
دوو
شەپۆل
بۆ
ڕەوتی
پێشڤەچوونی
ئەم
ڕێبازە ناوبردە دەکەن: شەپۆلی
یەکەم
(1830
تا
1920). تایبەتمەندی
ئەم
شەپۆلە
خەبات
و تێکۆشانی
ژنانە
بۆ
بە
دەست
هێنانی مافی
دەنگدان
و
یەکسانی
مافی ژنان
لەگەڵ
پیاواندا. شەپۆلی
دووهەم
لە
1960
تاکوو
ئێستا
دەگرێتەوە.
خاڵی
بەرچاوی
ئەم
شەپۆلە بریتیە
لە
پەرەسەندنی پەروەردەی باڵای ژنان
لە
سەرانسەری ئەورووپا و
ئەمریکا
و زیادبوونی ڕێژەی ژنان
لە
پیشە
و
کاری
جۆراوجۆر
و داواکاری
بۆ
یەکسانی
مووچەی ژنان
لەگەڵ
پیاواندا.
بەڵام
ساڵەکانی
نێوان
1920
تا
1960
بە
قۆناغی
ڕاوەستان
ناونووس
کراوە
.
هەڵبەت
هەندێ
لە
نووسەرانی
ئەم
دواییانە شەپۆلی
سێهەم
،
بە
فێمینیزمی
پۆست
مۆدێرنە
پێناسە
دەکەن.
ئەم
شەپۆلە
کە
لە
دەیەی 1980
دەستی
پێکردووە
بۆ
بزاوتی فێمینیستی، قۆناغی گواستنەوەیە
لە
بابەتە
سیاسی
و ئابوورییەکانەوە
بەرەو
بابەتی کەلتووری و سایکۆلۆژی و زمانەوانی.
فێمینیزم،
وەک
هەموو
ئایدیۆلۆژیایەک دەکەوێتە
ژێر
کاریگەریی
سوننەتە
مێژووییەکان و
لەگەڵ
هەندێ
لەم
ئایدیۆلۆژییانەدا
تێهەڵکێش
بووە
. ئەزموونی شۆڕشی فرەنسی و گوتارە بەهێزەکەی
لە
بابەت
مافە
دیموکراتییەکان،
بۆ
سەرهەڵدانی بیرۆکەی فێمینستی
گەلێک
پێویست
بووە
. کاریگەریی پرۆتستانیزم
لەمەڕ
هاندانی ژنان
بۆ
چالاکی
کۆمەڵایەتی
و
تێوەگلان
لە
بابەتە
سیاسی
و کۆمەڵایەتییەکان و کاریگەریی سۆسیالیستە خەیاڵییەکان،
بۆ
وێنە
لایەنگرانی سەن سیمۆن و شاڕۆڵ فۆریە،
لەم
ڕێچکەوە
ئاو
دەخواتەوە.
بزاوتی فێمینیزم،
ئێستا
وەک
بزاڤێکی جیهانی
لێ
دەرهاتووە. لایەنگرانی
ئەم
بزاڤە
لەسەر
ئەم
باوەڕەن
کە
ژنان
تەنها
بە
هۆی
«
ژن
بوون
»
یان
لەو
کۆمەڵگەیانەی
کە
لە
خزمەت
بەرژەوەندی
پیاواندایە،
تووشی
بێعەدالەتی و نایەکسانی
هاتوون
.
هەر
بۆیە
بزاوتی
لایەنگری
لە
مافی ژنان
چەند
ڕێچکەیەکی
لێ
بۆتەوە
کە
بە
کورتی
بریتین
لە
:
1ـــ لایەنگرانی لیبرالی مافەکانی ژنان.
ئەمانە
بێعەدالەتی مەدەنی و دەرفەتە پەروەردەییەکان
بە
سەرچاوەی
زۆر
و
ستەم
بەسەر ژنان دەزانن و
خەبات
لە
پێناو
بەدەست
هێنانی ئازادییەکانی تاکەکەسی ژنان،
بە
مەبەستی
خۆیان
ناوبردە ئەکەن.
2ـــ لایەنگرانی ڕادیکالی مافەکانی ژنان.
