وشەدان

سەرچاوە: نالی

ڕەسووڵ

فروستادە.

پەیامت هات و پەیکت ڕۆی، خەیاڵم نارد و نەیگەییێ
ڕەسووڵم کەوتە ڕێ، گرتی، هێنای وەک ئاگرەسوورە

سەرچاوە: نالی

ڕەوان ی دووهەم

جاری، ئەوەی ئەڕوا.

بێ، سەروی ڕەوانم! کە لەبەر ئەشکی ڕەوانم
خەرقە بووەتە غەرقە، کەوا سەوزە لەبەرما

سەرچاوە: نالی

کافوور

دەرمانێکی بۆنخۆشی سپیی ڕەنگه، له درەختێکی ئەکەنەوە.

طەیبه که یەعنی ڕۆژ و شەوی طیبی عالەمه
ڕۆژی که وشکه، شەو تەڕە، کافوور و عەنبەرە

سەرچاوە: نالی

کافووری

سپیی وەک کافوور کە بەرێکی سپیی و بۆنخۆشی درەختێکە.

هەڵگرا، وەک مۆمی کافووریی بە شەودا، موو بە مووم
دا سیاهیی ڕوو بخوێنم نوقطە نوقطە، خەط بە خەط

سەرچاوە: نالی

کافووری کەشیدە

خەتی کێشراوی سپیی وەک کافوور، ئەو خەتەی کە لە ئەنجامی لە میسطەرە دانی کاغەزەکەوە دەرئەکەوت.

وەجهەکەم ئیسمی بەیاض، ئەمما وەرەق زەرد و سیاە
با موخەططەط بێ بە کافووری کەشیدەی خۆش نەمەط

سەرچاوە: نالی

کافووریی کفن

کفنی سپیی وەک کافوور.

هەتا شەققەی فەلەک نەبوە بە کافووریی کفن، هەستە
کە ئەمشەو فرصەتە، هێشتا فەلەک ماویی، ئەتۆش ماوی

سەرچاوە: نالی

کاکەسوور

پیاوێکی پیری بەساڵاچوو بووە لەو سەردەمەدا لە سولەیمانی. خۆی سوور بووە و ئەڵێن ناوی عەوڵا بووە، ڕیشێکی تۆزێ درێژی هەبووە، ڕیشی پیاوی سوور زەردکارە، با سپییش ببێ ئەو بەڵگەیە تیا هەر ئەمێنێتەوە *.

سەبزە لە دەوری گوڵ تەڕە وەک خەططی ڕوویی یار
یا پووشی وشک و زوورە وەکوو ڕیشی (کاکە سوور) ؟

سەرچاوە: نالی

کودوورات

تۆز و خۆڵ.

بەو ئاوە خوت بشۆ لە کودووراتی سەر زەمین
شاد بن بە وەصلی یەکدی: کە تۆی طاهیر، ئەو طەهوور

سەرچاوە: نالی

کولووە بەفر

دانە دانەی بەفری شیی کە بەتوندی و گەورەیی ببارێ یا با لە شوێنێکەوە هەڵیگرێ بۆ شوێنێکی کە.

ڕایێڵ و تار و پۆیی کولووی بەفرە، ئابشار
با بای دەدات و ماسییی پێدا دێ وەک مەکووک

سەرچاوە: نالی

کووچە

کۆڵان.

کووچە کووچە خوون چەکەی پەیکانی موژگانی گوڵم،
بۆ شەهیدیی شاهیدە دائیم کە خوێنم جارییە

سەرچاوە: نالی

کێوی طوور

ئەو کێوەی خوا قسەی لەگەڵ حەزرەتی مووسا تیا کرد و نووری خۆی تیا پیشان دا.

یا چەشمەساری خاطری پڕ فەیضی عاریفە
یەنبووعی نوورە دابڕژێنێ لە کێوی طوور

سەرچاوە: نالی

گوڵووک

وردە گوڵ.

صۆفیی ! وەرە ئەسەیری ظوهووراتی باغ و ڕاغ
لایێ هەموو شکۆفەوو، لایێ هەموو گوڵووک

سەرچاوە: نالی

گەلووگیر

لە قوڕگا گیراو.

ڕاستیی جەوهەرییە تیغی زوبانی « نالیی »
نەرم و توند، ئاوی گەلووگیرە، قصەی پێ دەبڕێ..

سەرچاوە: نالی

گەنجوور

گەنجینەدار.

حەڵقە حەڵقە زوڵفی سەر قوببەی هەیاسەی کەوتووە
مەحرەمی سیڕڕە، بەڵێ گەنجووری گەنجە ئەژدەها

سەرچاوە: نالی

یووسف

حەزرەتی یووسف کە مەشهوورە بە یووسفی میسر و لەبەر جوانیی لە ئەدەبیات و فۆلکلۆری میللیدا کراوە بە نموونە.

تۆ یووسفی ئەو حوسنی لەسەر میصری جینانی ،، من پیرم و فانیی
لەم کولبەیی ئەحزانە نە زیندووم و نە مردووم ،، هەروا بە تەماتم

سەرچاوە: نالی

یەنبووع

کانیی.

فویووضاتی (صەفا) و (مەروە) هەروەک ناودان دەمدەم
لە یەنبووعی دڵی پڕ زەمزەمەی میزابی جاریی بێ!

سەرچاوە: نالی

یەکەچوون

یەک ئەچوون.

