تۆڕی زاراوەپارێزیی وشەدان
سەرجەم فەرهەنگەکان
فەرهەنگەکانی کوردی - کوردی
برادۆست (ئینگلیزی-کوردی)
برادۆست (کوردی - ئینگلیزی)
برادۆست (کوردی - عەرەبی)
برادۆست (کوردی - کوردی)
زاراوەکانی کۆڕ (کوردی - ئینگلیزی)
زاراوەکانی کۆڕ (کوردی - عارەبی)
سەلاحەدین
فەرهەنگۆکی کتێبی ئابووری سامولسن و نوردهاوس
فەرهەنگی خاڵ
فەرهەنگی زانستی سیاسی (ئینگلیزی- کوردی)
فەرهەنگی زانستی سیاسی (کوردی - ئینگلیزی)
فەرهەنگی زانستی سیاسی (کوردی - فارسی)
فەرهەنگی زانستی سیاسی (کوردی - کوردی)
فەرهەنگی کوردستان
قاموس کردي الحدیث
قامووسی زمانی كوردی - زەبیحی
مەردۆخ کوردی - عارەبی
مەردۆخ کوردی - فارسی
مەردۆخ کوردی - کوردی
نالی
هەنبانە بۆرینە (کوردی - فارسی)
هەنبانە بۆرینە (کوردی - کوردی)
گۆڤەند و زنار
X
وشە
پوخت
پێشگر
ناوگر
پاشگر
سەروا
دەرئەنجام: 286
سەرچاوە:
نالی
پاڵانی ی دووهەم
ئەسپی
گێژ
کە
بۆ
سواری
دەس
نەدا و
هەر
بۆ
باربردن
بەکاربهێنرێ.
گوێ
درێژی
بار
و
کورتان
بەرز
و
پاڵانی
بەزێن
چوست
و وریاتر
لە
گوێ
کورتانی
پاڵانی
و
گێژ
سەرچاوە:
نالی
پوول
نەختێکی
کەم
و
بێ
بایەخ
بووە
.
بە
پارێک
نامەوێ
دەرمان
،
لە
نەشئەی چاوییە
عیللەت
بە
پوولێک ناکڕم
عەنبەر
،
لەگەڵ
زوڵفی
ئەوە
سەودا
سەرچاوە:
نالی
پیرمەسوور
پیر
مەنصوور،
پیاو
چاکێک
بووە
شەخسەکەی
لە
داوێنی گەڕەکی مەڵکەندییەوەیە،
ئیستا
بەو
دەوروبەرە
ئەڵێن
گەڕەکی
پیر
مەسوور
. شوێنەواری گۆڕستانی دەوروبەری شەخسەکە
خەریکە
کوێر
ئەبێتەوە و
هەمووی
کراوە
بە
خانوو
،
بەڵام
شەخسەکە
خۆی
ماوە
و دارێکیشی
بە
سەرەوەیە، دیوارێکی
بە
دەورا
کراوە
. وادیارە دارەکەی
پیر
مەسوور
لە
سەردەمی
نالیییدا دارێکی
گەورە
بووە
و
وەک
هەموو
شەخسەکانی
کوردستان
ئاڵا
و پەڕۆیەکی
زۆری
پێوە
بووە
و
بەهاران
جێگای کۆبوونەوەی
کوڕ
و
کچی
شۆخی
شار
بووە
،
بۆیە
نالییی
وا
بە
سۆزەوە
ناوی
ئەبا.
داخۆ
دەروونی
شەق
نەبووە (
پردی
سەرشەقام
) ؟!
پیر
و
فوتادە
تەن
نەبووە (
داری
پیرمەسوور
) ؟!
سەرچاوە:
نالی
چاپلووس
مەراییکەر و شانتەکێن.
صابوونی کەففی پێیە
کەفی
زاری
چاپلووس
خاصییەتی ڕەقیقی
هەیە
نەرمیی زوبانی
لووس
سەرچاوە:
نالی
چرووک
پووچ
.
نەقدی دڵێ
کە
ڕائیجی
سەودایی
تۆ
نەبێ
،
مەغشووش
و
کەم
عەیارە
و
هەم
قەڵب
و
هەم
چرووک
سەرچاوە:
نالی
چنوور
گیایەکی
بۆنخۆشی
کێوییە،
بەڵام
لە
شوێنی
وەک
سەرچنار
ناڕوێ
،
وا
دیارە
نالییی
هەر
بۆ
وەزنی
شیعر
هێناوێتی. دووریش
نییە
مەبەستی
هەنار
و
چنار
و چنووری
ڕاستەقینە
نەبێ
،
بەڵکو
کینایە
بن
لە
کچی
باڵا
بەرز
و
بۆن
خۆش
و مەمکی
خڕ
،
چونکە
سەرچنار
لەمێژە
سەیرانگای
خەڵکی
سولەیمانییە و شۆخەکانی
شار
هەمیشە
تیا
کۆ
ئەبنەوە.
