تۆڕی زاراوەپارێزیی وشەدان
سەرجەم فەرهەنگەکان
فەرهەنگەکانی کوردی - کوردی
برادۆست (ئینگلیزی-کوردی)
برادۆست (کوردی - ئینگلیزی)
برادۆست (کوردی - عەرەبی)
برادۆست (کوردی - کوردی)
زاراوەکانی کۆڕ (کوردی - ئینگلیزی)
زاراوەکانی کۆڕ (کوردی - عارەبی)
سەلاحەدین
فەرهەنگۆکی کتێبی ئابووری سامولسن و نوردهاوس
فەرهەنگی خاڵ
فەرهەنگی زانستی سیاسی (ئینگلیزی- کوردی)
فەرهەنگی زانستی سیاسی (کوردی - ئینگلیزی)
فەرهەنگی زانستی سیاسی (کوردی - فارسی)
فەرهەنگی زانستی سیاسی (کوردی - کوردی)
فەرهەنگی کوردستان
قاموس کردي الحدیث
قامووسی زمانی كوردی - زەبیحی
مەردۆخ کوردی - عارەبی
مەردۆخ کوردی - فارسی
مەردۆخ کوردی - کوردی
نالی
هەنبانە بۆرینە (کوردی - فارسی)
هەنبانە بۆرینە (کوردی - کوردی)
گۆڤەند و زنار
X
وشە
پوخت
پێشگر
ناوگر
پاشگر
سەروا
دەرئەنجام: 51
سەرچاوە:
قامووسی زمانی كوردی - زەبیحی
ئەوەندەی بڵەی یەک و دوو
(کن.) خیرایی
زۆر
.
سەرچاوە:
قامووسی زمانی كوردی - زەبیحی
بازی یەقین
(نت.)، (مک.) تم:
بازی
دەوڵەت
. ((
سبحەینێ
کە
ڕۆژ
کراوە
، مەجلیسی تاقیقی
گیراوە
،
بازی
یەقینیان هێناوە،
هەردووک
چاوی بەستراوە، هەڵیان ئاوێت ڕاوەستاوە،
لە
هەوای
لەنگەر
بەستراوە،
سەربەرەژێر
هات
گەراوە، ئیکلامی
فەرخی
کێشاوە)) (تحفە، ب٢، ل- ١٤٢/١٤١).
سەرچاوە:
قامووسی زمانی كوردی - زەبیحی
به یەوه
[[؟]]
«نا» کۆمەڵه
بە
فرێکی «نا» له شوێنانەوه هەڵیگرتبێ و دەشوێنێکی
قووڵی
پەستاوتبێ. تێبــ.-
هەموو
ئەو
فەرهەنگانە ی
لەبەر
دەستما
بوون
پشکنیمن،
تەنیا
مامۆستا
تەوفیق وەهبی
ئەم
وشەیەی نووسیبوو.
سەرچاوە:
قامووسی زمانی كوردی - زەبیحی
بەفری یەکشەوه
[[1-_ بهفر+ -ئی+ یهک+شهو5-_ئه/1]]
«نت.» 1_
هەر
بەفرێکی شەوێک بەسەر بارینیدا تێپەڕیبێ و
هێشتا
تۆز
و خۆڵی
لێ
نە
نیشتبێ و
بۆر
و
چڵکن
نەبووبێ. 2- «کن.» ڕەنگی
زۆر
سپی
.
سەرچاوە:
قامووسی زمانی كوردی - زەبیحی
بەندە یەتی
[[2- بهند/1+ ئهتی]]
«حمس.» تم:
بەندەیی
.
سەرچاوە:
قامووسی زمانی كوردی - زەبیحی
برایەتی
[[برا/١+ئایهتی/١]]
«نت.»، «حمس.» ١-
پێوەندی
نێوان
ئەو
کەسانەی
دایک
و
باب
یا
یەکێک
لەو
دوانەیان
یەک
بن
. ٢- «مج.»
پێوەندی
دۆستانەی
نێوان
دوو
یا
چەند
کەس
یا
نێوان
میللەتان و نەتەوەکان::
برایەتی
کورد
و
عەڕەب
*
برایی
.
سەرچاوە:
قامووسی زمانی كوردی - زەبیحی
ئازایەتی
[[ ١- ئازا + ئەتی] ]
«حمسـ.» نەترسان،
بەجەرگ
بوون:
ئەو
ئازایەتی
ئێوە
دەینوێنن
لە
دەس
کەم
کەس
دێ
،
ئازایەتی
مەڵا
عەوڵای
جووتیار
دە
گێڕانەوە
نایە
.
سەرچاوە:
قامووسی زمانی كوردی - زەبیحی
ئازیەت
[[ = عا.: عزاء ]]
«نا.»
