تۆڕی زاراوەپارێزیی وشەدان
سەرجەم فەرهەنگەکان
فەرهەنگەکانی کوردی - کوردی
برادۆست (ئینگلیزی-کوردی)
برادۆست (کوردی - ئینگلیزی)
برادۆست (کوردی - عەرەبی)
برادۆست (کوردی - کوردی)
زاراوەکانی کۆڕ (کوردی - ئینگلیزی)
زاراوەکانی کۆڕ (کوردی - عارەبی)
سەلاحەدین
شیرینی نوێ
فەرهەنگۆکی کتێبی ئابووری سامولسن و نوردهاوس
فەرهەنگی خاڵ
فەرهەنگی زانستی سیاسی (ئینگلیزی- کوردی)
فەرهەنگی زانستی سیاسی (کوردی - ئینگلیزی)
فەرهەنگی زانستی سیاسی (کوردی - فارسی)
فەرهەنگی زانستی سیاسی (کوردی - کوردی)
فەرهەنگی کوردستان
قاموس کردي الحدیث
قامووسی زمانی كوردی - زەبیحی
مەردۆخ کوردی - عارەبی
مەردۆخ کوردی - فارسی
مەردۆخ کوردی - کوردی
نالی
هەنبانە بۆرینە (کوردی - فارسی)
هەنبانە بۆرینە (کوردی - کوردی)
گۆڤەند و زنار
X
وشە
پوخت
پێشگر
ناوگر
پاشگر
سەروا
دەرئەنجام: 22
سەرچاوە:
قامووسی زمانی كوردی - زەبیحی
ئازیەت باری
«حمسـ.»
لە
حاڵی
تازیەدابوون.
سەرچاوە:
قامووسی زمانی كوردی - زەبیحی
باری کەللا
[[باتر + ئی + کەللا]]
(نت.)، (مک.)
ئەو
(متە)یە
کە
لە
هێندێ
یاری
منداڵانەدا
بۆ
کەسێکی دادەکەن
کە
هەموو
(
مایە
)ی دۆڕاندبێ و
تەنیا
دە
سکە
لای
مابێ. تێبــ.-
لە
هەندێ
یاری
کوردەواریدا
وەکوو
(مووشێن)، (ماتێن)، (
جەغزێن
) و... و...
کە
هەر
یاریکەرێ (دەسکەللا) و (
مایە
)ی
خۆی
هەیە
،
ئەگەر
هات
و یەکیکیان
هەموو
(
مایە
)کەی دۆڕاند و بیەوێ
هەر
یاری
بکا
،
بە
یەکێ
لە
یاریکەرەکان
دەڵێ
(باری کەللا)م
بۆ
داکە و
دەبێ
بۆی
داکا،
ئەگەر
ئەم
جارەش دۆڕاندی (کەللا)کەی
لەباتی
(قەرز)ەکە هەڵدەگرن و
لە
یاری
وەلا
دەکەوێ،
خۆ
ئەگەر
بردیشیەوە
ئەوا
دەکەوێتە (
مایە
) قەرزەکەی دەداتەوە.
سەرچاوە:
قامووسی زمانی كوردی - زەبیحی
باران بارین
[[باران + بارین]]
(مست. لا.) هاتنەخوارەوەی
باران
لە
هەوران
ڕا
بۆ
سەر
زەوی
. *
باران
دادان
، دادانە
باران
(نە)، کردنە
باران
.
سەرچاوە:
قامووسی زمانی كوردی - زەبیحی
بارین
[[پە: ڤاریتەن]]
(مس. لا.) ١- هاتنەخوارەوەی
باران
،
بەفر
و
تەرزە
لە
هەوران
ڕا
بۆ
سەر
زەوی
. ٢- (مج.)
هاتنە
خوارەوەی
هەر
شتێک
لە
بڵیندایەکی نیسبی
ڕا
بۆ
سەر
شوێنێ
یا
کەسێ
.
گوللە
وەک
تەرزە
بە
سەرماندا دەباری *(بک.)
بارین
. تێبــ.-
لە
زمانی
ئاوێستاییدا (ڤارێنگتی)
بە
مانای (دەبارێ) هاتووە (تم: ژابا- ٣٤).
سەرچاوە:
قامووسی زمانی كوردی - زەبیحی
باریک
[[پە: باریک]]
(ست.) ١-
حاڵی
هەر
شتێکی
پانایی
کەم
و
درێژایی
زۆربێ//
پان
. ((
پردی
سیڕاتێ
لە
موو
باریکتر و
لە
ئەڵماس
تیژترە)). ٢-
حاڵی
هەر
جیسمێکی قوتر(قطر)ی
بچووک
بێ//
ئەستوور
. ((کووچەی فەیزاوا
تەنگ
و
تاریکە
+ ماتیشقەی ڕووسی
ناوقەد
باریکە
)) (فۆلکلۆر).