چ شەو، چ ڕۆژ؟ وەها کورتی لەهو و لەعب و میزاح
کە هەردو وەک یەکەچوون بە نە غمەیی بەم و زیر

سەرچاوە: نالی

ئاهوو

ئاسک

بە طوڕڕە وەک پەڕی طاوس، بە گەردەن ئاهووە، یەعنیی
لەسەر ئاهوویی گەردەن هەر دو حەڵقەی داوە زولفەینی

سەرچاوە: نالی

ئاهوو شکەم

ناوقەد باریک وەک ناوقەدی ئاسک.

مل عەلەم، شیرین قەلەم، ئاهوو شکەم، مەیموون قەدەم
سم خڕ و کلک ئێستر و مەنزل بڕ و عارەق نەڕێژ

سەرچاوە: نالی

ئەرجوو

تکاکاریی.

ڕەنگی زەرد و سووری خەوف و خەجڵەتی، ئاوی حەیای
وا تکاو، ئەرجوو دەکەن عەفوی بکا وەک عەبدی خۆی

سەرچاوە: نالی

ئەرجوو

تکا، لە ( أرجو) ی فیعلەوە وەرگیراوە بەمەعنا تکا ئەکەم، یاخود هەر فیعلەکە خۆیەتی.

« نالیی » ئەو غونچە دەمە بێ زارە
مەکە ماچی دەمی، ئەرجوو، بە عەبەث

سەرچاوە: نالی

بابردوو. ئاوی گەوهەر

ئەو دڵۆپە بارانەی ئەکەوێتە سکی صەدەف و ئەبێ بە دوڕڕی یەکتا.

کە خاکی، خاکی دامەن بە، وەگەر نە، تۆزی بەربادی
کە ئاوی، ئاوی گەوهەر بە، وەگەر نە، بڵقی سەر ئاوی

سەرچاوە: نالی

بازوو

قۆڵ.

خڵخاڵی قەدم، وەک خەمی زولفەینی سەراپات،
پشتانی قەدت بێت و فیدای بازنی بازووت

سەرچاوە: نالی

باهوو

شان و قۆڵ.

ئەلا ئەی نازەنین ئاهو، بە باهوو
دڵی صەییادی خۆت هێنایە لەرزە!

سەرچاوە: نالی

جادوو مار

ماری سیحرباز.

دو جادوو ماری مەغزی ئادەمی خواری قەرار داوە
لەسەر شانی، وەکوو ضەححاک و، ناوی ناوە زولفەینی

سەرچاوە: نالی

دوو

دوا.

من سەروی ڕەوانی چەمەنی عاله می باڵام
« نالیی » به طوفەیلیی بووەتە سایە له دوو من

سەرچاوە: نالی

دوو تا

دوولا.

سەرمایەیی سەودا کە دەڵێن زوڵفی دو تایە
هەر پێچشی تایێکی صەد ئاشووبی تیایە

سەرچاوە: نالی

دوو تاو

ئەوەی بە دوو جۆر هۆنرابێتەوە.

بە داوە، کرژ و خاوە، یەعنی ئاڵۆزاوە زولفەینی
دوو تاوە، دوو سیان و شێوەکەی شێواوە زولفەینی

سەرچاوە: نالی

دوو فاق

دوو فلیچقان.

صۆفیی لە فەقر و فاقە وەکو فاقە فاقی دا
تەسبیحی دام و دانەیە، ڕیشی دو فاقی فاق

سەرچاوە: نالی

دەراتوو

دەرهاتوو.

ئەی دەراتوو لە دوو مەجرایی دو میزابی مەبال
مەبە بادیی وەکو خەرزیهـ بەهەوای کیبر و مەنیی

سەرچاوە: نالی

زەردڕوو

شەرمەزار و ترسنۆک.

ئەی خەڵوەتیی مورائیی، بێ ڕەنگی خود نەمائیی
ڕەنگ زەردی عاشقیی به، نه ک زەردڕوو و شەقیی به

سەرچاوە: نالی

سییەهـ ڕوو

ڕوو ڕەش.

موددێکە کە هەم گەردشی دەورانی سوپێهرم ،، موغبەڕ بووە میهرم
ئاوێنەیی دڵ شاهیدە هەرچەندە سییەهـ ڕووم ،، میرئاتی جەلاتم

سەرچاوە: نالی

لوولوو

لوءلوء.

لە ئالیی ئەشکی « نالیی » بێکەسە، غەڵطانی نێو خاکە
مەگەر سەمعی قەبووڵت موشتەریی لوولوویی لالا بێ!

سەرچاوە: نالی

موو سونبول

ئەوەی تازە مووی لێ هاتبێ و مووەکانی ڕووی وەک سونبول ناسک بن.

نەرگس نیگەهـ و ساق سەمەن، کورتە بەنەفشەن
موو سونبول و، ڕوومه ت گوڵ و، هەم لاله کولاهن

سەرچاوە: نالی

موو کەمەر

قەد باریک وەک موو.

دندان گوهەر و لەب شەکەر و، پەنجە بلوورن
نازک بەدەن و، موو کەمەر و، سیم سرینن

سەرچاوە: نالی

مەدعوو

بانگ کراو.

کە مەدعووی لازەمان و لامەکان و قوربی بێچوونی
سوار بە لەم بوراقە باریقە، لەم ڕەخشە ڕەخشانە

سەرچاوە: نالی

هۆردوو

لەشکر.

تیپی شکۆفە، خەیمەیی داوە لە هەر طەرەف،
یا شاهی نەوبەهارە، هەڵی داوە هۆردوێ؟!

تۆڕی زاراوەپارێزیی وشەدان