تۆڕی زاراوەپارێزیی وشەدان
سەرجەم فەرهەنگەکان
فەرهەنگەکانی کوردی - کوردی
برادۆست (ئینگلیزی-کوردی)
برادۆست (کوردی - ئینگلیزی)
برادۆست (کوردی - عەرەبی)
برادۆست (کوردی - کوردی)
زاراوەکانی کۆڕ (کوردی - ئینگلیزی)
زاراوەکانی کۆڕ (کوردی - عارەبی)
سەلاحەدین
فەرهەنگۆکی کتێبی ئابووری سامولسن و نوردهاوس
فەرهەنگی خاڵ
فەرهەنگی زانستی سیاسی (ئینگلیزی- کوردی)
فەرهەنگی زانستی سیاسی (کوردی - ئینگلیزی)
فەرهەنگی زانستی سیاسی (کوردی - فارسی)
فەرهەنگی زانستی سیاسی (کوردی - کوردی)
فەرهەنگی کوردستان
قاموس کردي الحدیث
قامووسی زمانی كوردی - زەبیحی
مەردۆخ کوردی - عارەبی
مەردۆخ کوردی - فارسی
مەردۆخ کوردی - کوردی
نالی
هەنبانە بۆرینە (کوردی - فارسی)
هەنبانە بۆرینە (کوردی - کوردی)
گۆڤەند و زنار
X
وشە
پوخت
پێشگر
ناوگر
پاشگر
سەروا
دەرئەنجام: 949
سەرچاوە:
قامووسی زمانی كوردی - زەبیحی
ئا، ئا ! دەبەشنەوه
ڕستەیێکه بەسەر سووڕمانەوه دەگوترێ. زیاتر
دووکاندار
به
کڕیارێکی
دەڵێ
که
نرخێکی
وا
بۆ
کاڵایەک
بڵێ
نەچێتە عەقڵەوه.*
بە
خشینەوه.
دابەش
کردن/2.
سەرچاوە:
قامووسی زمانی كوردی - زەبیحی
١- ئا
یەکەمین
پیتی ئەلفوبێی زمانی کوردییە
کە
بە
خەتی لاتینی بنووسرێ و دەنگێک
پێشان
دەدا
کە
لە
تێکەڵاوبوونی «هەمزە» و «
ئەلف
» پێکهاتووە.
سەرچاوە:
قامووسی زمانی كوردی - زەبیحی
٢- ئا
١-«بنـ.»
بەڵێ
، بەوجۆرەیە کوتت، وڵامی پرسیارە
بە
ئیجاب
،
بەڕاست
زانینی قسەی کەسێکە: چوویە
ماڵی
خاڵت؟ ــ ئا، بچین
بۆ
مەکتەب
؟ ــ ئا، زوانت وەختێ ئیزنش
تەڵەب
کەرد
لاڵ
کەی
نمەبۆ
چەنی
«ئا» ش
ئاوەرد
. «مەولەوی: مکبـ ـ ١١٦» ٢- «ئمـ..»
بۆ
سەر
سوڕمان و
گومان
و پرسیارە: چوویە
ماڵی
خاڵت؟ - ئا!؟
ئائا
. تەئکیدێکی زیاتر
پێشان
دەدا// نا.
نانا
.
نەء
سەرچاوە:
قامووسی زمانی كوردی - زەبیحی
٣- ئا
«پبـ..» .«سیمـ..» ١- پاشبەندی ئامرازی «
زەرف
» ە،
پاش
ئەم
وشەیەی
کە
بە
دوای «
لە
»
دا
دێت
ئەمەش
بە
دوایەوە دەنووسێ:
لە
قامووسا
هەیە
،
نانی
لە
مالا
نییە
. ٢- «ئمـ.»، «سیمـ.»
بۆ
پرسیار
و هاندانە و
لە
پێش
هەندێ
وشەوە دەگوترێ: ئاخو،
ئادەی
*
دا
.
سەرچاوە:
قامووسی زمانی كوردی - زەبیحی
٤- ئا
«ئیز.»
لە
لەهجەی باکوری زمانی کوردیدا ئامرازی ئیزافەیە
بۆ
مێیینە: کەچا
من
«
کچی
من
»، خۆها
تە
«
خوشکی
تۆ»، مەهینا ئۆسۆ «ماینی وسوو» .
