تۆڕی زاراوەپارێزیی وشەدان
سەرجەم فەرهەنگەکان
فەرهەنگەکانی کوردی - کوردی
برادۆست (ئینگلیزی-کوردی)
برادۆست (کوردی - ئینگلیزی)
برادۆست (کوردی - عەرەبی)
برادۆست (کوردی - کوردی)
زاراوەکانی کۆڕ (کوردی - ئینگلیزی)
زاراوەکانی کۆڕ (کوردی - عارەبی)
سەلاحەدین
فەرهەنگۆکی کتێبی ئابووری سامولسن و نوردهاوس
فەرهەنگی خاڵ
فەرهەنگی زانستی سیاسی (ئینگلیزی- کوردی)
فەرهەنگی زانستی سیاسی (کوردی - ئینگلیزی)
فەرهەنگی زانستی سیاسی (کوردی - فارسی)
فەرهەنگی زانستی سیاسی (کوردی - کوردی)
فەرهەنگی کوردستان
قاموس کردي الحدیث
قامووسی زمانی كوردی - زەبیحی
مەردۆخ کوردی - عارەبی
مەردۆخ کوردی - فارسی
مەردۆخ کوردی - کوردی
نالی
هەنبانە بۆرینە (کوردی - فارسی)
هەنبانە بۆرینە (کوردی - کوردی)
گۆڤەند و زنار
X
وشە
پوخت
پێشگر
ناوگر
پاشگر
سەروا
دەرئەنجام: 17
سەرچاوە:
قامووسی زمانی كوردی - زەبیحی
ئوستوڕلاب
[[=یۆنانی: ئاستڕۆلابۆس]]
ئامرازێک
بووە
،
لە
زەمانی کۆندا،
ئەستێرە
ناسەکان
بەرزایی
ئەستێرانیان
لە
ئاسۆی شوێنێک پێ
دیاری
کردووە «تمـ: لاڕووس_٦۴» و
بۆ
کار
وباری
تری
ئەستێرەناسی بەکارهاتووە «معین:
فەرهەنگ
. جـ۱_۲٦٦». تێبــ.ینی:
چونکوو
قەدیم
گەلێ
ئیش
و
کار
کە
ڕووی
دەدا
،
لە
ئەستێران دەناسرا و لایان وابوو
هەر
ئینسانەی تالع و ئەستێرەیەکی
هەیە
کە
چارەڕەشی و
بەختەوەری
بەستە
بە
گۆرانی
ئەستێرەکەی
بووە
،
بۆیە
«
ئوستورلاب
»
کە
ئامرازێکی زانستیی
ئەو
زەمانانە
بووە
،
لای
خەڵک
بۆتە
ئامرازێکی ئەفسانەیی
کە
چارەنووس
و بەسەرهاتی ئینسانان و نهێنییەکانی دنیای پێ
دیاری
دەکرێ
.
لە
کوردستان
هەندێ
مەلا
بۆ
دۆزینەوەی «
ئاو
» ی
ژێر
زەوی
و هەڵبەستنی بەنداوان و
جاری
کردنی
ئاو
کەڵکیان
لەم
ئامرازە وەرگرتووە. «...
وەزیر
تەماشای ئوستورلابی
کرد
و
گوتی
ئەو
کەسەی
لێی
دەگەڕێن،
لە
ناو
بەحرێکی خوێندا
لەسەر
کێوێکی
زێڕ
دانیشتووە...» «چیرۆکی فۆلکلۆری
کوردی
».
سەرچاوە:
قامووسی زمانی كوردی - زەبیحی
ئەستوند
«نا.» تمـ:
ئەستوون
.
سەرچاوە:
قامووسی زمانی كوردی - زەبیحی
ئەستوندەک
[[ئەستوند+ئەک]]
«نتـ.» تمـ:
ئەستوون
. «
لە
داوێنی
چیا
بۆ
خەرمەنی
گوڵ
خێوەتی
خارا
» «
بە
دوو
ئەستوندکی
زێوین
تەنافی
زولفی
هەڵداوە» «حاجی_گمـ۹۱»
سەرچاوە:
قامووسی زمانی كوردی - زەبیحی
ئەستوو کوردە
«نتـ.»، «مکـ.»
ملەقۆچە
. هس.: آ» ستووکور، ستووکورد «بکـ. =ئەستۆ» ب»
گوردە
«فر=پشتەمل».
سەرچاوە:
قامووسی زمانی كوردی - زەبیحی
ئەستوور
[[پهـ: ستەور، ستەپر]]
«سـ.» ۱-
هەر
جسمێکی «
بعد
» ی سێیەمی هەبێ//تەنک، باریک:
ئەم
چنارە
هێندە
ئەستوورە باوەشی تێ وەرنایە.