ئەمجا
مەوەستە
تا
دەگەییە عەینی (
سەرچنار
)
ئاوێکە
پڕ
لە
نار
و
چنار
و
گوڵ
و
چنوور
سەرچاوە:
نالی
چەرخ –ی دووهەم -
سووڕانەوە
.
زەمانە
چەرخ
و،
چەرخی
ئاسمانیشی
،
فەلەک
فیلکە
سەری
ڕشتەی وجوودی
چەندە
باداویی و
هەر
ماوی
سەرچاوە:
نالی
ڕوسووم
داب
و
نەریت
.
بە
ڕیا
باری
تەکالیفی ڕوسوومیی
بۆ
خەڵق
چ دەکێشیی؟
ئەمە
حومقێکە عەلاوەی کەرییە
سەرچاوە:
نالی
ڕوعوون
جەمعی (ڕەعن) ـە بەمەعنا لووتکەی
شاخ
.
عویوونی
گەرم
و سوێراوی میثالی چاوی گریانە
ڕوعوونی
شاخی
سووتاوی شەبیهی جەرگی بوریانە
سەرچاوە:
نالی
ڕوعوونەت
بێ
عەقڵیی.
سونبول
لەبەر
ڕوعوونەتی شمشادی تازەدا
هات
و
بە
طەعن
و
دەورە
بەسەریا شکایەوە
سەرچاوە:
نالی
ڕوقوود
خەو
،
ڕاکشان
.
(
کهف
الأنام) ی هیجرەتی ئەصحابی
بێ
ڕوقوود!
بیکه
به
خاکی
خادیمی قیطمیری
ئەو
دەرە
سەرچاوە:
نالی
ڕووبار
چەم
.
له
حەسرەت
سەروی
قەددت
چاوی « نالیی »
دو
جۆگه،
بەڵکوو
دوو
ڕووبارە
بێ
تۆ
سەرچاوە:
نالی
ڕووت
ڕوومه تت.
نەباتاتی زەویی
وەک
مونزەویی
هاتوونه
دەر
، یەعنیی
هەموو
سەرخۆش
و
مەست
و ڕۆژپەرەست و عاشقی ڕووتن
سەرچاوە:
نالی
ڕوودبار
چەم
.
ناوی
دێیەکە
لە
هەورامانی
بەری
ئێران
، خەڵکیی پێی
ئەڵێن
(ڕووار).
لە
چاوی (
ڕوودبار
) م (
نووری
)
دیتن
وەقتە
تاریی
بێ
ئەمیش
با
ماجەرای
هیجرانی
(نووریی ڕوودباریی)
بێ
!
سەرچاوە:
نالی
ڕووزەردیی
خەجاڵه تیی و شەرمەزاریی، کاڵیی و زەردیی.
له خەوفی طەلعەتی
ڕۆژ
هەر
وەکوو
شێت
به
ڕووزەردیی
هەڵات
و
کەوتە
کێوان
سەرچاوە:
نالی
ڕوومه ت گوڵ
ئەوەی
ڕوومەتی
وەک
گوڵ
گەش
بێ
.
نەرگس
نیگەهـ و
ساق
سەمەن
،
کورتە
بەنەفشەن
موو
سونبول
و، ڕوومه ت
گوڵ
و،
هەم
لاله کولاهن
سەرچاوە:
نالی
ڕوومووز
جەمعی (
ڕەمز
) ە
واتە
ئیشارەت،
مەبەست
شتی
به
ئاسانیی
لێ
حاڵیی نەبووە.
کەی
دەکا
شەرح
و بەیاناتی ڕومووزی دەردی
دڵ
ڕووڕەشێ
هەروەک
دەوات
و،
دوو
زبانێ
وەک
قەڵەم!
سەرچاوە:
نالی
ڕوونما
ئەو
ئاوێنەیەی لەکاتی گواستنەوەی بووکدا ئەیگرن بەڕوویەوە و
تیا
دەرئەکەوێ.
صیداقی ڕوونماوو، وەصڵی
شاهید
لەگەڵ
شایی
کەران
بێ
دەنگ
و
داوا
سەرچاوە:
نالی
ڕوووت
دەم
و چاوت.
ڕووت
و
قووت
.
تەلبیسی
نییە
ئەو
کەسە
دێوانەیی
ڕووتە
بێچارە
نەما
غەیری حەیاتێکی لەبەردا!
سەرچاوە:
نالی
ڕووگەردان
ڕوو
وەرچەرخاندن
.
شەبەهی زۆڵفی
شەبەهـ
گۆنەیە، ڕووگەردانی
بە
سەری
ئەو
کە
بە
سەودا
سەر
و سامانم
دا
9
10
11
12
13
14
15