(مست. مت.)، (کعر.) پرسیار کردن و قسە دەرکێشانی یەکێکی ڕەسمی (محقق) لە کابرایەک دەربارەی مەسەلەیەک. * (کئێر.) ئیستینتاق کردن، بازجۆیی.

(مست. لا.)، (کعر.) قسە کردنی کەسێک بۆ یەکێکی ڕەسمی کە لە مەسەلەیەک دەکۆڵێتەوە.

(نمس.) چاک بوونەوە لە نەخۆشی. ئیفاقەی هاتووە. ئیفاقەی بوو.

نگاەکردن، روکردن. چغر، پرسە، آگاهی گرفتن، نگریستن، برگشتن.

لاکردنەوە، هەواڵپرسی، پرسین. [ئاوڕدانەوە، بەیەخدان]

التفات. لطف. استخبار.

التفات

لاواندنەوە، ڕوخۆشی، ئاوڕ وێدانەوە: ئاغا دەگەڵما زۆر بەئیلتیفات بو

(نا.)،(کئێر.) ڕوخۆشی، ئاوڕی لوتف و مەرحەمەت، میهرەبانی. ئیلتیفاتیان زیاد بێ. زۆر ئیلتیفاتی دەگەڵ کرد. قوربان بێ ئیلتیفاتی مەفەرموو. دەگەڵ بێ ئیلتیفاتیمان نەکردووە. ((دەڵێن: قوربان بە سایەی ئیلتیفاتی تۆوە هاتین بەکارە)) (تحفە؛ ج ٢- ١٢).

چغریدن، پرسش، آگاهی گرفتن. روکردن، نگاەکردن، روبرگرداندن.

لاکردنەوە، بەرکردن، هەواڵپرسی. [ئاوڕدانەوە، بایەخپێدان]

التفات، استخبار، ملاطفة، تلطف.

Intifada

انتفاضه

وشەکە عەرەبییە و لە ڕیشەی «نفچ» بە واتای لەرینەوە وەرگیراوە، بەڵام لە زاراوەی سیاسیدا بریتییە لە ڕاپەڕینی گشتی خەڵکی فەلەستین کە لە دێسەمبەری 1987 دەستی پێکردووە و بە شۆڕشی «بەردە ــ وردکە»ش ناوی دەرکردووە. ڕۆژی 8 دێسەمبەر 1987، چوار کەس لە کرێکارە فەلەستینییەکان لە شاری غەززە کەوتنە بەر هێرشی زرێپۆشەکانی ئیسراییل و گیانییان لەدەست دا. ئەم ڕووداوە بووە هۆی ئەوە کە جەماوەری ئەم شارە، مان بگرن و مانگرتنەکەش ناوچەکانی دیکەشی تەنییەوە. ئینتیفازە چەند ڕەهەندی جۆراوجۆری هەیە کە بریتین لە:
1ــ هەموو چین و توێژەکانی خەڵکی گرتوەتەوە و ڕەهەندی ئیسلامی بوونەکەشی بەرجەستەیە. 2ـــ چەکی دەستی خەڵک، «بەرد» ە کە لە فەلەستینی داگیرکراودا بەزۆری دەست دەکەوێت. 3ـــ هێشتنەوەی ئینتیفازە. (چونکە جەماوەری فەلەستین بەو قەناعەتە گەیشتوون کە نە ڕێبەری وەڵاتانی عەرەبی و نە کەسی دیکە ناتوانن کێشەی ئەوان چارەسەر بکەن، بەڵکوو دەبێ هەر خۆیان هەوڵ بدەن و نەسرەون تا سەردەکەون.) 4ـــ سەربەخۆیی و بێنیازی ئینتیفازە لە وەڵاتانی عەرەبی و ئیسلامی و ڕۆژاوا و ڕۆژهەڵات. 5ـــ ئەم ڕاپەڕینە جووڵانەوەیەکی وشیارانەیە کە لە لایەن لاوانی خەباتکار و شۆڕشگێڕی فەلەستینی دەستی پێکرد. 6ـــ دەوری ڕێکخراوەگەلێکی وەک حەماس*، ئیخوانولموسلمین* و جەهاد لەباری چەکدارییەوە زۆر گرنگە.