ئەم
دزوە ئەستوورە
بە
کونی
دەرزییەکەوە
ناچێ
، کتێبــ.ێکی
ئەستووری
پێ
بوو
، تەختەکەی هێنابووی
زۆر
ئەستوور
بوو
. ۲- «مجـ.»
زۆر
، گەورە: حەمە قددۆی مۆسڵێ دەوڵەمەندێکی
ئەستوور
بوو
،
لە
پێنجوین بەفرێکی
ئەستوور
باریوە،
ئەو
ساڵە
سێڵاوێکی
ئەستوور
لە
مەهابادێ
هات
. «...
ڕووی
کردە
کۆڵانی
سێهەم
،
لەوێ
تەماشای
کرد
دووکەڵێکی
ئەستوور
بە
هەوادا دەچێ» «قزڵجی:
پێکەنین
- ۱۸». تێبــ.ینی: ژابا ئاوێستایی
ئەم
وشەی
بە
«ستەبرە» نووسیوە «تمـ: ژابا- ۹» و مووبەد
ئازەر
گوشەسب
لە
«بخشی
از
فرهنگ
اوستا و
تطبیق
آن با
فارسی
و کردی»
دا
«ل- ٦٦»
بە
«ستەئۆرە» ی دەزانێ.
سەرچاوە:
قامووسی زمانی كوردی - زەبیحی
ئەستوور بوون
«مستـ. لا.» ۱-
ئاوسان
و هەڵمسانی
لەش
یا
ئەندامێکی
لەشی
ئادەمیزاد
و
هەندێ
گیاندارانی
تر
،
لە
ئەنجامی
نەخۆشی
دەروونی
و
کوان
و
ئەو
جۆرە شتانەدا: جیرانەکەمان
زۆر
نەخۆش
بوو
ئەمڕۆ
ئەستووریش
بووە
،
ئەو
ساڵە
نەخۆشیی
ماڵات
داکەوتبوو
هەر
مەڕ
بوو
ئەستوور
دەبوو
و
بە
لادا دەهات. تێبــ.ینی:
لە
کوردەواریدا
وا
بڵاوە
کە
ئەگەر
لەبەر
چاوی یەکێکی
چڵێس
و
نەوسن
شتێ بخۆن و بەشی نەدەن
ئەستوور
دەبێ
. ۲- «کنـ.»
قەڵەو
بوونی
ئادەمیزاد
: تەماشای! دەتکوت
شەمی
شایی
بایییە،
چۆن
ئەستوور
بووە
.
سەرچاوە:
قامووسی زمانی كوردی - زەبیحی
ئەستووران
[[ئەستوور+ئان]]
«نتـ.» ۱-
ڕیسی
ئەستوور
«
لۆکە
،
خوری
،...»
کە
بۆ
شتی
هەڕەمە
«
گوریس
، تووربێن...» بڕیسرێ و
گوێ
نەدرێتە
سافی
و
بێ
گرێ
و گۆڵی: کچم
تۆ
جارێ
نازانی
هەر
ئەستووران
بڕێسە
تا
فێر
دەبی. //باریکان. ۲- «مجـ.»
قسە
و
کاری
ناڕێک
و ناپوخت و
بێ
ڕێ
و جێ.:
ئەم
کابرایە
ملی
لێناوە
ئەستووران
دەڕێسێ
خۆشی
نازانێ
دەڵێ
چی
.
سەرچاوە:
قامووسی زمانی كوردی - زەبیحی
ئەستوورایی
[[ئەستوور+ئایی]]
«نتـ.» ۱-
دووری
دوو
ڕووی
گەورە
و
پانی
هەموو
جسمێک
لە
یەکتر
«بچووکترین-
بعد
-
لە
نێوان
دووڕووی جسمێکی
پتەو
». ۲- محیتی
هەموو
جیسمێکی ئەستوانەیی «
دار
،
کۆڵەکە
،
لوولە
...» ۳-
ئەو
شوێنەی
کە
شوێنەکانی
تری
جیسمێک
لە
چاویا باریکتر
یا
تەنکتر بن:
ئەستوورایی
ئەم
کتێبــ.ە ۱۲سانتیمەترە،
بە
ئەستوورایی
باوەشێک،
کونی
ئەسپەرە
دەبێ
لە
قەدەر
ئەستوورایی
دەسکی
پێمەڕە
بێ
.
