تۆڕی زاراوەپارێزیی وشەدان
سەرجەم فەرهەنگەکان
فەرهەنگەکانی کوردی - کوردی
برادۆست (ئینگلیزی-کوردی)
برادۆست (کوردی - ئینگلیزی)
برادۆست (کوردی - عەرەبی)
برادۆست (کوردی - کوردی)
زاراوەکانی کۆڕ (کوردی - ئینگلیزی)
زاراوەکانی کۆڕ (کوردی - عارەبی)
سەلاحەدین
فەرهەنگۆکی کتێبی ئابووری سامولسن و نوردهاوس
فەرهەنگی خاڵ
فەرهەنگی زانستی سیاسی (ئینگلیزی- کوردی)
فەرهەنگی زانستی سیاسی (کوردی - ئینگلیزی)
فەرهەنگی زانستی سیاسی (کوردی - فارسی)
فەرهەنگی زانستی سیاسی (کوردی - کوردی)
فەرهەنگی کوردستان
قاموس کردي الحدیث
قامووسی زمانی كوردی - زەبیحی
مەردۆخ کوردی - عارەبی
مەردۆخ کوردی - فارسی
مەردۆخ کوردی - کوردی
نالی
هەنبانە بۆرینە (کوردی - فارسی)
هەنبانە بۆرینە (کوردی - کوردی)
گۆڤەند و زنار
X
وشە
پوخت
پێشگر
ناوگر
پاشگر
سەروا
دەرئەنجام: 17
سەرچاوە:
فەرهەنگی زانستی سیاسی (کوردی - فارسی)
دەوڵەتانی لاسار
دولت
های
خودسر
سەرچاوە:
فەرهەنگی زانستی سیاسی (کوردی - ئینگلیزی)
دەوڵەتانی لاسار
Rogue states
سەرچاوە:
فەرهەنگی زانستی سیاسی (کوردی - کوردی)
دەوڵەتانی لاسار
بە
دەوڵەتانی
یاخی
و
چەمووش
دەگوترێ
کە
لە
گۆڕەپانی نێونەتەوەییدا بەهۆی ڕژێمی
سیاسی
یا
بۆچوونی ئایدیۆلۆجیکی ڕێبەرەکەیان،
تووشی
گۆشەگیری
دیپلۆماسی
و سەرشۆڕیی ئەخلاقی دەبن. شەرعییەتی
ئەم
دەوڵەتانە
لە
بەر
پێمل نەبوونیان
بە
یاسا
نێودەوڵەتییەکان ئەکەوێتە
ژێر
پرسیارەوە. نموونەی کلاسیکی
ئەم
جۆرە دەوڵەتانە، ئەفریقای باشوورییە لەنێوان ساڵەکانی 1984
تا
1994. ئاپارتایدو ئاکارە سیاسییەکانی ناوخۆیی و
دەرەکی
ئەم
ڕژێمە،
لەگەڵ
پێوانەکانی مافی
مرۆڤ
و مافی چارەی خۆنووسین،
دژایەتی
ئاشکرای
هەبوو
(بڕوانە
جیاوازی
ڕەگەزایەتی) .
زاراوەی دەوڵەتانی لاسار، بەزۆری
ئاماژە
دەدات
بە
سیستەمی سەرکردایەتی (Leadership)،
نەک
سیستەمی
سیاسی
خەڵک
یان
نەتەوەکان بەتایبەت
ئەو
ڕێبەرانەی
کە
فێڵباز
و
کەللەڕەق
و شەڕخواز و
سەرسەری
و
ناکەس
بن
.
سەرچاوە:
زاراوەکانی کۆڕ (کوردی - عارەبی)
لاسار
الجانح
سەرچاوە:
زاراوەکانی کۆڕ (کوردی - ئینگلیزی)
لاسار
Delinquent
سەرچاوە:
هەنبانە بۆرینە (کوردی - فارسی)
لاسار
حرف
نشنو،
لجباز
دیکتاتور
سەرچاوە:
فەرهەنگی خاڵ
لاسار
گیانداری
سەهندە
سەرچاوە:
هەنبانە بۆرینە (کوردی - کوردی)
لاسار
گوێ
نەبیس
سەرسەخت
سەرچاوە:
فەرهەنگی کوردستان
لاسار
خرس٬ سەهەندە٬
بێ
گووێیی٬ گووێ
پێ
نەدەر٬ لامل٬
چەتوون
٬ چەپخوون٬ کەللھ ڕەق٬ سەرەق٬ مەندەمودر٬ مەندەبۆر٬ ــــ بوون: شەهتاندن٬ ــــ
یی
:
خرسی
٬
شەهی
.
