جۆره پەخشانێکی ئەدەبیی کۆنی عەرەبییه ناوەڕۆکی زیاتر له چيرۆک ئەچن. ئیشارەته بەو کتێبانەی بەم ناوەوه نووسراون وەک (مەقاماتی بدیع الزمانی هەمەدانیی) و (مەقاماتی حەریریی). ئەبوو زەیدی سورووچیی

تەلوینی ڕەقیبت چ بەیان کەم به (مەقامات) ؟!
مەشهووره حیکایاتی (ئەبوو زەیدی سورووجیی)!

کوژراو.

دامەنی پاکیی مەداری دائیرەی خامەک نییە
خوێنی مەقتوولانە وا دامێنی یاری گرتووە

هاتن.

جێ بازی مەقدەمی شەوی قەدر و مەعاریجی
سەربانی عەرش و کورسی یو جوبرەیلی شەهپەڕە

خۆشیی و بەتامیی قسە.

بە مەلاحەتی تەکەللوم هەمو زەمزەم و مەلیحیی
بە فەصاحەت و تەبەسسوم هەمو کەوثەر و زولالیی

مەلائیکە، فریشتە.

مومکین نییە جەلبی دڵی خووبان بە من و تۆ
نەمبیستووە تەسخیری مەلایەک بە مەلایێ

گاڵتەجاڕ.

بەزمی ڕەندانە ئەمە، مەلعەبەیی وەعظ نییە
لە بەد و نێکی یو قەللابی یی دونیا نییە باس

فریشتەی گیانکێشان، عیزرائیل.

خاڵی نییە « نالیی » دڵەکەت ساتێ لە هیجران
تا تاری وجوودت نەپسێنێ مەلەکولمووت

مەمک.

بۆ شەربەتی شیرینی فنجانە لەسەر سینی
مەم توحفەیی توففاحی، شەم عەنبەری بۆیا کچ

بەندە. ئێمە وای بۆ ئەچین مەبەستی نالییی لە (مەملووک) یەکێ لە کۆیکەمەنە حوکمڕانەکانی بەغدا بێ و، مەعنای بەیتەکە وابێ کەوا کە بیستم دڵی (میران) واتە مەحموود پاشا بەسەر والیی مەمالیکیی بەغدادا ئاغا و حوکمڕانە و والیی وەک مەملووک و بەندەی وایە چیی لێ بوێ دەس بەروویەوە نانێ، لەخۆشییانا سەری گەورەیی و شانازیم گەیشتە ئاسمانی شین.

کولاهی فەخر و تەعظیمم گەیشتە چەرخی ئەطلەس ڕەنگ
کە بیستم قەلبی میرانم لەسەر مەملووکی ئاغایە

مەمک.

نەخلی باڵات نەوبەرە، تازە شکۆفەی کردووە
تۆ کە بۆی شیرت لە دەم دێ، ئەم مەمەت کەی کردووە!

حوسەینی کوڕی مەنصووری حەللاج، یەکێکه له خواناسانی بەناوبانگی سەدەی سێهەمی کۆچیی. که وەجدی صۆفییانه ئەیگرت دەستی ئەکرد به هاواری (انا الحقّ)). سەرنجام لەسەر قسەی مەلاکانی بەغدا گیرا و هەشت ساڵ خرایە بەندیخانه وە، له سەردەمی خەلیفە ئەلموقتەدیری عەبباسیدا له زیندان هێنایانه دەرەوە و هەزار داریان لێدا و هەردوو قاچیان بڕییەوە و لاشەکەشیان سووتاند، ئەڵێن گوایە که خوێنەکەشی ئەڕۆیشت ڕستەی (انا الحقّ)) ی ئەنووسیی.

سوروشکم نەقشی چاوی تۆ دەکێشێ
جێگەم سەر دارەکەی (مەنصور) ە ئەمشەو

ئالەتێک بووە له شەڕەکانی کۆنا بەردی زل یا گوللەی ئاگریان پێ فڕێ داوەتەوە ناو لەشکری دوژمنەوە.

نەییری ئەعظەم وەها تاوی دەدا وەک مەنجەنیق
بۆ دەوامی ڕۆژپەرستیی جەمعی حەربای دێتە ناو

بەدبەخت.

دەسبەندیانە دێن و دەچن سەرو و نارەوەن،
یا حەڵقەیانە صۆفییی ملخوار و مەندەبوور؟

ڕێگای دوور و درێژ تەیکەر.

مل عەلەم، شیرین قەلەم، ئاهوو شکەم، مەیموون قەدەم
سم خڕ و کلک ئێستر و مەنزل بڕ و عارەق نەڕێژ

فەرمانی بڵاوکراوەی میریی.

چونکە مەنشووری گوڵەندامیی بە ناوی خۆی دەوێ
یار، ئەگەر لەو باغییانە کەس بمێنێ، عارە بۆی

تەماشاکراو.

کوڕ ئایینەیی حوسنی، تا وەک کچە، مەنظوورە
گرتی کە غوباری موو چینی کوڕ و مینا کچ

مەبەست.

دڵم وەک حاکمی مەعزووله، قوربان!
خەڵاتی وەصڵی تۆی مەنظوورە ئەمشەو

تەماشا. بەرچاو. جێگای تەماشا.

لای ێ کی کەش لە جەننەت و ڕیضوان تەدارەکە
حۆریی ئەوا بە مونتەظیریی دێنە مەنظەرە

خاوەن خێر و ڕەحمەت.

ئەگەرچیی کوردی دووری شارەزووری قەسوەتم، ئەمما
وەسیلەم طەیبە و حیلمی شەفیع و فەضلی مەننانە

مەنعکراو. له عیلمی صەرفیشدا جۆرە فیعلێکه.

حاضری ئەمر و خیطابه دڵ، ئەگەرچیی مەنهییە!
راجیعی تۆیە ضەمیری من، ئەگەر چیی غائیبه!