تۆڕی زاراوەپارێزیی وشەدان



بنەوانە
خانەدار
بنەوانە
بنەوان، ئافرەتێکە ماڵێ ڕەنێوبێنێ، کابان
بنەوبارخانه
[[بنه/2_و+بارخانه/3]]
«نت.» بار و بارخانەی «تم: -2 باز رگانێ دەگەڵ کەل و پەلی ژیانی تایبەتی خۆی و چاروێدار و کاروانچیەکان. *(مک) باروبنە.
بنەڕەتیی یەکسانی
بنەڕەتێکی یاسایی و سیاسییە کە دەبێ بەو پێیە، لە هەموو کاروباڕێکی کۆمەڵایەتیدا هەموو کەس بە یەک چاو تەمەشا بکرێ، بێجگە لەوەی بۆ کردەوەیەکی دیاریکراو دەرهەق بە هەندێ کەس یان گرووپ بەڵگەی تایبەت بە دەستەوە بێت. ئەم پرەنسیپە لەسەر ئەم گریمانە ڕاوەستاوە کە تەواوی خەڵک لە بابەت «مافی سروشتی» پێکەوە یەکسانن. ئەم بۆچوونە هۆی نالێکچوویی زەینی و جەستەیی نێوان خەڵک ئەگەڕێنێتەوە بۆ «بەروبوومی کۆمەڵایەتی» و «نایەکسانی دەرفەتەکان» . لە لایەکی دیکەوە دژبەرانی یەکسانی، لەسەر ئەم باوەڕەن کە نالێکچوویی کەسەکان تاڕادەیەکی زۆر زاتییە و تەکوزی و هایراکی کۆمەڵایەتی بەپێی ئەم دۆخە دروست ئەبێ.
بنەڕەتیی یەکسانی زۆرتر ڕواڵەتێکی ئەخلاقی و مرۆڤدۆستانەی هەیە و کەمترین خواستەکەشی ئەوەیە کە ئەبێ هەمووی خەڵک لە هەندێ مافی سەرەکی هاوبەش و دابینکردنی پێداویستییەکانیان بە یەکسان بەهرەوەر بن، بەڵام ڕادەی ئەم مافانە نادیارە و هەرچی خەباتی یەکسانخوازانەش بەربڵاوتر دەبێت، ئەوانیش زیاتر دەبن. مەسەلەیەکی دیکە پێوەندی نێوان یەکسانییەکانە، چونکە هەرکام لەوانە خۆبەخۆ یەکسانییەکانی دیکە لەخۆ ناگرن.
لانیکەم ێسیاسی و ئایدیۆلۆجییەکانی ڕۆژوا لەسەر کێشەی یەکسانی چەقی بەستووە و کۆڵینەوەی فرەلایەنی ئەم مەسەلەش بۆتە هۆی سەرهەڵدانی جووڵانەوەی سیاسی جۆربەجۆر لە سەدەی بیستەمدا. ئەم باسە لە «یەکسانی لە بەردەم یاسا»وە کە دروشمی لیبرالیزم* بوو، دەستی پێکرد و تا «یەکسانی دەرفەتەکان» کە دروشمی سوسیالیزمە، درێژەی پێدرا. لە سەدەی بیستەمدا جووڵانەوەی ڕاستگەرای گەورە بە دژی ئەم بیرۆکە بەرپا بووە.
به تانی
[[ =عا.:بطانیه]]
«نا.»، «کعر.» پێخەفێکی فەڕەنگییه بۆ خەوتن لە باتی لێفەی کوردەواری به خۆی دادەدەن.* «کئێر.» پەتوو «مک.» عەدیاڵ. «سن.» ئەدیال، ئەبیاڵ
به ژێر چاوەو ڕوانین
به ژێر چاوەو ڕوانین
له ژێر چاوەوه سەیر کردن.
به ژێر چاوەو ڕوانین
اِلماح، اِلتِماح.
سەرچاوە: گۆڤەند و زنار
بهانه
[ا ]
(بەهانه - behane)
بهانە(باک)
سەرچاوە: گۆڤەند و زنار
بهانەجو
[ا.فا ]
(بەهانەجوو - behanecû)
بیانووگر.
سەرچاوە: گۆڤەند و زنار
بهدانه
[ا. م ]
(بیهدانه - bihdane)
تۆوی بەهێ.
سەرچاوە: گۆڤەند و زنار
بهنانه
[ا ]
(بیهنانه - bihnane)
کولیچەی سپی، نانی سپی.
بوتخانه
«نت.»، «کئێر» تم: بتخانه.
بوتخانە
بوتگە، بوتگا، بتخانە، پەرستگای بوت
بوخچه بگەردانی
«نت.»، «مک.» یاریێکی کوردەوارییه، گەورە و بچووک دەیکەن، کۆمەڵێک دادەنیشن و «پرێسکە» یێک بۆ یەکتر هەڵدەدەن و یەکێکیش که «تێکەوتووه» له دەرەوەی کۆڕەکه بەدەوریاندا هەڵ دەخوولێ و هەوڵ دە دا پرێسکەکه بگرێتەوه و له دەستی هەرکەسی قۆستەوه، ئەو کەسه تێدەکەوێ و جێگایان دەگۆڕنەوه.* «کعر.» بوخچە بگەردانێ. «سن.» بوخچەگەردان.
بوخچه بەگەردانێ
«نت.»، « «کعر.» تم: بگەردانی.