«ست.»، «مک.» حاڵی هەرشتێکی پان بێ، ئەو شتەی تەسک و تەنگ نەبێ.* پان:: شاروێران دەشتێکی پان و بەرینه له موکریان.

«بنت.» تم: بەڕاستی.

«بنت.» تم: له واقیعدا، واقعا، حقیقیا:: بەڕاستی دنیایەکی سەیره ! تێبــ. - ئەم وشەیه ئەگەر بە شێوەی پرسیار بگوترێ بۆ ئەوەیه ئەو قسەی بیستراوه جەخت بکرێتەوه:: جا هەر بەڕاستی سەرتان شکاند ؟ * بەڕاست؟

«نا.»، «سیم.، مک.» ڕایەخێکی ئەستووری ژنانی کوردەواری له بەنی ڕەنگاوڕەنگ. بەقەوارەی گەورە و بچووک دەیتەنن. ساکار و نەخشینی هەیه و بێ تیسکه. «بەڕه له لای تەنکییەوه دەدڕێ» «فۆلکلۆر». * «بک.» بەڕ، بەڕک. «سن.» بەڕ، گڵێم.

«نا.» 1- بەری دارێکی گەورەی جەنگەڵییه، توێکڵێکی تەنک بەڵام سەختی هەیه که ڕەنگی قاوەییه له سەرێکەوه کڵاوێکی گرنج گرنجی سەخت و مەیلەو شینی پێوەیه. ئەم داره له لێڕەکانی کوردستان زۆره و «بەڕوو به کاڵی، بە ڕوو به کوڵاوی، بەڕوو به برژاوی» دەخورێ و له هێندێ شوێن «دێیەکانی دووری ناو لێڕەواری سەردەشت» دەشکرێ به نان. * «بک.» بەڕوو. «جن.» بەلی. «هو.» بەڵوو. 2- یەکێکه له بەرەکانی دارمازوو، تێبــ.ینی: ا» بەڕای من «بەڕوو» شکڵێکی کۆنتره له «به لووت» ی پە هلەوی که کراوه به عاڕەبی و بۆته «بەللوت» ب» «لاڕوس» یش و «معین» یش هەرتکیان «بەڕوو» به یەکێ له بەرەکانی «دارمازوو» دەزانن. ج» بەڕووی دار مازوو له کوردستان تەنیا ئاژەڵ دەیخوا.

«نت.»، «مک.» کونی شیلەپه که «بەرووله /2» ی تێدەخرێ بۆ ئەوەی له باسکیشی توندکا.

«نت.»، «مک.» 1- خەیار و ترۆزی که له حاڵەتی «فیسکەیی» دەرچووبن و بۆ خواردن دەس بدەن بەڵام زۆر گەوره نەبووبن. 2- سینگێکی بچکۆلانەیه له شێوه و ئەندازەی بەڕوو دەخرێته کونی «شیلەپه» ی «هەو جاڕ» ەوه تا له شوێن خۆی ڕابوەستێ و نەهێڵێ له باسکێش بێتە دەرێ* گایینجه.

«مست. لا.» گرتنی ڕۆژوو بەو جوورەی ئیسلامەتی ڕێ و شوێنی بۆ دیاری کردووه.

«ست.»، «مک.» حاڵی مەڕێکی خوری لەشی زۆر پڕ نەبێ بەڵام تیسکی زۆر درێژبێ. * «هل.» بەڕینگۆڵ.

«مست. لا.» ڕۆیشتن بۆ جێگایەک.کەوتنه ڕێگا:: بەیانی زوو بەڕێ بووین دە مەدەمی ئێوارێ گە ییشتنه جێ.* وەڕێ کەوتن.

«ست.» حاڵی کارێک یا قسەیەک که به شێوەی ڕێک و پێک و له شوێن خۆیدا بکرێ و ئەنجام بدرێ. // بێ ڕێ و جێ.

1- «نت.» هەموو ئەو شتانەی بۆ ژیانی کەسێک پێویسته.:: ئەم بەسته زمانه خۆ کەسی نییه، کێ - بە ڕێ چوونی دەدا. 2- «مج.» ژیان:: جا ئەگە هیچ کارێک ناکا ئەدی بەچی بەرێێ دەچێ «دەژی»

«مست. مت.» 1- خستنه ڕێی کەسێ یا کەسانێ که بچن بۆ شوێنێ یا له ماڵێک میوان بووبن و بڕۆن:: دەگەڵ حاجی مەلا مەحەمەدی تا «ماسوێ» چووین بەڕێمان کرد. بۆ حەج// به پیرەوەچوون.2- «مج.» هەبوونی توانایی «زیاتر مەعنەوی» و لێهاتوویی بۆ بەجێ گەیاندنی ئەرکی میوانداری:: کابانی وەکوو خورشید خانم هەر نابێتەوه، ئەوەندەی بڵەی یەک و دوو سەت میوانیش بان هەمووی بەڕێ د ەکردن.

«مست.، مت.» 1- تم: ئیداره کردن / 2. 2- ژیاندن و دابین کردنی پێداویستی ژیانی کەسێ.* بەرێ بردن.

«نفا.»، «تت.» ئەو کەسەی کارێک هەڵدەسووڕێنێ. «عا.» موودیر.

«ست.»، «سن.» تم: بەڕەڵڵا.

(شر.)، (مک.( تم: باوکەڕۆ.

«نت.»، «مک.» پەنا دیوار یا هەر با پەنایەکی دیکه که زستانان هەتاوی تێ بکا. جا خەڵکی لێ کۆ دەبێتەوە و خۆیان لەبەر تاو گەرم دەکەنەوه، یا منداڵان یاری لێدەکەن. تێبــ.ینی: کەرتی «ڕۆچ» له زمانی پەهلەویدا بە «ڕۆژ» و تراوه و و هەروەکوو خۆی ماوەتەوه.

ڕستەیەکی عەرەبییە و مانای (خوا گەورەترە) ١- لە بانگ و نوێژ و گەلێ ڕێ و شوێنی تری ئیسلامەتیدا دەگوترێ. ٢- بۆ نیشاندانی سەرسوڕمان یا تووڕەیی، بە شێوەیەکی تایبەتی دەیڵێن. ئەڵڵاهوئەکبەڕ! بۆ ئەم شۆخی و نازدارییە. ئەڵڵاهوئەکبەڕ! کوڕە ئاخر دەڵێم وازی لێ بێنە. ((ئەڵڵاهوئەکبەڕ، بەری بەیانە)) ((تاریک و لێڵی ڕووی ئاسمانە)) (گۆران)

«تم:خا، پەند، ل-119»، «کن.» له ئەندازەی توانستی خۆت زیاتر داوا مەکه.