تۆڕی زاراوەپارێزیی وشەدان
سەرجەم فەرهەنگەکان
فەرهەنگەکانی کوردی - کوردی
برادۆست (ئینگلیزی-کوردی)
برادۆست (کوردی - ئینگلیزی)
برادۆست (کوردی - عەرەبی)
برادۆست (کوردی - کوردی)
زاراوەکانی کۆڕ (کوردی - ئینگلیزی)
زاراوەکانی کۆڕ (کوردی - عارەبی)
سەلاحەدین
فەرهەنگۆکی کتێبی ئابووری سامولسن و نوردهاوس
فەرهەنگی خاڵ
فەرهەنگی زانستی سیاسی (ئینگلیزی- کوردی)
فەرهەنگی زانستی سیاسی (کوردی - ئینگلیزی)
فەرهەنگی زانستی سیاسی (کوردی - فارسی)
فەرهەنگی زانستی سیاسی (کوردی - کوردی)
فەرهەنگی کوردستان
قاموس کردي الحدیث
قامووسی زمانی كوردی - زەبیحی
مەردۆخ کوردی - عارەبی
مەردۆخ کوردی - فارسی
مەردۆخ کوردی - کوردی
نالی
هەنبانە بۆرینە (کوردی - فارسی)
هەنبانە بۆرینە (کوردی - کوردی)
گۆڤەند و زنار
X
وشە
پوخت
پێشگر
ناوگر
پاشگر
سەروا
دەرئەنجام: 205
سەرچاوە:
مەردۆخ کوردی - عارەبی
بنەڕەت
رِهض، رُبض، اَساس، اُسّ، اِست، اَصل.
سەرچاوە:
هەنبانە بۆرینە (کوردی - فارسی)
بنەڕەت
پایه
و
اساس
اصل
و
نصب
سەرچاوە:
هەنبانە بۆرینە (کوردی - کوردی)
بنەڕەت
بناخە
ڕەگەز
،
بنەچە
سەرچاوە:
قامووسی زمانی كوردی - زەبیحی
بنەڕەت
[[بن/6+3-ئه/2+ڕهت]]
. «نت.» «مک.» 1- تم:
بناخه
. 2-
ڕەگ
و
ڕیش
ی دارانه.
سەرچاوە:
فەرهەنگی کوردستان
بنەڕەت
بنچینە
، بنگەە،
بنی
بنی
،
بنی
بناغە
،
بنی
ڕەگ
و
ڕیشە
، (
هەورا
)
بناخە
،
بنەوا
، شووێنەوار._ی: بنگەهی
سەرچاوە:
فەرهەنگی زانستی سیاسی (کوردی - فارسی)
بنەڕەتیی یەکسانی
اصل
برابری
سەرچاوە:
فەرهەنگی زانستی سیاسی (کوردی - ئینگلیزی)
بنەڕەتیی یەکسانی
principle
of
equality
سەرچاوە:
فەرهەنگی زانستی سیاسی (کوردی - کوردی)
بنەڕەتیی یەکسانی
بنەڕەتێکی
یاسایی
و سیاسییە
کە
دەبێ
بەو
پێیە،
لە
هەموو
کاروباڕێکی کۆمەڵایەتیدا
هەموو
کەس
بە
یەک
چاو
تەمەشا
بکرێ،
بێجگە
لەوەی
بۆ
کردەوەیەکی دیاریکراو دەرهەق
بە
هەندێ
کەس
یان
گرووپ بەڵگەی
تایبەت
بە
دەستەوە
بێت.
ئەم
پرەنسیپە
لەسەر
ئەم
گریمانە
ڕاوەستاوە
کە
تەواوی
خەڵک
لە
بابەت
«مافی
سروشتی
»
پێکەوە
یەکسانن.
ئەم
بۆچوونە
هۆی
نالێکچوویی
زەینی
و جەستەیی
نێوان
خەڵک
ئەگەڕێنێتەوە
بۆ
«بەروبوومی
کۆمەڵایەتی
» و «نایەکسانی دەرفەتەکان» .
لە
لایەکی دیکەوە دژبەرانی
یەکسانی
،
لەسەر
ئەم
باوەڕەن
کە
نالێکچوویی کەسەکان تاڕادەیەکی
زۆر
زاتییە و تەکوزی و هایراکی
کۆمەڵایەتی
بەپێی
ئەم
دۆخە
دروست
ئەبێ.
