تۆڕی زاراوەپارێزیی وشەدان



بنەڕەتیی یەکسانی
بنەڕەتێکی یاسایی و سیاسییە کە دەبێ بەو پێیە، لە هەموو کاروباڕێکی کۆمەڵایەتیدا هەموو کەس بە یەک چاو تەمەشا بکرێ، بێجگە لەوەی بۆ کردەوەیەکی دیاریکراو دەرهەق بە هەندێ کەس یان گرووپ بەڵگەی تایبەت بە دەستەوە بێت. ئەم پرەنسیپە لەسەر ئەم گریمانە ڕاوەستاوە کە تەواوی خەڵک لە بابەت «مافی سروشتی» پێکەوە یەکسانن. ئەم بۆچوونە هۆی نالێکچوویی زەینی و جەستەیی نێوان خەڵک ئەگەڕێنێتەوە بۆ «بەروبوومی کۆمەڵایەتی» و «نایەکسانی دەرفەتەکان» . لە لایەکی دیکەوە دژبەرانی یەکسانی، لەسەر ئەم باوەڕەن کە نالێکچوویی کەسەکان تاڕادەیەکی زۆر زاتییە و تەکوزی و هایراکی کۆمەڵایەتی بەپێی ئەم دۆخە دروست ئەبێ.
بنەڕەتیی یەکسانی زۆرتر ڕواڵەتێکی ئەخلاقی و مرۆڤدۆستانەی هەیە و کەمترین خواستەکەشی ئەوەیە کە ئەبێ هەمووی خەڵک لە هەندێ مافی سەرەکی هاوبەش و دابینکردنی پێداویستییەکانیان بە یەکسان بەهرەوەر بن، بەڵام ڕادەی ئەم مافانە نادیارە و هەرچی خەباتی یەکسانخوازانەش بەربڵاوتر دەبێت، ئەوانیش زیاتر دەبن. مەسەلەیەکی دیکە پێوەندی نێوان یەکسانییەکانە، چونکە هەرکام لەوانە خۆبەخۆ یەکسانییەکانی دیکە لەخۆ ناگرن.
لانیکەم ێسیاسی و ئایدیۆلۆجییەکانی ڕۆژوا لەسەر کێشەی یەکسانی چەقی بەستووە و کۆڵینەوەی فرەلایەنی ئەم مەسەلەش بۆتە هۆی سەرهەڵدانی جووڵانەوەی سیاسی جۆربەجۆر لە سەدەی بیستەمدا. ئەم باسە لە «یەکسانی لە بەردەم یاسا»وە کە دروشمی لیبرالیزم* بوو، دەستی پێکرد و تا «یەکسانی دەرفەتەکان» کە دروشمی سوسیالیزمە، درێژەی پێدرا. لە سەدەی بیستەمدا جووڵانەوەی ڕاستگەرای گەورە بە دژی ئەم بیرۆکە بەرپا بووە.
سەرچاوە: گۆڤەند و زنار
بوکسور
[ص. ا ]
(بوکسور - bûksur)
بوکسەر، بۆکس وەشێن، مشتباز.
بەرشکستە
بەرشکسە، لێ قەومیاگ، لێ قەوماو
بەرشکسه
بَرشکَسته، وَرشکسته، وَرشکست.
بەرشکسه
لێقۆمیاگ. [لێقەوماو، مایەپووچ]
بەرشکسه
موکَس، مُنکَسِر، مُفلس، غَرّماء.
سەرچاوە: فەرهەنگی خاڵ
بەکسەمە
پسکویتێکە بۆ سەفەر هەڵدەگیرێ
سەرچاوە: فەرهەنگی خاڵ
بەکسەمەد
جۆرە پسکویتێکە کە بۆ سەفەر هەڵدەگیرێ
سەرچاوە: فەرهەنگی خاڵ
بەکسەمەد
سەرچاوە: گۆڤەند و زنار
تاکستان
[ا. مر ]
(تاکیستان - takistan)
ڕەز، باغی ئەنگور، بنەترێ.
سەرچاوە: گۆڤەند و زنار
تاکسی
[ا. فر ]
(تاکسی - taksî)
تەکسی، ئوتومبێلی کرێ له ناو شاردا.
سەرچاوە: گۆڤەند و زنار
تاکسی متر
[ا. مر - فر ]
(تاکسی مەتر - taksî metr)
تەکسی مەتر، ئامێرێکه بۆ پێوانەی ئەو رێگەی که تاکسی دەیبڕێ تا به گوێرەی ئەو کرێ وەربگرێ، عەدداد.
سەرچاوە: گۆڤەند و زنار
توکسین
[ا. فر ]
(توکسین - tûksîn)
ئاوی ژەهردار، ژەهرێکه که له هەندێ میکرۆب دروست ده-بێ.
سەرچاوە: گۆڤەند و زنار
تکسر
[مص. ع ]
(تەکەسسور - tekes sur)
تێکست
تێکستاندن
textualization, داڕشتنی تێکست، نووسینی تێکست، داڕشتنی بیر و گوتار لە چێوەی تێکستدا.
تێکستبار
تێکستبارەتی
textuality, تێکستبارەتی دەکاتەوە سروشتی تێکست، ساختار و هەڤبەندیی پێکهاتەکانی تێکست بۆ پێکهێنانی یەکەیەکی ڕاگەیەن.
تێکستبوون