جنون الشک

Doubting mania or madness

(مانیتیت - manîtît)

ئۆکسیدی موگناتیسی.

(مانیتییزور - manîtîzûr)

کەسێک یەکێک بەزەبری هێزی موگناتیسی خۆی بخەوێنێ.

(مانیتیسم - manîtîsm)

هێزی جازیبەی بەدەنی مرۆڤ، موگناتیسی مڕۆڤانی.

(مانیدەن - manîden)

هاوشێوەبوون.

مانیفست لە ڕیشەی لاتینی manifetus بە واتای ڕاگەیاندراو وەرگیراوە. لە زاراوەی سیاسیدا بریتییە لە ڕاگەیاندراوێک کە لە لایەن کۆمەڵە، گرووپ یان ڕێکخراوەیەک بۆ دەربڕینی بیروبڕوای سیاسی خۆیان بڵاو دەبێتەوە. ڕاگەیاندراوی سەرۆکی وەڵاتان یا کاربەدەستانی باڵا لە پێوەند لەگەڵ ڕووداوی گەورەی سیاسی وەڵاتێک یاخود لە ئاستی نێودەوڵەتیش بە مانیفست لە قەڵەم دراوە. یەکەمین بەرنامەی کۆمۆنیستەکان کە لە لایەن مارکس و ئەنگڵس لە ساڵی 1848 بڵاو کرایەوە، بە مانیفستی حیزبی کۆمۆنیست ناوبانگی دەرکرد.

مانیفست

Manifest

اهرم

لۆسە، باری، مەڵغە

داروی قرمز چشم درد

مالینوس

مالینووس

ماندگی، خستگی، بیخستگی، رَزدَگی، پُشلَنگی، درماندگی، واماند، راه زدگی.

مانگی، شەکەتی، خەسەگی. [ماندوویی]

عَیّ، نَبو، کُلُوم، بُلُوح، لُغُوب،؛ طَلاحَة، عِجز، کَلال، تَعَص، زَحل، اِعیاء، اِرتِهاک، اِهتِلاک.

(مانیکور - manikûr)

بۆیەی نینۆک، کەسێک دەست ئارایشت بکات.

وێنە و نەخشکێشێکی بەناوبانگی ئێرانیی بووە. ئیددیعای پێغەمبەریشی کردووە. لەسەردەمی بەهرامی یەکەمی ساسانیدا بە شێوەیەکی دڕندانە کوشتیان، پێستیان گروو و پڕیان کرد لە کا و لە بەردەرگای شاری جوندیشاپووردا هەڵیانواسیی تا خەڵک سەیری بکەن..

(مانیی)  نیەتی قووەتی تەصویری برۆی تۆ
ئەم قەوسە بە دەستی موتەنەففیس نەکشاوە

ئەبێ بە (نوون) ێکی گیراو بخوێنرێتەوە کە ئەگەر بیکەیتەوە ببێ بە دوو نوون و ببێ بە (ئاسمان نیشی). ئەو کاتە (نیش) واتە چزوو و لێرەدا مەبەست قولاپی سەرە تەشییە کە خورییەکە یا لۆکەکەی پێوە بەند ئەکرێ و لە ئەنجامی هەڵسووڕاندنی تەشییەکەدا ئەیکا بە بەن یا بە دەزوو.

زەمانە چەرخ و، چەرخی ئاسمانیشی، فەلەک فیلکە
سەری ڕشتەی وجوودی چەندە باداویی و هەر ماوی

(ئەمانیاک،ئەمونیاک - emanîk - emunyak)

گازێکی بێڕەنگ و بۆنی کەسکونە.

تنیان، تنانیان، ابدامیان.

تەنگەل. [ئەو شتانەی پەیوەندیان به لەشەوە هەیە.]

جسمانیات.

(خەمانیدەن - xemanîden)

چەماندنەوە، لاسایی کردنەوەی گوتار، یان کرداری کەسێک بە تەوسەوە.

