تۆڕی زاراوەپارێزیی وشەدان



تێک بەردان
[[ تێك «ده‌_یه‌ك» +به‌ردان]]
، «مست، مت» 1- هاندانی دوو یا چەند کەس یا چەند دەسته ئینسان یا گیانداری تر و بەگژ یەکیا کردنیان:: ئەو قسانەت بۆیەیه تێکمان بەردەی. 2- «مج» فیتنەیی کردن.
ئاگر تێ بەردان
«مستـ. متـ.» ١- ئاگر بە سووتەمەنی یا هەرشتێکی ترەوە نان، بەمەبەستی ئاگر کردنەوە، یا زیان پێ گەیاندن: زۆر سەرمایە، خێرا سۆبەکە ئاگر تێ بەردە. هەندێ پووش و پەڵاشمان ئاگر تێ بەردا و خۆمان پێ وشک کردەوە. ٢- «کنـ.» ڕق هەڵساندن و تووڕەکردنی یەکێک بەقسە یا بەکردەوە: ئەوە چت پێ گوتووە وا ئاگرت تێ بەرداوە. ئەم قسەیە چ بوو کردت ئاگرت دەم «دەئەم» کابرایە بەردا. ٣- «کنـ.» ا» زیانی ماددی و ئازاری مەعنەوی بەکەسێ یاشوینێک گەیاندن: لە شکری ئەمەریکا هەموو ویتنامی ئاگر تێ بەردا و سووتاندنی. ئەوەندەمان پێ خەرج کرد ئاگرمان تێ بەردا. ب» ئیجادی حاڵەتی بەزەیی پێداهاتن و زگ پێ سووتان لە دڵی کەسێکدا: هێندە دەکڕووزێتەوە ئاگر دەپیاو بەردەدا. ● «ڕەببی ئاگر دە گیانی بەربێ» تووک و نزایە و کینایەی داودی مردن و لەناوچوونی کەسیکە. * ئاگرپێوەنان، ئاوور تێ بەردان.
سەرچاوە: فەرهەنگی خاڵ
بەردان
بەرەڵاکردنی شتی گیراو
بەردان
بەردان
هشتن، واگذاشتن، نگرفتن.
بەردان
ترازانن، هەڵدڕینەو. [هەڵوەشاندنەره (هەڵوەشاندنەوەی دوورار.)]
بەردان
وێڵ کردن. [ڕەها کردن]
بەردان
دانەبەر، (دایه بەر) [لێخوڕین]
بەردان
نەگرتن، جێ هێشتن. [لێگەڕان]
بەردان
فتق، نقض، فسخ، تفسئة.
بەردان
اطلاق، سرح، تسریح، فتح، تخلیة السبیل، اذن، رخصة.
بەردان
سوق، ارکاض.
بەردان
بەردان
[[8-به‌ر +دان «فع» ]]
«مست، مت» 1-تم: ئازاد کردن/1::حەپسه سیاسیەکانی عێڕاق له شۆڕشی چاردەی تەمووزا بەردران. 2- تم:ئازاد کردن/ 5::جوامێر ژنەکەی بەرداو ه و ژنێکی دیکەی هێناوه. 3-تڕکە ندن::هەر منداڵە که یەکێکی بەردەدا و دایکی چەپۆکێکی پێدا دەدا. 4-دەست هەڵگرتن له پاسەوانی باغ و بێستان، له پاییزاندا له بەر ئەوەی هیچی تر «بەر» نادات::بێستانەکەی ئاغا سەید جامییان بەرداوه ئیمڕۆ منداڵان چوو بوون سێ چوار ترێزوویان دیتبۆوه.
بەردان:
باردادن، بردادن.
ئاو بەردانەوە
[[ئاو+بەردانەوە]]
«مستـ..، متـ..» لە ئەستێڵ یا هەر شوێنێکی تر، کە ئاوی تێدا کۆبووبێتەوە، ئاو ڕەوانەی شوێنێکی دیکە کردن، بۆ هەر مەبەستێ بێ.: ئاوەکەی بەردا بۆوە و خۆی لە بن سێبەرێکدا پاڵی دابۆوە، ئەو ئاوە بەردەنەوە بۆ تووتنەکانتان. *ئاو بەرەوەدان. //ئاو گرتن.
سەرچاوە: فەرهەنگی خاڵ
بەردانی
بەردانی
بەردانەوه
[[1-به‌ر/4+دانه‌وه]]
، «مست.، مت» خستنه خوارەوەی شتێ یا کەسێ له شوێنێکی بەرز ڕا: فڕۆکه بۆمبای بە ردایەوه پەرداغەکەی بە ردایەوە و شکاندی
سەرچاوە: فەرهەنگی خاڵ
بەردانەوە
فڕێدانی شتێک لە بەرزییەوە
سەرچاوە: فەرهەنگی خاڵ
بەردانەوە
بەردانەوە
لە ژوور ڕا فڕێدانە خوار
ئاو لە ئەستێر بەرەڵا کردن: بچۆ ئاو بەردەوە
بەردانەوە
دادانەوە، شۆڕکردنەوە، لە حەواوە خستنەخووارەوە، کوورکردنەوە، فڕێدانی چتێک لەبەرزییەوە، تەکەرکردنەوە. بەردانی ئاوی گیراو
سەرچاوە: فەرهەنگی خاڵ
ئاگربەردانەوە
ئاگرنان بەشوێنێکەوە کە بیسووتێنێ
ئاگربەردانەوە
آتش افروزی و ایجاد حریق
ئاگربەردانەوە
«مستـ. متـ.»، «سیمـ.» ئاگرتێ بەردان، سووتمان پەیداکردن لە شوێنێ.: چەتەکان ئاگرێکیان بەردایەوە خێرا کوژاندیانەوە.
ئاگربەردانەوە
ئاگرنان بە شووێنێکەوە تا بیسووتێنی
بەردبەردانێ
بازەڵێن، جوورە گەمەیێکی منداڵانەیە
خۆبەردانەوە
عمداً کاهلی کردن
سەرچاوە: فەرهەنگی خاڵ
کیلەبەردانێ
یارییەکە دوو دەستەیییە، هەر دەستەی چەند کەس بن دەبێ ئەوەندە تەنکە بەردی پچووکی بەقەد دەستێک ئامادەبکەن، دەستەیەکیان بەردەکانیان دادەچەقێنن و دەستەکەی تر تەنکە بەردەکانی خۆیانی تێ دەگرن
کێلەبەردانێ
نشانەگیری با سنگ
کێلەبەردانێ
بە بەرد هاویشتنە ئامانج
کێلەبەردانێ
یاریەکی دوودەستەیییە هەر دەستەی چەند کەس بن٬ دەبێ ئەوەندە تەنکە بەردی بچووک بەقەد دەستێک ئامادەبکەن دەستەیەکیان بەردەکانیان دەچەقێنن دەستەکەی تر تەنکەبەردەکانی تێدەگرن.