سەرچاوە:
قامووسی زمانی كوردی - زەبیحی
٥- ئا
«نا.»، «کئێر.» کورتەی وشەی «
ئاغا
» یە: ئامیرزا
حەسەن
،
ئایی
فڕۆهیر.
سەرچاوە:
قامووسی زمانی كوردی - زەبیحی
٦- ئا
«پبـ..»
بە
دوای ڕیشەی فیعلەوە دەنووسێ و دەیکا
بە
سفەتی فاعیلی:
بینا
«
لە
بینین»،
توانا
«
لە
توانین»،
خۆرا
«
لە
خواردن»،
ڕەوا
«
لە
ڕۆیین»،
زانا
«
لە
زانین»،
گیرا
«
لە
گیران
یا
گرتن
».
سەرچاوە:
قامووسی زمانی كوردی - زەبیحی
«ـ ئاخن»
«پبـ.» ڕیشەی مەسدەری ئاخنینە،
وەکوو
پاشبەند
بە
دوای
ناوەوە
دێت
و ناوێکی
تازە
یا
سفەتی
لێ
دروست
دەکا: گڵوێناخن،
ناواخن
.
سەرچاوە:
قامووسی زمانی كوردی - زەبیحی
«ـ ئار
«پبـ.» پاشبەندێکە
ئەم
مەبەستانە پێکدێنێ: ١-
دەگەڵ
ڕیشەی
هەندێ
مەسدەران
تەرکیب
دەبێ
و دەیانکا
بە
ئیسمی مەسدەر:
پرسیار
،
دیدار
،
کردار
،
کوشتار
. ٢-
بە
دوای ڕیشەی مەسدەرەوە دەنووسێ و دەیکا
بە
فاعیل
«
ناو
یا
سفەت
» : فڕوشیار،
کڕیار
. ٣-
بە
دوای ڕیشەی مەسدەرەوە دەلکێ و دەیکا
بە
ناو
:
بڕیار
،
زانیار
،
مردار
. ٤-
لە
ڕیشەی
هەندێ
مەسدەر سفەتی مەفعولی
ساز
دەکا.:
گرفتار
. ٥-
دەگەڵ
ناو
تەرکیب
دەبێ
و ناوێکی تازەی
لێ
پێکدێنێ:
بنار
،
ژەنگار
. تێبــ. ـ
لە
هەموو
ئەو
حاڵەتانەدا
کە
بەشێکی
وشە
تازەکە ڕیشەی مەسدەر
بێ
یەکەم
پیتی نیشانەی مەسدەر رەگەڵ
وشە
تازەکە دەخرێ: کڕین:
کڕ
«
ڕیشە
» + ی «
یەکەم
پیتی نیشانەی مەسدەر +
ئار
«پبـ.» =
کریار
.
کوش
«
ڕیشە
» + ت «
یەکەم
پیتی نیشانەی مەسدەر» +
ئار
«پبـ.» =
کوشتار
.
سەرچاوە:
قامووسی زمانی كوردی - زەبیحی
«ــ ئاڕا
«پبـ.»
دەگەڵ
ناو
تەرکیب
دەبێ
و دەیکا
بە
فاعیل
□
تا
سولەیمانان نەچوونە
سەدری
تەختی ئاخیڕەت ئەحمەدی موختاری
ئێمە
شاهی
تەخت
ئاڕا
نەبوو
«
نالی
. گمـ.». جامت
جەم
ئاسا
لەب
ڕێز
کە
جە
مەی
پێم
نۆش
کەر
وە
یاد
بەزم
ئاڕاکەی
کەی
«
مەولەوی
. مکبـ.» تێبــ. ــ
ئەم
پاشبەندە
لە
«نمسـ.» ی ئاڕاییشت
یاخۆ
لە
مەسدەری «ئاڕاستەن» ی
پەهلەوی
کە
ئێستاش
لە
فارسیدا
هەر
بەکار
دێت
و
بە
مەعنای ڕازاندنەوەیە، وەرگیراوە، بچێتە
سەر
هەر
ناوێک دەیکا بەسفەتی فاعیلی
بۆ
ناوێکی تر:
شاهی
تەخت
ئارا
= شایەک،
کە
تەخت
دەڕازێنێتەوە،
لە
وانەیە
تەخت
زینەتی
لەوی
وەردەگرێ.
بەڵام
تەرکیبە
کە
بە
تەنیایی
دەبێتە
ناوی
فاعیل
:
بەزم
ئاڕا = کەسێکی مەجلیسی
کەیف
و
بەزم
سازدەکا و
گەرمی
دادێنێ.