سەرچاوە:
قامووسی زمانی كوردی - زەبیحی
ئەستوورک
[[ئەستوور+ئک]]
«نتـ.» جۆرە نانێکی ئەستوورە. «
بە
گیان
و
دڵ
لە
ڕەببی
خۆت
دەخوازی» «زگت
پڕ
بێ
لە
ئەستوور
و
پیازی
» «مەل: گمـ- ۳۰»
سەرچاوە:
قامووسی زمانی كوردی - زەبیحی
ئەستوورکە
[[ئەستوورک+ئە]]
«نتـ.» تمـ:
ئەستوورک
.
سەرچاوە:
قامووسی زمانی كوردی - زەبیحی
ئەستووری
[[ئەستوور+ئی]]
«نتـ.» ۱-
ئەستوورایی
موتڵەق. تێبــ.ینی:
جیاوازی
ئەم
وشەیە
دەگەڵ
«
ئەستوورایی
» لەوەیدایە
کە
ئەمەیان «
مطلق
» ە و
ئەوەیان
«معیین و محدود»، ۲- نەخۆشییەکە «
وەکوو
لە
کوردەواریدا
مەشهوور
بوو
،
بەڵام
لە
ڕاستیدا نەتیجەی
هەندێ
نەخۆشیی دەروونییە
دیاری
دەدا
» تمـ:
ئەستوور
بوون
.
سەرچاوە:
قامووسی زمانی كوردی - زەبیحی
ئەستوون
[[ستـ.: ستەئۆنە. پهـ: ستوون]]
«نا.» ۱- دارێکی
ڕاست
و ئەستوورە
وەبەر
میچی
خانوو
دەدرێ ٭ستوون،
کۆڵەکە
، هەستوون،
هەسوون
. ۲- دارێکی
ڕاست
«
یا
حەیزەران
» ە
وەبەر
خێوەت
و
ڕەشماڵ
دەدرێ ٭ئەستوندەک، چەڵاگ/۲،
تیرەگ
،
دیرەک
.
سەرچاوە:
قامووسی زمانی كوردی - زەبیحی
ئەستوونە زێڕینە
[[ئەستوون+ئە+زێڕ+ئین+ئە]]
«نتـ.» کەوانەیێکی ڕەنگاوڕەنگە «
سوور
،
نارنجی
،
زەرد
،
سەوز
،
عابی
،
خمی
،
بنەوش
» و کاتێ تیشکی
ڕۆژ
لە
دڵۆپەی
باران
دەدا
و دەشکێتەوە،
لە
ئاسمان
پەیدا
دەبێ
«تمـ: گمـ.
فەرهەنگی
مەهاباد
- ۴۰» ٭ «کیـ.» پرچی ئایشە و فاتمان،
پەلکە
زێڕینە،
کۆلکە
زێڕینە، «بکـ.»
کەسکە
سۆر
.
هەسارە
زێڕینە، «جنو.» زەڕینە و سیمینە،
دێت
و
کوڕ
.
سەرچاوە:
قامووسی زمانی كوردی - زەبیحی
بستوو
[[بست+2-ئۆ]]
«نت.» 1- تەپڵۆڵکەیەکی
بەرزایی
و دڕێژایی
کەم
بێ
. 2- کلکەی
شاخ
کە
هێندە
ی نامێنی
دەگەڵ
دەشتایی
تێکەڵ
ببێتەوه *
یاڵ
.
سەرچاوە:
قامووسی زمانی كوردی - زەبیحی
بەختی نوستوه
کن.» هەمیشه تێدەشکێ و دەکاراندا
سەر
ناکەوێ.
سەرچاوە:
قامووسی زمانی كوردی - زەبیحی
بەستوو
[[ ؟]]
«نا.»، «سن.» کووپەڵەیەکە
لە
گڵ
دروست
کراوە
، ڕەنگێکی
شینی
لێدەدەن و
لە
ئاگرا
سوور
دەکرێتەوە و ڕەونەقێکی
لێ
پەیدا
دەبێ
. * بەستووکە. تێبــ.-
لە
زمانی عەرەبی قسەکرنا وشەی (بەستووگە) و
لە
فارسیشدا (
بەستوو
)
هەر
بەو
مانایە بەکاردێت.
سەرچاوە:
قامووسی زمانی كوردی - زەبیحی
بەستووکه
[[بهستوو+ كه «ئم: بچووكی ] ]
«نت.»
تم
،
بەستوو
. تێبــ. -
وەکوو
دوکتۆر
معین
دەڵێ
«
تم
:
معین
،
فەرهەنگ
ج1، ل ـ 531» له لەهجەی تەفریشی
دا
«بەستووله»
دەڵێن
.