سەرۆک، گەورە. تێبــ. - ئەم وشەیە لەپێش یێمەوە و لە دوایی دەگەڵ وشەی کوردی تەرکیب دەبێ و مانای (سەرۆ ک و گەورە) یان لێ زیاد دەکات.: باشچاوەش، ‌تاجر باشی، باش دەوڵەمەنی شار.

نالییی پلەی چوارەمی بووە لەناویانا. لەوانەیە ئەم بەیتی « حەربا » یەش پەیوەندێکی بەم مەسەلەیەوە هەبێ، هەروەها لەوانەیه پارچە شیعری « ئەحوەلی تەفرەقە نەظەر..» یش، وەک له شوێنی خۆیدا ئیشارەتمان بۆ کرد، لایەکی ئەم مەسەلەیەمان بۆ ڕوون بکاتەوە.

نەییری ئەعظەم وەها تاوی دەدا وەک مەنجەنیق
بۆ دەوامی ڕۆژپەرستیی جەمعی حەربای دێتە ناو

«نا.» ١- ژنی گەورەپیاوان، ژنی بەڕێز و له خانەدانی گەوره. «بانووی پڕ تەمکین ساحێب سایە‌ی فەڕ» «بە جای تەخت نیا پەڕێش تەختەی زەڕ» «خانا -١٢٤» *خاتوون، خانم. ٢- ناوه بۆ ئافرەت تێبــ.- ئەم وشەیه له زمانی کوردیدا بەڵاوه نرابوو، تا ئەم ١٥/٢٠ساڵەی دوایی له چەند وشەیەکی مڕەکەبدا «کەیبانوو، ئاغابانوو،....» نەبێ نەدەبیندرا، هێستاش بەمانای یەکەمی هەر زۆر کەم دەکار دەکرێ، ئەگەرچی ئەدەبیاتی گۆرانی «خورشیدی خاوەر،، شیرین و خەسرەو، بە‌دیعولمولک و بەدیعولجەمال...» پڕن لەم وشەیه.

«نا» تم: ١- باب/١.

«مک» نێرەی باڵندە و پەلەوەری وەکوو چۆلەکه و پاساری و پەڕەسلێرکە و... و،....

«نا.» «سن.» تم: ١-باڵەبان.

«نت.»، «مک.» تم: ١- بان/٢. تێبــ.- کەرتی دووە‌می ئەم وشەیه بەلای منەوه «ئووک» ئامرازی بچکۆله کردنەوەیه «هەروەکوو له وشە‌‌ی - بچووک -دا د‌‌بیندرێ» و «ک» ەک‌ی سواوه و کەوتووه. ب» فەرقێک له نێوان مەدلوولی ئەم وشەیه و «١- بان /٢» هەیە، هەرچی (١-بان/٢)ە به د‌‌شتایێکی بەرزی نسبەتەن گەوره دەگوترێ، بەڵام «٢- بانوو» دەشتایێکه لەچاو دەوروبەر‌ی خۆی بەرزتره و له «١- بان/٢» بچووکتر.

«نا» هەر ڕێ و ڕەسمێکی ژیان و کۆمەلایەتی و... که بەرەوەی بووبێ یا هەیبێ. د‌ەربەگایەتی و سەرمایەداری لەم زەمانەدا باویان نەماوه. ڕێژیمی پاتشایە‌‌تی له دنیای ئێستادا له باو کەوتووه. جاران کەوای شۆڕ و سەڵته له کوردستان باو بوو. *نەریت «کەمەرلاڵ کەی سەر هۆردەر جەخاو+ خاو سەرای سەنگ، بەتۆنیەن باو.(خانا-٧٧١)

١- تم: بابه /١ و٢و٣. ٢- هێندێ جاران دایک و باب بە منداڵی خۆیان دەڵێن «هەروەک بڵێن باوکەکەم» .

«نا.»، «سن.» تم: ٢-باڵەبان.

«نا.» «مک.» ١- پاڵێکه بە «جۆلانه» ه دەندرێ بۆ ئەوەی دەست بکا به هاتووچۆ::کچێ کنێر وەره باوێکم پێوه نێ جا کە تۆش سوار بووی من باوت پێوه د‌ەنێم. باو‌ەلێ باوێکی بەسه- «کن» ههر تەکانێکی پێبده و بیخه جووڵەوه ئیتر ناو‌ەستێتەوه. ٢-وشەیەکه له یاری «باوباوێن» دا وێڕای لارکردنەوەی سەر دەگوترێ.

«پب» بەدوای ناوی ڕەنگانەوه د‌ەلکێ و بۆ هەر شتێ کرا به سفەت وا دەگەیێنی که ئەو شتە تەواو ئەو ڕەنگه نیه و نزیکیێتی::شین باو، سوور باو، ڕەش باو، «مەیلەو،شین مەیلەو....،....».

مفتوح . مفكوك . محلول

(ئاب باز - ab baz)

مەلەوان.

(ئابدار، ئابدار باشی - abdar, abdar başî)

بەرپرسی دیوەخان.

آلو سرخ
آلبالو

هەڵووچە سوورەی پاییز
بەڵاڵووک، ئاڵووباڵۆو

ماتم زده

خەمباری خۆشەویست مردوو، ماتەمین

«ستـ.» کەسێکی مردووی لێ مردبێ. تازیەدار.