سەرچاوە:
قامووسی زمانی كوردی - زەبیحی
باریک و بنێسی
(نت.)، (کعر.) ١- لاوازێکی
لەبەر
نەخۆشی
تووشی
کەسێک
دەبێ
و
ڕۆژبەڕۆژ
کزتر و زەبوونتری
دەکا
.
خدر
لێی
پیسی
کردووە و داوێتە
باریک
و
بنێسی
. ٢- تم: ١-
ئازار
(ئازاری
سیل
) *(مک.)
بنێسی
.
سەبنێسی
. (جنو.) باریکۆ.
سەرچاوە:
قامووسی زمانی كوردی - زەبیحی
باریکان
[[باریک + ئان]]
(نت.) بەنێکی
بە
دانستە
و
باریک
ڕێسرابێ.
باریکان
دەڕێسێ-
بە
تەشی
خوری
دەکاتە بەنێکی
باریک
. ب) (کن.) قسەکانی
زۆر
درێژ
دەکاتەوە،
هەر
لێی
بابڕیتەوە،
زۆر
ڕینگەڕینگ
دەکا
.
سەرچاوە:
قامووسی زمانی كوردی - زەبیحی
باریکایی
[[باریک + ئایی]]
(نت.)
ئەو
شوێنەی
کە
لە
جێگاکانی
تری
کەمتر
ئەستوور
بێت. دارەکە
لە
باریکاییەکەی
ڕا
ببڕنەوە.
سەرچاوە:
قامووسی زمانی كوردی - زەبیحی
باریکی
[[باریک + ئی]]
(نت.) موتڵەقی
باریکایی
. (تم:
ئەستووری
- تێبــ.).
سەرچاوە:
قامووسی زمانی كوردی - زەبیحی
باریکە
[[باریک + ئە]]
(نت.) ١- دروومانی پەراوێزی
جلوبەرگ
. ٢- (مج.)
خۆشاردنەوە
،
خۆدزینەوە
،
پێدزکێ
. باریکەی
دایە
و
بۆی
دەرچوو
. ٣-
ناوی
دێیەکە
لە
دەوروبەری
شاری
سلەیمانی.
سەرچاوە:
قامووسی زمانی كوردی - زەبیحی
باریکەڕی
[[باریک + ئە + ڕێ]]
(نت.) ڕێگایەکە
تەسک
و
خۆش
نەکراو
بێ
بەڵام
هاتوچۆی
پێدا
بکرێ.
سەرچاوە:
قامووسی زمانی كوردی - زەبیحی
باریە
[[؟]]
(نا.) ئامرازێکە
بۆ
خوولاندن و بەرزکردنەوەی
شتی
قورس
لە
شوێنی
خۆی
. تێبــ.-
ئەم
ئامرازە
لە
ساکارترین حاڵەتیدا تیلایەکی
دار
،
یا
ئاسنێکی
ئەستوورە
کە
سەرێکی
تۆزێ
دەکورێتەوە و
هێندێ
پان
دەکرێ
و بڕێکیش دەکێندرێتەوە
بە
جۆرێکی
ئەوتۆ
زاویەیەکی
کراوەوە
(منفرجە)
دروست
دەکات. تێبــ.-
لە
کاتی
ئیش
پێکردندا
سەرە
پانەکەی دەخرێتە
ژێر
شتە قورسەی
کە
مەبەستە
بجووڵێندرێ،
لەو
کاتەدا دیوی دەرەوەی زاویەکە
دەبێ
لەسەر
جێگایەکی
پتەو
ڕابوەستێ-
لە
(فیزیک)دا
بەم
شوێنە دەگوترێ (
نقطە
اتکاء
)-
ئەوجار
باسکە
درێژەکەی
بۆ
لای
خوارەوە
دادەگرن و
بە
هێزێکی
کەم
قورسایەکی
زۆر
دەجووڵێنێ. ئارشمیدۆس زانای بەناوبانگی یۆنانی گوتوویە: ((
ئەگەر
(
نقطە
اتکاء
)
یەکەم
دەست
کەوێ
،
زەوی
لە
جێی
خۆی
دەبزوێم)). * (
کئیر
.) ئەهرەم (فارسییە). (سن.)
چل
مێردە
، لحسە (هس. لەوازە). نۆێڵ.
