تۆڕی زاراوەپارێزیی وشەدان



ئاک
پاشگرێکە وشەی ئامڕاز و هۆ دەدا وەک: پۆشاک، خۆراک کە واتای خواردەمەنی، پۆشیەنی دەدا
ئاک
«پبـ.» بە دوای ڕیشەی فیعلەوە دەنووسێ و دەیکا بە ناوێ کە مەعنای «بەکار هاتن، بە کەلک هاتن» دەدا: پۆشاک «شتێکی بە کەلکی پۆشین بێ»، خۆراک «هەرچی بە کەلکی خواردن بێ».
ئاک
قوڵەکراوەوەی ناوی (ئاکۆ)یە. بڕوانە: ئاکۆ
بیک نەفسۆک(ئاک)
باڵندەیێکی گچکەیە پشتی شینەو بن زگی زەردە، گەردن و سینگی بۆرە لەنێو دڕک و داڵاندا دەژی
بەلبەلاسینگ(ئاک)
تیڤرک(ئاک)
باڵندەیێکە بەقەد کۆترێکی دەبێ ڕەنگی بەرسینگی ئاسمانییە لەملاولای ملی سێ چووار خەتی زەردو ڕەش و سپی پێوەیە، سەر پشتیشی نوختەنوخته ی شین و زەردە. کڵاوکوڕە
جینجینارۆک(ئاک)
گوڵی هەنارێ
پشکووژا مەمکا(ئاک)
گۆی مەمکی
کولالەمار (ئاک.)
کێفژاڵە (ئاک٬ زاخ.٬ باد.)
گیا بڕە (موک ٬ بل٬ ئاک.)
گیایەکە قەفقەفەیە ٬ قەفەکەی سوورە و لە چیایان دەیدروونەوە بۆ ماڵاتان ٬ گیابڕکە ٬ فیرکە.؟
ئاقێلە(ئاکۆ)
کەرەستەی جووتی
ئاکابر
بزرگان
ئاکابر
پیاوە گەورەکان، مرۆیێت مەزن
ئاکابر
[ [=عا.: ئه‌کابر «ئه‌کبه‌ر» = گه‌وره‌کان] ]
١- «سـ.» «مکـ.» پیاوی بە ساڵاچوو * ئیختیار ٢- «نا.» پیاوی گەورە و بەڕێز لە کۆمەڵدا *ئەشڕاف، ئەعیان.
ئاکابرانە
شایسته بزرگان
ئاکابرانە
ئاکاری پیاوانە، شیاوی گەورە پیاوان
ئاکابرانە
[[ ئاکابر +ئانه‌/١]]
«عا. کو.»، «بنتـ.» ١- ئەوەی لە پیاو ئاکابر دەوەشێتەوه، کارێکی پیاوی ئاکابر بیکا. ئەم کوڕە بەم مناڵی خۆیەوە کارێکی هێندە ئاکابرانەی کردووه، پیاو سەری سووڕ دەمێنێ. ٢- بە شێوەی پیاوی ئاکابر، وەکوو ئاکابران.: کوڕم تۆزێ ئاکابرانە دانیشە ئەم جوڵە جوڵەت لە چیە ؟
ئاکاد
لە سنووری ژێری کوردستانێ دادەنیشتن
ئاکادێمی
[[ = فره‌نسی: ئاکادێمی. له‌ یۆنانی وه‌رگیراوه‌] ]
«نا.» ١- شوێنێکی تایبەتیە کە لەوێدا بە کردەوە فێری زانست یا فەننێک دەبن.: ئاکادێمی جەنگ، ئاکادێمی شۆڕش ٢- ئەنجمەنێکە لەوێدا: ئەدیب و زانا و هونەرمەند کۆ دەبنەوە و بۆ پێشخستن و پەرەپێدان و ڕێک خستنی بەشێکی دیاری لە بەشەکانی زانست ڕاوێژ دەکەن و بڕیاڕ دەدەن.: ئاکادێمی فەرەنسا: بۆ نووسین و ڕێکخستنی قامووس لە ٤٠ ئەندام پێکهاتووه، ساڵی ١٦٣٥ لە لایەن «ڕیشیلیۆ» دامەزراوە. ئاکادێمی زانست «علووم» : بۆ لێکۆڵینەوەی مەساییلی ڕیازی و فیزیا و کیمیا،... هتد، ساڵی ١٦٦٦ «کۆلبێرت» لە ٦٦ ئەندام و دوو سکرتێری هەمیشەیی پێکی هێناوە «تمـ: لاڕووس ــ ٩٩٤». ئاکادێمی علوومی سۆڤێتی: بەرزترین شوێنی زانستییە لە یەکێتی سۆڤێت «تمـ: کورتەی قامووسی سیاسی ــ ٧». تێبــ. ــ ا» ئەم وشەیە لە ناوی دانیشگایەک وەرگیراوە کە «ئیفلاتوون» لە باغی «ئاکادێمۆس» ی نیزیک ساری «ئاتێن» پاتەختی یۆنان دەرسی فەلسەفەی تێدا دەکوتەوە و بە ناوی باغەکەی کردبوو. ب» بەرامبەر بە مەعنای دووهەمی ئاکادێمی، «مەجمەعی عیلمی کوردی» لە بەغدا، وشەی «کۆڕ» ی داناوە و ناوی خۆشی ناوە: «کۆڕی زانیاری کورد».
ئاکار
الخلق
ئاکار
«نمس.»، «مکـ.» ١- خوو، ڕەوشت ٢- کردەوە: ئاکاری باش نیه، لە ئاکاری ڕازی بوون.
ئاکارەتی
الاخلاقیة
ئاکارەتی
Morality
سەرچاوە: فەرهەنگی خاڵ
ئاکام
ئاکام
دوماهی، دوایی، پاشینە
کاتی مەرگ، هەنجەڵ، ئەجەل: زیندە بە ئاکامە