بنەڕەتیی
یەکسانی
زۆرتر
ڕواڵەتێکی ئەخلاقی و مرۆڤدۆستانەی
هەیە
و کەمترین خواستەکەشی
ئەوەیە
کە
ئەبێ
هەمووی
خەڵک
لە
هەندێ
مافی
سەرەکی
هاوبەش
و دابینکردنی پێداویستییەکانیان
بە
یەکسان
بەهرەوەر
بن
،
بەڵام
ڕادەی
ئەم
مافانە نادیارە و
هەرچی
خەباتی یەکسانخوازانەش بەربڵاوتر دەبێت، ئەوانیش زیاتر دەبن. مەسەلەیەکی
دیکە
پێوەندی
نێوان
یەکسانییەکانە،
چونکە
هەرکام
لەوانە
خۆبەخۆ یەکسانییەکانی
دیکە
لەخۆ ناگرن.
لانیکەم ێسیاسی و ئایدیۆلۆجییەکانی ڕۆژوا
لەسەر
کێشەی
یەکسانی
چەقی
بەستووە و کۆڵینەوەی فرەلایەنی
ئەم
مەسەلەش
بۆتە
هۆی
سەرهەڵدانی جووڵانەوەی
سیاسی
جۆربەجۆر
لە
سەدەی بیستەمدا.
ئەم
باسە
لە
«
یەکسانی
لە
بەردەم
یاسا»وە
کە
دروشمی لیبرالیزم*
بوو
،
دەستی
پێکرد و
تا
«
یەکسانی
دەرفەتەکان»
کە
دروشمی سوسیالیزمە، درێژەی پێدرا.
لە
سەدەی بیستەمدا جووڵانەوەی ڕاستگەرای
گەورە
بە
دژی
ئەم
بیرۆکە
بەرپا
بووە
.
سەرچاوە:
فەرهەنگی زانستی سیاسی (کوردی - فارسی)
بونیادگەرێتی - بنەڕەتخوازی
بنیادگرایی -
اصول
گرایی
سەرچاوە:
فەرهەنگی زانستی سیاسی (کوردی - ئینگلیزی)
بونیادگەرێتی - بنەڕەتخوازی
Fundamentalism
سەرچاوە:
فەرهەنگی زانستی سیاسی (کوردی - کوردی)
بونیادگەرێتی - بنەڕەتخوازی
بڕوابوونی
کوێرانە
بە
هەموو
ناوەڕۆکی
ئینجیل
و ئەوەیکە
ئەم
کتێبە
پاک
و بێغەشە و
وشە
بە
وشەی «فەرمایشتی خودایە»
وەک
چۆنییەتی درووستبوونی
جیهان
و
ئادەم
و
حەوا
و
بەهەشت
و
دۆزەخ
.
ئەم
زاراوە
لە
زنجیرە
وتاڕێک لەژێر سەردێڕی بناغەکان وەرگیراوە
کە
لە
ساڵی 1909
لە
وەڵاتە یەکگرتووەکانی
ئەمریکا
بڵاو
کرایەوە.
هەندێ
لە
پرۆتستانە ئەمریکییەکان
تا
سەر
ئێسقان
بونیاتگەران و کلێسەی کاتۆلیکی ڕۆما و
هەر
ئەندێشەیەکی
تازە
و نوێباو،
بە
کوفر
دەزانن.
بونیاتگەرێتی
بە
مانای گەڕانەوەیە
بۆ
بناغەکان.
وەکوو
دەرئەکەوێ
ئەم
زاراوە
لە
دنیای مەسیحیدا
سەری
هەڵداوە
بەڵام
لە
دنیای
ئیسلام
زێدەتر پەرەی سەندووە.
لە
دنیای مەسیحی سڕینەوەی پیرۆزیی
لە
ئایین
و شکاندنی تابۆ ئایینییەکان
هاوکات
دەستی
پێکرد.
ئارێشەی بونیاتگەراکان
لەسەر
هەقیقەتە.
ئەوان
بانگەشەی
ئەوە
دەکەن
کە
هەقیقەت
،
وەکوو
چەمکێکی
ڕەها
بە
تەواوەتی
لای
ئەوان
دەست
ئەکەوێت.
هەندێ
خەسڵەت
بۆ
بونیاتگەرێتی دیاریکراوە
کە
هەندێ
بنەڕەتی مەعریفی
تایبەتی
هەیە
.
بۆ
وێنە
خوایەکی
«
قەهار
» و «سزادەر» وێنێ دەکەن و بڕوایان
بە
هەقیقەتێکی
تاقانە
هەیە
کە
تەنیا
لە
لای
خۆیان
دەست
ئەکەوێ.
لە
باری
مرۆڤناسییەوە،
مرۆڤ
بە
کەسێکی
تاوانبار
دەزانن و
ئەم
دنیاش
وەکوو
شوێنێک
بۆ
بەسزاگەیاندنی تاوانباران دەبینن.