ئەمانە
پێیان
وایە
کە
هەرچی
زۆر
و
ستەم
بەسەر ژنان
دێت
، دەگەڕێتەوە
بۆ
خۆبەزل
زانی
و
باڵادەستی
پیاوان و
لەم
ڕێگەدا
هەوڵ
دەدەن کۆمەڵگەی پیاوــ مەزنایەتی بگوازنەوە
بۆ
کۆمەڵگەیەکی
ژن
ــ مەزنایەتی.
3ـــ لایەنگرانی مارکسیستی مافەکانی ژنان. ئەمانیش
هۆی
ئەو
کۆت
و بەندانەی
کە
لە
ملی
ژناندایە، دەگەڕێننەوە
بۆ
شێوازی
بەرهەمهێنانی
سەرمایەداری
و جیاکردنەوەی
ئیش
و
کار
لە
ماڵەوە
کە
بۆتە
هۆی
دابەشکاریی سێکسی. ڕێگەچارەی
ئەم
گرفتەش گۆڕینی
ئابووری
زاڵ
بەسەر
کۆمەڵگە
دەزانن.
4ــ لایەنگرانی سۆشیالیستی مافەکانی ژنان.
ئەم
ڕێچکە
، ڕیشەی
زۆر
و
ستەم
بەسەر ژناندا
لە
سیستەمی
ئابووری
سەرمایەداری
دەبینآ
کە
بۆ
مانەوەی
خۆی
، کرێکارەکان
بە
تایبەت
ژنان وەبەردەهێنآ.
لەم
ڕوانگەوە،
هەم
خاوەندارێتی ئامرازەکانی
بەرهەمهێنان
و
هەم
شێوازی
ژیانی
کۆمەڵایەتی
پێویستی
بە
گۆڕانی بنەڕەتی
هەیە
.
سەرچاوە:
فەرهەنگی خاڵ
مێخلەمە
جۆرە خواردەمەنییەکە
لە
ڕۆن
و
قیمە
و
هێلکە
دروست
دەکرێ
سەرچاوە:
فەرهەنگی کوردستان
مێخوەش
(باک.):
مەیخۆش
سەرچاوە:
هەنبانە بۆرینە (کوردی - فارسی)
مێخچە
میخچه
سەرچاوە:
هەنبانە بۆرینە (کوردی - کوردی)
مێخچە
بزمارە
، ڕەقایێ
لە
ناو
پا
دەردەچێ،
مێخەکە
سەرچاوە:
هەنبانە بۆرینە (کوردی - فارسی)
مێخڵەمە
قیمه
و
تخم
مرغ
باهم
سرخ
شده
سەرچاوە:
هەنبانە بۆرینە (کوردی - کوردی)
مێخڵەمە
مەخلەمە
سەرچاوە:
هەنبانە بۆرینە (کوردی - فارسی)
مێخۆش
ملس
سەرچاوە:
فەرهەنگی خاڵ
مێخۆش
شتی
مزر
سەرچاوە:
هەنبانە بۆرینە (کوردی - کوردی)
مێخۆش
مەیخۆش
سەرچاوە:
هەنبانە بۆرینە (کوردی - فارسی)
مێخۆلی
هالو
سەرچاوە:
هەنبانە بۆرینە (کوردی - کوردی)
مێخۆلی
حۆل
،
خۆل
،
گەللایی
،
گێژ
و
وێژ
سەرچاوە:
مەردۆخ کوردی - فارسی
مێخەک
میخک
، قَرَنفُل.
سەرچاوە:
مەردۆخ کوردی - فارسی
مێخەک
میخک
. ( ثمری
است
سیاه
رنگ
و
معطر
، درخت آن شبیه
است
به
درخت
یاس
.)
سەرچاوە:
مەردۆخ کوردی - کوردی
مێخەک
گیایەکە، گوڵێکی
بۆنخۆشی
هەیە
.
سەرچاوە:
مەردۆخ کوردی - کوردی
مێخەک
بەرێکی
ڕەش
، بۆنخۆشە، درەختەکەی
لە
درەختی
یاس
دەچێت.
سەرچاوە:
مەردۆخ کوردی - عارەبی
مێخەک
قَرَنفُل.
سەرچاوە:
مەردۆخ کوردی - عارەبی
مێخەک
قَرَنفُل.
1
2
3
4