سەرچاوە:
قامووسی زمانی كوردی - زەبیحی
ئاڵە بێژ کردن
«مستـ. متـ.» دابێشتنی
هەندێ
شتی
هاڕاوە
و
کوتراو
«
برنج
،
دارچین
،
بەهارات
...»
بە
پارچە
قوماشێکی تەنکی
شاش
،
بۆ
جیاکردنەوەی
ئەو
بەشەی
باش
نەکوتراوە.. *
واڵە
بێژ
کردن
«سیمـ.».
سەرچاوە:
قامووسی زمانی كوردی - زەبیحی
به ئاڵۆش
«ست.» تم:
ئاڵۆشاوی
/ ب2
سەرچاوە:
قامووسی زمانی كوردی - زەبیحی
بە ئامانەت دان «دانان
«مستـ. متـ.» ١- شتێک
لە
لای
کەسێ
دانان
کە
پاشان
لێی
وەربگیرێتەوە. ٢- ناشتنی مردووی
شیعە
لە
شوێنێک
تا
لە
هەلێکدا بگوازرێتەوە
بۆ
شوێنە پیرۆزەکان.
سەرچاوە:
قامووسی زمانی كوردی - زەبیحی
٣- ــ ئاڵ
«پبـ.»
بە
دوای
ناوەوە
دەنووسێ و مەعنای
وێکچوون
یا
نیسبەتی
لێ
زیاد
دەکا
و دەیکاتە ناوێکی تازە:
پاتاڵ
،
چاڵ
،
چەتاڵ
،
چەنگاڵ
،
فیشاڵ
،
قرژاڵ
، «بکـ.» کیڤژاڵ،
هەرزاڵ
.
سەرچاوە:
قامووسی زمانی كوردی - زەبیحی
ئاب و تاب
[ [١- ئاب/ ٢+تاب]، [فر. کو.] ]
«نتـ.» ١-
ڕازاوە
و
بە
ڕەونەق:
بە
ئاب
و تابێکەوە قسەکانی گێڕایەوە. ٢- تاووتوێ و
گەرما
. □ «
لە
ئاب
و
تاب
ئەشک
و
ئاهی
خۆمدا بوومە
بریانی
». «
لە
باتی
پوختەگی
سووتام و
هێشتا
پێم
دەڵێن
خامە
» «نالی: گمـ.» *
ئاووتاو
.
سەرچاوە:
قامووسی زمانی كوردی - زەبیحی
ئابات
«مکـ..»، «سـ..»
ئاوەدان
. تێبــ. -
ئەم
وشەیە
بە
تەنیایی
دەکار ناکرێ،
دەگەڵ
ناوێک
تەرکیب
دەبێ
و ناوێکی
تازە
دروست
دەکا
بۆ
ناونانی
ئاوایی
و
دێهات
،
لە
کوردستان: حاجیابات، حەسەنابات، عەلیابات. *
ئاوا
.
سەرچاوە:
قامووسی زمانی كوردی - زەبیحی
ئابان
[فر. ]
«کئێر.»، «نا.»
مانگی
هاشتەمی ساڵی
ئێرانی
،
دووەم
مانگی
پاییز
«٢١ی تشرینی
یەکەم
- ٢٠ تشرینی
دووەم
»، *
خەزەڵوەر
.
سەرچاوە:
قامووسی زمانی كوردی - زەبیحی
ئابجۆ
«مکـ..»، «نتـ..» تمـ:
ئاوجۆ
.
سەرچاوە:
قامووسی زمانی كوردی - زەبیحی
ئابخانە
[١-( ئاب/ ١+خانە)،( فر. کو.) ]
«نتـ.»
چاوگە
ژوورێکە
بۆ
دەست
بەئاو
گەیاندن
تەرخان
دەکرێ*
ئابدەست
،
ئابدەستخانە
،
ئاوخانە
،
ئاودەست
،
ئەدەبخانە
. «بکـ..»
ئاڤڕێژ
. «فیـ..»
ئاودەستخانە
، پێشـــاو، سەراودەشت، کەنـــاراو.
سەرچاوە:
قامووسی زمانی كوردی - زەبیحی
ئابدارباشی
[ ١- ئابدار + باشی «تو = سەری»، کو. تو. ]
سەرۆکی
هەموو
ئەو
کەسانەی
لە
ئابدارخانە
«تمـ.: ـ»
ئیش
دەکەن.