سەرەخۆشی
،
تازیە
. □
شیرینی
قامەت
قیامەت
نەوەرد
سەڵای
فەرز
بەرگ
ئازیەتی
ئاوەرد
«مەولەوی: مکبـ ــ ١١١» *
پرسە
، «بکـ.»
بەهی
.
سەرچاوە:
قامووسی زمانی كوردی - زەبیحی
ئازیەت بار
«ستـ.» کەسێکی مردووی
لێ
مردبێ. تازیەدار.
سەرچاوە:
قامووسی زمانی كوردی - زەبیحی
ئازیەت باری
«حمسـ.»
لە
حاڵی
تازیەدابوون.
سەرچاوە:
قامووسی زمانی كوردی - زەبیحی
ئازیەتی
[[ ئازیەت + ٣- ئی] ]
«ستـ.»
هەرچی
پێوەندی
بە
تازیەوە هەبێ. □
ئەویچ
تا
مانگێ
شەڕاب
نەنۆشا
بەرگ
سەودای
ئازیەتی
پۆشا «خانا ــ ٤٢٥»
سەرچاوە:
قامووسی زمانی كوردی - زەبیحی
ئاشنایەتی
[[ ئاشنا + ئەتی ]]
«حمسـ.» ١-
پێوەندی
ناسیاوی
نێوان
دوو
یا
چەند
کەسێ
. ٢- «مجـ.» ئیشتییالێ
بوون
،
دڵ
تێچوون
«بۆخواردن»،
عەلاقە
،
پێوەندی
«
دەگەڵ
شتێ» :
پیرۆت
ئاشنایەتی
دەگەڵ
دۆڵمە
خۆشە
.
سەرچاوە:
قامووسی زمانی كوردی - زەبیحی
ئاغایەتی
[[ ئاغا + ئهتی ]]
«حمس» ١ - مڵکداری،
سەرۆکایەتی
عەشیرەتان:
ئاغایەتی
لەم
زەمانەدا
باوی
نەماوە.
ماڵی
حەمەدئاغای
چەند
پشت
ئاغایەتی
مامەشانیان کردووە. ٢-
چۆنێتی
و
پایەی
ئاغا
، گەورەیی.:
ئاغایەتی
هەر
لەخۆی دەوەشێتەوه،
ئاغایەتی
کارێکی
هەروا
هاسان
نیە
. *
ئاغایی
.
سەرچاوە:
قامووسی زمانی كوردی - زەبیحی
ئاواڵایەتی
[ئاواڵ + ئایهتی]
«حمسـ.»، «مکـ.» تمـ:
ئاواڵەتی
.
سەرچاوە:
قامووسی زمانی كوردی - زەبیحی
ئاویەدان
[[ئاویە+دان]]
«مستـ. متـ.»، «سنـ.»
دە
دار
و
دیوار
هەڵسوونی
قوڕ
«ئاویە»،
لێک
و
لووس
کردنی دیواری
ناوماڵ
٭سواغ
دان
.
سەرچاوە:
قامووسی زمانی كوردی - زەبیحی
ئایەت
[[=عا.: ئایەت]]
«نا.»
هەر
ڕستەیەک
لە
قسەکانی قوڕئان
کە
لە
سەری
ڕادەوەستن. «...
الحمد
للە
رب
العالمین ٭تێبــ.ینی:
ئەم
وشەیە
بە
هۆی
ئیسلامەتی
و خوێندنی قوڕئان کەوتۆتە زمانی کوردییەوە،
ئەگەرچی
لە
عاڕەبیدا
بە
مانای «
نیشانە
» و «
بەڵگە
» و
ئەو
جۆرە شتانەش هاتووە،
بەڵام
لە
زمانی ئێمەدا
هەر
ئەو
مانایەی
هەیە
کە
باس
کرا
. ٭بەند.
ئایە
تە
لکورسی_ «عا.: آیەالکرسی»، «نتـ.»
چەند
ئایەتێکی قوڕئانە، موسڵمانانی
کورد
پاش
هەموو
نوێژێک و
لە
وەختی مەترسیشدا
بۆ
دوور
خستنەوەی «
بەڵا
» دیخوێنن. «...
اللە
لا
الا
الا
هو ٭الحی القیوم...» «قوڕئانی پیرۆز: سووڕەتی ئەلبەقەڕە»
سەرچاوە:
قامووسی زمانی كوردی - زەبیحی
ئایەتی
. «-
ئایەتی
» _ «پبـ.» ۱-
بە
دوای ناوێکەوە «
زات
یا
مەعنا
» دەنووسێ و ناوێکی
تر
«
مەعنا
» ی
لێ
دروست
دەکات
کە
بەیانی
حاڵەتی
کەسێ
یا
شتێ دەکا.: «
کورد
.»