سەرچاوە:
قامووسی زمانی كوردی - زەبیحی
مل لە موو باریکتر
(کن)
زۆر
گوێ
لە
مست و متیع. (مج.)
لاواز
،
لەغەر
. *(بک.)
زراف
.
سەرچاوە:
قامووسی زمانی كوردی - زەبیحی
ئاگر لێبارین
[[ئاگر + لێ «لە + ی = ز» + بارین]]
«مستـ. لا.»، «کنـ.»
بەڵا
بەسەر
هاتن
،
تووشی
ناڕەحەتی
بوون
. ● «
ئاگری
لێبارێ»
تووک
و نزایە.
سەرچاوە:
قامووسی زمانی كوردی - زەبیحی
ئیخبارییە
[[=عا.: اخباریە]]
(نا.)، (کعر.)
نامە
یا
هەر
جۆرە نووسراوێکی
بۆ
ئاگادار
کردنی
میری
لە
کار
و
چالاکی
و
هەستان
و دانیشتنی
کەسێ
یا
کەسانێ بنووسرێ. * (کئێر.)
ڕاپۆرت
، گوزاریش.
سەرچاوە:
قامووسی زمانی كوردی - زەبیحی
بە لەباریکه
[[به/1+ 3- 3- ئه/2+ باریك /1+ 5-ئه/1]]
«نت.»، «
کێر
.، کعر.، جن.» 1-
ئاد
میزادی
بەژن
درێژی
،
لاواز
وڕەقەڵه. 2-
حاڵی
مرۆڤێکی ئاوا:: پیاوێکی بەلەباریکەی
زەردە
ڵەشی لەکن
بوو
. تێبــ.ینی:
ئەم
وشەیه
ئەگەر
د ەگەڵ ناوێک
لە
حاڵەتی «ئیزافه»
دا
بوو
ئەوا
«
سفەت
» ه
ئەگینا
«
ناو
» ه.
سەرچاوە:
قامووسی زمانی كوردی - زەبیحی
ئاریباری
«نتـ.»، «کیـ.»
هەڵووچە
،
هەڵووژە
. هس.:
ئاڵووباڵوو
.
سەرچاوە:
قامووسی زمانی كوردی - زەبیحی
ئیجباری
[[عا. کو.]]
١- (س.)
کاری
بەزۆر، کارێکی
کەسێ
لەژیر پاڵەپەستۆی یەکێکی
تر
دەیکا. ٢- (نت.)، (کئێر.) خزمەتی
سەربازی
کە
بە
پێی
قانوون
دەبێ
هەموو
کەس
بۆ
وڵاتی
خۆی
ئینجامی
بدا
. ((...
قەت
بووە
ئیجباری
لە
کوردی
بگرێ)).
سەرچاوە:
قامووسی زمانی كوردی - زەبیحی
ئیخباری لێ کردن
[[عا. کو.]]
(مست. مت.)، (کعر.)
ئاگادار
کردنی
میری
دەربارەی
کەسێ
یا
کەسانێ
یا
هەڵسان
و دانیشتنیان. ((
بە
میرزا
قادر
بڵێن
ئیخباریان
لێ
کردووە
خێرا
بگەڕێتەوە
سیتەک
.)) تێبــ.-
ئەم
وشەیە و
ئەوی
پێشەوەشی
تەنیا
بۆ
مەبەستی
خراپە
بەکاردێن.
سەرچاوە:
قامووسی زمانی كوردی - زەبیحی
ئیخباری کردن
[[عا. کو.]]
(مست. مت.)، (کعر.)
ئاگادار
کردنی
میری
لە
کارێک
یا
دەربارەی شتێک. ئیخبارییان کردووە
کە
ماڵی
شێخ
لەتیف
پڕە
لەوانەی
لە
کۆمەڵە
ڕایان کردووە. *(کئێر.)
ڕاپۆرت
دان
، گوزاریش
دان
.
سەرچاوە:
قامووسی زمانی كوردی - زەبیحی
بە ئیعتباری...
(کعر.)
لەبەر
ئەوەی
..،
بەو
حیسابەی
کە
...
بە
ئیعتباری
ئەوەی
ئێوە
لە
کۆنگرەکە
بوون
باش
دەزانن بڕیارەکانی
چن
.
سەرچاوە:
قامووسی زمانی كوردی - زەبیحی
لە ئیعتباری... وە
(کعر.)
لە
...وە بەدواوە.
لە
ئیعتبیباری
ئەم
ساعەتەوە
ئیتر
من
قسە
لەم
مەسەلەیە ناکەم.