بەڕای
هەندێ
، بونیاتگەرێتی
جیاواز
لە
ئۆرتۆدۆکس، دیاردەیەکی نوێیە و لەسەردەمی جیهانگیریدا بواری باشتری
بۆ
دەڕەخسێ (گیدێنز).
بە
وتەی هەندێکی دیکەش بونیاتگەرێتی، سەرچاوەیەکە
بۆ
بەرهەمهێنانی
شوناس
کە
لە
کۆمەڵگەی ڕایەڵەییدا
بە
گەڕانەوە
بۆ
ڕابردوو
و
هەروەها
گوڵبژێرکردنی
چەن
ڕەهەندێکی
ئەو
ڕابردووە، دەخوازێ
بە
شوێن
هاوسانکردنەوە بێت (کاستێڵز).
ئەم
کەسانە پێیان
وایە
کە
بونیاتگەرێتی
بە
درێژایی
مێژوو
بووە
بەڵام
لەم
سەردەمەدا
دەرەتان
و ئیمکانی زیاتری
بۆ
ڕەخساوە.
«سکاتلی»، پێی
وایە
ئەبێ لەنێوان
دوو
جۆر
بونیاتگەرێتی
جیاوازی
قاییل
بین:
یەکەم
، بونیاتگەرێتی
ئایینی
و نامودێرنە.
دووهەم
، بونیاتگەرێتی مودێرنە.
دیارە
بونیاتگەرێتی ئیسلامی لەڕووی مەعریفییەوە،
لە
چەشنی
یەکەم
ناونووس
دەکرێ
.
لە
کۆتایی
سەدەی
بیستەم
و سەرەتای سەدەی 21
بە
تایبەت
کارەساتەکەی 11ی سیپتەمبەری 2001
لە
ئەمەریکا
، بونیاتگەرێتی
لە
ڕواڵەتە ئیسلامییەکەیدا
بە
جۆڕێک
لەگەڵ
چەمکی تیرۆریزم*هاوواتا دەبێتەوە
لەبەرئەوە
تۆڕێکی
شەڕەنگێز
بە
ناوی
ئەلقائیدە*،
بە
دەسپێکی ئیسلامخوازی و ڕزگارکردنی موسوڵمانان
لە
چنگی
کافرەکان، چەندەها هێرشی
تۆقێنەر
و
کوشندە
لە
جیهان
ئەنجام
ئەدەن
کە
هاوکێشە
سیاسی
و ئەمنی و نێونەتەوەییەکان
بەرەو
پێناسەیەکی
دیکە
دەگوازێتەوە.
سەرچاوە:
فەرهەنگی کوردستان
خستنەڕێ
وەڕێ
خستن
،
بەڕێ
کردن
سەرچاوە:
فەرهەنگی کوردستان
دانەڕۆژ
کاروباری
نیوە
ڕۆژێک٬ نیوەڕۆژێک
سەرچاوە:
فەرهەنگی خاڵ
دانەڕۆکە
چێشتێکە
لە
گەنم
و
نۆک
دروست
دە
کرێ
و دەبەشرێتەوە بەسەر دراوسێدا
لە
کاتێکدا
کە
منداڵی
ساوای
ئەو
ماڵە
تازە
ددانی ڕوابێ
سەرچاوە:
هەنبانە بۆرینە (کوردی - فارسی)
دانەڕۆکە
آش
گندم
و
نخود
که
به
مناسبت
دندان
در
آوردن
نوزاد
می
دهند
سەرچاوە:
هەنبانە بۆرینە (کوردی - کوردی)
دانەڕۆکە
شێوی
نۆک
و
گەنم
کە
بە
مزگێنی
دان
هاتنی
منداڵ
دەیبەخشنەوە
سەرچاوە:
فەرهەنگی خاڵ
دانەڕێز
فڕێدانی
ئاش
دانەوێڵە
بۆ
ناو
ئاردەکە
سەرچاوە:
فەرهەنگی کوردستان
دانەڕێز
فڕێدانی
ئەو
دانانەیە٬
کە
ئاش
فڕێی دەداتە
ناو
ئاردەکەوە
سەرچاوە:
فەرهەنگی کوردستان
دانەڕێزە
(خۆ.):ئەو
دەنکە
دەغڵانەیە
کە
بە
ساخی
لە
نێو
بەرداشی ئاشی دێتە
دەرێ
سەرچاوە:
فەرهەنگی کوردستان
دانەڕێژ
ئاشێکە
دانی
دەنک
دەنک
فڕێداتە
نێو
ئاردییەوە
3
4
5
6
7
8
9