کوردایەتی
، «
عەبد
» عەبدایەتی «
خوشک
»
خوشکایەتی
. ۲- دەلکێ
بە
دوای
ناوی
عێل
و عەشیرەتانەوە دەیکا
بە
ناوی
نیشتمانی
ئەوان: «باڵەک» باڵەکایەتی، «
سوێسنی
»
سوێسنایەتی
«
شینکی
»
شینکایەتی
، «
گەورک
» گەورکایەتی، «
مەنگوڕ
» مەنگوڕایەتی. تێبــ.ینی: ئەسڵی
ئەم
پاشبەندە
بە
لای
منەوە،
لە
نیزیک
ترین
قۆناغی
پێش
ئێستایدا «هایەتی»
بووە
کە
لە
«
ها
=هەیە+ئەتی=پاشبەندی
وجوود
» پێکهاتووە.
ها
،
لە
هەندێ
بن لەهجەکان «
جافی
و...»
بەم
مەعنایە دەگوترێ: «خاڵێ «
ها
»
وە
بان
سەر
گۆنای
پیرۆز
،
وەک
چرای تۆرەن
وە
بان
«
نەکەرۆز
» ».
سەرچاوە:
قامووسی زمانی كوردی - زەبیحی
ئایەکوو
«ئمـ.»، «سیمـ.» تمـ:
ئاخوا
.
سەرچاوە:
قامووسی زمانی كوردی - زەبیحی
ئیجازەی مەلایەتی
(نت.) کاغەزێکە
مەلایەک
دەیدا
بەو
مەلایەی
کە
قوتابی
خۆی
بووە
و دەرسی پێ گوتووە،
شایەدی
بۆ
دەدا
کە
خوێندنی
تەواو
کردووە و
بۆتە
مەلا
(
لێ
بۆتەوە).
سەرچاوە:
قامووسی زمانی كوردی - زەبیحی
ئەزیەت
[[=عا.: اذیە]]
«نا.»
ڕەنج
،
ئازار
،
زەحمەت
. ٭ئەزێت، عەزێت.
سەرچاوە:
قامووسی زمانی كوردی - زەبیحی
ئەزیەت خواردن
[[عا. کو.]]
«مستـ. لا.» تمـ:
ئەزیەت
کێشان
.
سەرچاوە:
قامووسی زمانی كوردی - زەبیحی
ئەزیەت دان
[ [عا. کو.] ]
«مستـ. متـ.» ۱- ئێشاندنی
لەشی
کەسێک
یا
گیاندارێک
بە
لێدان
و
دارکاری
و ئەوجۆرە شتانە. ۲-
ماندوو
کردنی
ئینسان
یا
هەر
گیاندارێک،
بە
کار
پێکردن
و
هات
و
چۆ
پێکردن
. ۳- چەوساندنەوەی کەسێک
بە
هەرجۆرێک
بێ
. «
جارێک
من
پێم
وت
خۆتم
نیشان
دە
» «فەرمووی نامبینی
خۆت
ئەزیەت
مەدە
» «
پیرە
مێرد
- ۴۲۱» ٭ئەزێت
دان
،
ئەزیەت
کردن
، عەزێت
دان
.
سەرچاوە:
قامووسی زمانی كوردی - زەبیحی
ئەزیەت کردن
[ [عا. کو.] ]
«مستـ. متـ.» تمـ:
ئەزیەت
دان
. «
وە
یادت
مەیۆ
شەوەکەی
لێو
جۆ
» «
ئەزیەت
کردن
من
،
مەکە
و لاوەی
توو
» «فۆلکلۆر»
سەرچاوە:
قامووسی زمانی كوردی - زەبیحی
ئەزیەت کێشان
[[عا. کو.]]
«مستـ. متـ.»
قبووڵ
کردنی
ڕەنج
و
ئازار
،
ماندوو
بوون
،
خۆ
ماندوو
کردن
بە
کارێکەوە
یا
کەسێکەوە.:
تۆ
خوا
ئەزیەت
مەکێشە بگەڕێوە ٭
ئەزیەت
خواردن
،
ئەزێت
کێشان
، عەزێت
کێشان
.
سەرچاوە:
قامووسی زمانی كوردی - زەبیحی
ئەهمیەت
[[=عا.: اهمیە]]
(نا.) گرینگی،
بایەخ
.
ئەو
جۆرە
کارانە
ئەهمیەتێکی ئەوتۆیان
نییە
،
جا
ئەهمیەتی
چییە
با
هەر
قسە
بکەن.
1
2
3