(خەمانیدە - xemanîde)

چەماوە.

(دیامانیه تیک۔ diya maniyetik)

دژی موگناتیس.

(ره مانیده - remanîde)

ڕه وێنراو، راونراو، ترسێنراو.

(شەمانیدەن ـ șemanîden)

پەریشان کردن ، راوان ، ترساندن .

(تومه ئنینه ـ tume’nîne)

دڵنیا بوون،ئارام گرتن،خاترجه م بوون،ئه رخایه ن،بوون، ئاسووده بوون.

بازی با قلمدان

جوورە گەمەیەکە بە قەڵەمدانی دەکرێ بەمجوورە لە هەر ڕوویەکی ژمارەیە ک دەنووسرێ و وەکو مۆری تاوڵە هەڵدەدرێ ئنجا ژمارەی هەرکامێکیان زۆر تر بێ ئەوەندە دارە یا گورز لە ویتر دەدات

بەو تیۆری و گەڵاڵە و پیلانە شەڕخوازە ئەڵمانییانە دگوترآ کە لە بەرایی سەدەی نۆزدە بە ئامانجی یەکگرتنی سیاسی وەڵاتانی ئەڵمانی زمان، هاتە کایەوە. ڕەگ و ڕیشەی فەلسەفی پان جێرمەنیزم ئەگەڕێتەوە بۆ یوهان فیشتە، فەیلەسووفی ئەڵمانی (1814-1762) . فیشتە، لەو سەردەمەی کە هێشتا ئەڵمانیا دابەش ئەکرێ بە میرنشینی بچووک و یەکگرتووییەکی سیاسی لە ئارادا نەبوو، باسی لە «چارەنووسی گەورەی نەتەوە» دەکرد و نەتەوەی ئەڵمانیای بە خاوەن ڕۆحێکی ئاڤرێنەر دەزانی و لە بەرانبەر ئەمەش دا نەتەوە لاتینی یەکانی بە چارەڕەش ناوبردە ئەکرد.
ڕاپەڕینی سیاسی و ڕۆمانتیکی سەدەی نۆزدە کە بنیاتەکەی لەسەر ناسیۆنالیزم بینا کرابوو، بیرۆکەی ڕێبەرایەتی جیهانی ئەڵمانییەکانی بە هێزتر کرد و بیرمەندان و نوسەرانی ئەڵمانی بەرەو داڕشتنی گەڵاڵەی زیندووکردنەوەی ڕایش*، هان دا و سەرەنجام ئەم پلانە بەدەستی بیسمارک بە ئەنجام گەیشت. بەڵام یەکگرتنی یەکجارەکی وەڵاتە ئەلمانی زمانەکان، بە دەستی ئادءڵف هیتلەر بە ئەنجام گەیشت. کەچی ئیمپراتۆرییەتەکەی زۆری نەخایاند و بە شکستهێنانی ئەڵمانیا لە شەڕی دووهەمی جیهانی (1945) وەڵاتی ئەڵمانیا بە دوو پارچەی (ئەڵمانیای ڕۆژاوا و ئەڵمانیای ڕۆژهەڵات) دابەش کرا (بڕوانە دیواری بەرلین) .

پان ژرمنیسم

Pan-germanism

(چەمانیدەن - çemanîden)

بەلارولەنجە رۆییشتن.

وەک هەنار.

هەر لەبت، یا سینەشت هەردوو بەدەرخە، دا بڵێن:
لەعلی ڕوممانیی هەیە، یا لەعل و ڕوممانی هەیە

(ژیرمانیوم - jirmanyûm)

جۆره کانزایه که.

وەک کەوان لێ هاتوو.

ڕوخم ڕەنگینی ڕەنگی ڕوومەتی ڕەنگینتە، بازا !
قەدی سەروم کەمانینی قەدی شیرینتە، بازا!