سەرچاوە:
فەرهەنگی زانستی سیاسی (کوردی - فارسی)
دیسپۆتیزم+ لاساریگەریی
دسپوتیسم+خدایگانسالاری
سەرچاوە:
فەرهەنگی زانستی سیاسی (کوردی - ئینگلیزی)
دیسپۆتیزم+ لاساریگەریی
Despotism
سەرچاوە:
فەرهەنگی زانستی سیاسی (کوردی - کوردی)
دیسپۆتیزم+ لاساریگەریی
ئەم
وشە
لە
ڕیشەی یۆنانی despoties) )
بە
مانای
سوڵتان
و دەسەڵاتداری تاکڕەو وەرگیراوە.
مەبەست
لەم
زاراوە
، دەسەڵاتێکە
کە
هیچ
سنوورێکی ڕێژەیی و
یاسایی
نییە
و
بە
لاساری
و
بەربەرەڵا
بەکار
دەبرێت. پێشینەی
ئەم
وشە
لە
زاراوەی سیاسیدا دەگەڕێتەوە
بۆ
2
هەزار
ساڵ
لەمەوبەر
.
هەڵبەت
تا
چەند
سەدەیەک
بەر
لە
ئێستە
، دیسپۆتیزم
لەگەڵ
زاراوەی تیرانی (بروانە
زۆرداریی
)
بەبێ
ڕەچاوکردنی جیاوازییەکانیان،
لەبری
یەکتر
بەکار
دەبران.
بەڵام
ئەم
چەمکە
بە
مانا
نوێباوەکەی،
پەیوەستە
بە
ئەندێشەی بیرمەندانێکی
وەکوو
دۆتۆکویل، هێگڵ، مارکس و ویتفۆگێل.
هێگڵ و مارکس،
ئەم
زاراوەیان بەشێوەیەکی
هاوبەش
بۆ
پێناسەکردنی
ئەو
جۆرە کۆمەڵگەیانە
بەکار
هێناوە
کە
لە
ڕەوتی
مێژوویی
خۆیان
بەرەو
شارستانییەت،
تووشی
کپبوون
و
بێدەنگی
هاتوون
. هێگڵ، پێی
وایە
کە
مێژوو
لە
ڕۆژهەڵاتەوە
بەرەو
ڕۆژاوا
ڕۆشتووە و
لەم
ڕەوتە مێژووییەشدا دێسپۆتیزم،
یەکەمین
قۆناخی
ئەم
جووڵە
بووە
کە
ئامانجە سەرەکیەکەشی دامەزراندنی حکوومەتێکی
پادشایی
بووە
لە
ئەورووپادا.
بە
باوەڕی
ئەو
،
لە
کاتێکدا
کە
هەموو
خەڵکی
ڕۆژاوا
لە
ئازادی
حەساونەتەوە،
کەچی
لە
ڕۆژهەڵات
،
تەنها
یەک
کەس
(
پادشا
یا
دەسەڵاتدار
)
لە
ئازادی
بەهرەمەندە و
لەم
سۆنگەوە شارستانییەتی
ڕۆژهەڵات
لە
یەکەمین
قۆناخی
مێژوویی
خۆیدا ماوەتەوە.
کاڕۆڵ ویتفۆگێل کۆمەڵناسی
ئەڵمانی
،
بە
پێوانەی تیۆرییەکەی مارکس دەربارەی
شێوازی
بەرهەمهێنانی
ئاسیایی
، ڕامانەیەکی
نوێ
لەسەر
دێسپۆتیزم دەردەکات
کە
هەموو
شارستانییەتە خۆرهەڵاتیەکان (
چین
،
هێند
و
ئێران
) و
تەنانەت
شارستانییەتە سوورهوولەکانی
ئەمریکا
(ئینکا، مایا و ئازتەک) لەخۆ دەگرێ. بەڕای
ئەو
، تایبەتمەندییەکانی
ئەم
جۆرە کۆمەڵگەیانە بریتییە
لە
:
1) ڕژێمی
سیاسی
ئیستبدادی.
2)
نەبوونی
چینی
ئاریستۆکراتی بەردەوام (بڕوانە ئاریستۆکراسی) .
3) چەقبەستنی لەڕادەبەدەری سیستەمی
ئیداری
وەڵات
.
4) نزمبوونی پێگەی
کۆمەڵایەتی
بازرگانەکان
لە
کۆمەڵگەدا.
5) بەکارهێنانی ئاودێریی بەرهەڵدا
لە
کشتوکاڵدا.
دیفاکتۆ: بڕوانە ناسینەوەی دووفاکتۆ.
سەرچاوە:
زاراوەکانی کۆڕ (کوردی - عارەبی)
لاساری
الجنوح، الجناح
سەرچاوە:
زاراوەکانی کۆڕ (کوردی - ئینگلیزی)
لاساری
Delinquency
سەرچاوە:
هەنبانە بۆرینە (کوردی - فارسی)
لاساری
حرف
نشنوی
دیکتاتوری
سەرچاوە:
هەنبانە بۆرینە (کوردی - کوردی)
لاساری
گوێ
نەبیسی
پێ
چەقێنی،
سەرسەختی
سەرچاوە:
فەرهەنگی خاڵ
لاساریی
سەهندەیی