سەرچاوە:
قامووسی زمانی كوردی - زەبیحی
ئابدارخانە
[ ١- [ئابدار + خانە]، [فر. کو.] ]
«کئێر.»، «نتـ..» ١-
چاوگە
ژوورێکە
لە
کۆشکی پاتشایان و
ماڵە
دەوڵەمەند
و دەرەبەگاندا،
بۆ
ساز
کردنی
چا
و
قاوە
و
شەربەت
و
ئەو
جۆرە شتانە
تەرخان
دەکرێ
. ٢-
هەموو
کەرەستە
و
نۆکەر
و باربەری دەزگای
خواردن
و
خواردنەوە
کە
پاتشا
و
ئەمیر
و گەورەپیاوان
دەگەڵ
خۆیان
دەیان
بردە سەفەران.
سەرچاوە:
قامووسی زمانی كوردی - زەبیحی
ئابدووزەک
[ [١- ئاب/ ١ + دووز = دز + ١- ئەک/ ٢ ]]
«کئێر.»، «نتـ..» ئامرازێکە
لە
شووشە
و
لاستیک
و
پلاستیک
دروست
ئەکرێ، دەرمانی تراوی پێ دەکەنە
ناو
لەشی
ئینسانەوە. * سێرینگ، «کعر.»
شرینقە
.
سەرچاوە:
قامووسی زمانی كوردی - زەبیحی
ئابدەست
[ [١- ئاب/ ١ + دەست]، [فر. کو.] ]
«کعر.»، «نتـ..» تمـ:
ئابخانە
.
سەرچاوە:
قامووسی زمانی كوردی - زەبیحی
ئابدەستخانە
[[ ئابدەست + خانە]، [فر. کو.] ]
«کعر.»، «نتـ.» تمـ:
ئابخانە
.
سەرچاوە:
قامووسی زمانی كوردی - زەبیحی
ئابشار
[ [١- ئاب/ ١+ شار «ند.» ]، [فر] ]
«نتـ.»، ١- تمـ:
ئاوشار
□ «
ئەم
بەچاو «
در
» و
بە
سەر
لەعلی «هدیة» بۆدەبا «
ئەو
بەتف دەیکا
بە
میزابی شکستەی
ئابشار
» «نالی:
مقبل
- ١٥» ٢- چوونی
تۆپ
لە
یاری
«والیباڵ»
دا
،
بە
هەڵمەت
و
تاو
بۆ
مەیدانی
بەرامبەر
و شۆڕبوونەوەی
بە
ڕژدی
بە
کەنار
تۆڕەکەدا * «کعر.» کەبباسی «
عا
.».
سەرچاوە:
قامووسی زمانی كوردی - زەبیحی
ئابوور
«بکـ..»، «نا.»
حەیا
،
داوێن
پاکی
،
شانازی
،
شەرەف
، نامووس: م
ئابوور
کر
«م ئابوورم
کرد
» : ڕێکم
خست
، تەرتیبم
کرد
،
بە
خۆشی
و دۆستانە بڕیمەوە «
کار
و مەسەلە»، دەفعم
کرد
«
پارە
» تمـ:
بە
ئابوور
،
بێ
ئابوور
. تێبــ. ـ
ئەم
وشەیەم
هەروەکوو
خۆی
لەبەر
قامووسەکەی «ژابا JABA - ٢» نووسیوەتەوە
کە
بەو
مەعنایانەی سەرەوەی هێناوە و «م
ئابوور
کر
» و مەعناکانیشی
لە
زمان
«سۆسیین SOCIN» گێڕاوەتەوە. «کارومەسەلە» و «
پارە
»
بۆ
ڕوونتر کردنی مەعناکانی
من
لێم
زیادکردووە. هس.:
ئابڕوو
.
سەرچاوە:
قامووسی زمانی كوردی - زەبیحی
ئابووری
«تتـ.»، «نا.» -
چاوەدێری
ڕاگرتنی
ڕێک
و پێکی
داهات
و
خەرجی
ماڵ
،
ئیدارە
و
دەوڵەت
.
ئیقتیساد
. تێبــ. -
نازانم
ئەو
وشەیە
لە
کوێڕا
هاتووە و
چۆن
داتاشراوە،
بەڵام
ئەوەندە
بڵاو
بۆتەوە،
بەم
مەعنایە جێگای
خۆی
کردۆتەوە.
1
2
3
4
5
6
7