ڕفاندن، فڕاندن

اختبار تفهم الموضوع

Thematic apperception test (T.A.T.)

هێشووکەر، گوڵ هەڵگرەوە

ئەنفال، لە زمانی عەرەبی (قورئان)دا بە واتای تاڵانیی دوژمنان و دەسکەوتی جەنگییە. ئەم زاراوە لە لایەن سەدام حوسێن (1937-2007) دیکتاتۆری ڕژێمی پێشووی عێراق و دەستوپێوەندەکەی بۆ لەناوبردن و جینۆساید*ی گەلی کورد بەکار هێنراوە. ئەنفال، کۆمەڵێ عەمەلیاتی ئەو ڕژێمە بوو بۆ سەر دێهاتەکانی کوردستانی باشوور کە لە ساڵی 1988 بەمەبەستی ڕەشەکوژی و کوشتن و بڕینی گەلی کورد بە ئەنجام گەیشت. لە ئەنفالەکاندا زیاتر لە 182 هەزار کەس خەڵکی ئەم ناوچە لە کوردستان، بەکۆمەڵ زیندەبەچاڵ کران و دێهات و گوندەکانیش لەگەڵ خاکدا یەکسان کران.
ڕەنگە سەدام بە ناولێنانی ئەم کاولکاری و ڕەشەکوژییانە بە ناوی ئەنفالەوە، ویستبێتی وەکوو عەرەبێکی موسوڵمانی سوننە، خۆی لەگوێن پەیڕەوێکی بەرفەرمانی قورئان بناسێنێت کە بە ئەمری ئەو، لەناوبردنی کورد وەکوو دەسکەوت و تاڵانییەکی جەنگی سەیر بکات. لەم سۆنگەوە سەدام، کوردی بە پلەی یەکەم بە دوژمنی خودا و بە پلەی دووهەمیش بە دوژمنی خۆی لە قەڵەم داوە بۆیە بۆ لەناوبردنی مرۆڤی کورد وەکوو تاڵانییەک سەیر دەکات کە لە شەڕێکدا بەدەستی هێنابێت.
«ناسینی ئەنفال، ڕەنگە ئەرکێکی ئەخلاقی بێت، ئەمە نەک بە تەنها لەبەرئەوەیە ئەنفال دیاردەیەکی کارەساتئامێزی سەر بە ساتەوەختێکی تایبەتی مێژووی میلەتێکە و دەبێت باس بکرێت بەڵکوو ئەمە بەو مانایەشە کە باسکردن و وەبیر هێنانەوەی ئەم دیاردە دەشێت ڕێگر بێت لە دووبارەبوونەوەی، نە تەنها لە کوردستان بەڵکوو لە زۆر شوێنی دیکەی دنیادا کە هاوکێشەی زۆرینە* و کەمینە*، هاوکێشەی دەوڵەتی تۆتالیتار و گرووپی ئەتنی جیاواز، هاوکێشەی کولتووری جیاجیا و ناسیۆنالیزمێکی ڕاستڕەوی تێدا بەرقەرارە. لەم ڕووەوە، خوێندنەوەی ئەنفال و شیکردنەوەی ڕەهەندە سیاسی و کۆمەڵایەتی و ئەخلاقییەکانی، دەشێت هەڵگری چەندان دەلالەت بێت کە سنووری مێژووی کوردی تێپەڕێنێ و وەکوو کێشەیەکی ئینسانی گەورە و بەشێک لە مێژووی هاوچەرخی کۆمەڵگە مۆدێڕنەکان تەماشا بکرێت. ڕاستە کوردبوون، سیفەتێکی تایبەتی بە ئەنفال داوە بەوەی لە پشتییەوە، هاوکێشەیەکی نایەکسانی هێز و تەنیایییەکی سیاسی کوشندە ئامادەیە، بەڵام ئەنفال و ئەزموونی ئەنفالیانە ڕووداوێکە سنووری مێژووی کورد و مێژووی عێراق و مێژووی ڕۆژهەڵاتی ناوەڕاست تێدەپەڕێنێت. ئەنفال ڕووداوێکە، بێ گەورەکردن دەشێت لە سیاقی مێژووی هۆڵۆکۆست*و هەموو ڕەشەکوژییەکانی کۆمەڵگەی مۆدێڕندا تەماشای بکەین» .